Rossiya sanksiya kiritilgan boylarini qutqarish harakatini boshladi

Rossiya hukumati Davlat Dumasiga sanksiyalar ostidagi fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlarini qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan ijtimoiy-iqtisodiy chora-tadbirlar majmuasini o‘z ichiga olgan qonun loyihalari paketini taqdim etdi. Hujjatlarning matnlari Dumaning elektron bazasiga joylashtirildi. 

“Federal qonun loyihasi Rossiya Federatsiyasining milliy manfaatlarini xorijiy davlatlar va xalqaro tashkilotlarning nodo‘stona xatti-harakatlari munosabati bilan himoya qilish maqsadida ishlab chiqilgan”, deb qayd etilgan qonun loyihalaridan birining tushuntirishida.

Qonun loyihasi, xususan, hukumatga 2022 yilda kichik va o‘rta biznesni rejali tekshirishlarga moratoriy joriy etish huquqini beradi. Shu bilan birga, hujjat matnida qayd etilganidek, “Axborot texnologiyalari sohasida faoliyat yurituvchi davlat akkreditatsiyasidan o‘tgan tashkilotlar faoliyatini rejali tekshirishlar 2024 yil 31 dekabrgacha bo‘lgan davrda o‘tkazilmaydi”.

Vazirlar Mahkamasiga litsenziyalash qoidalari va ruxsat berishning boshqa rejimlari to‘g‘risida qarorlar qabul qilish huquqi ham berilgan.

Xususan, tadbirkorlik sub’ektlariga litsenziya yoki ruxsatnomani uzaytirmasdan ishlash, ularni muvofiqligini majburiy baholash tartib-taomillarisiz, davlat boji va zarur davlat xizmatlari uchun haq to‘lamasdan olish va qayta rasmiylashtirish imkoniyatini beradi. Shuningdek, tadbirkorlik sub’ektlari muddatsiz litsenziya va ruxsatnomalar bo‘yicha muvofiqlikni baholash tartib-taomillaridan o‘tmasliklari, malaka imtihonidan o‘tmasliklari va malaka sertifikatlarining amal qilish muddatini uzaytirishlari mumkin bo‘ladi.

Biznes uchun kredit ta’tillari

Rossiya fuqarolari, shuningdek, kichik va o‘rta biznes sub’ektlari 2022 yilda kredit ta’tillari, shu jumladan ipoteka kreditlari uchun, hatto pandemiya davrida ushbu imkoniyatdan foydalangan bo‘lsalar ham, qayta murojaat qilishlari mumkin. Qonun loyihasiga ko‘ra, jismoniy shaxs, shuningdek, kichik va o‘rta tadbirkorlik sub’ekti bo‘lishi mumkin bo‘lgan qarz oluvchi 2022 yil 30 sentyabrgacha kreditorga xizmat ko‘rsatish shartlarini o‘zgartirish to‘g‘risida ariza bilan murojaat qilish huquqiga ega.

“Qarz oluvchining 2020 yil 30 sentyabrgacha bo‘lgan so‘rovi qarz oluvchini 2022 yil 1 martdan 2022 yil 30 sentyabrgacha bo‘lgan davrda xuddi shunday so‘rov bilan chiqish huquqidan mahrum qilmaydi”, deyiladi qonun loyihasida.

Gap 2022 yil 1 martgacha yoki qonun kuchga kirgunga qadar kreditor bilan shartnoma tuzgan qarz oluvchilar haqida bormoqda. Bir vaqtning o‘zida uchta shartga javob beradigan qarz oluvchilar bunday shikoyat qilish huquqiga ega. Shunday qilib, shartnoma bo‘yicha kredit miqdori Rossiya Federatsiyasi hukumati tomonidan belgilangan maksimal miqdordan oshmasligi kerak. 

Bundan tashqari, kredit shartnomasi bo‘yicha o‘z majburiyatlarini bajarishni to‘xtatib turish to‘g‘risida ariza topshirilgandan bir oy oldin ariza bergan qarz oluvchining daromadi uning ariza berilgandan oldingi yildagi o‘rtacha oylik daromadiga nisbatan 30 foizga kamayishi kerak. Bundan tashqari, shunga o‘xshash imtiyozli davr ushbu qarz oluvchiga ariza berish vaqtida qo‘llanilmasligi kerak. 

Davlat xaridlari bo‘yicha shartnomalardagi o‘zgarishlar 

Hujjat, shuningdek, tomonlarning kelishuviga binoan, davlat va munitsipal xaridlar sohasidagi shartnomalarning muhim shartlarini o‘zgartirishga imkon beradi. 

Gap 2023 yil 1 yanvargacha tuzilgan shartnomalar haqida ketmoqda. Qonun loyihasiga ko‘ra, bunday o‘zgartirishlar Rossiya Federatsiyasi hukumati, Rossiya Federatsiyasining ta’sis sub’ektining davlat hokimiyatining yuqori ijro etuvchi organi yoki mahalliy hokimiyat qarori asosida mumkin. Bundan tashqari, qonun loyihasida shaharsozlik faoliyatining xususiyatlari ham aniqlangan. Shunday qilib, 2023 yil 1 yanvarga qadar o‘zini-o‘zi tartibga soluvchi tashkilot a’zolari uchun kompensatsiya jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan undan kredit olish imkoniyati uzaytirildi. 

Hujjat, shuningdek, davlat xizmatlarini olishni soddalashtirishni nazarda tutadi, shuningdek, Qrim va Sevastopoldagi erkin iqtisodiy zona ishtirokchisi maqomini ushbu hududlarda faqat filiali yoki vakolatxonasi bo‘lgan tashkilotlarga berishga imkon beradi.

Soliq kodeksiga o‘zgartirishlar kiritish

Hukumat qonun loyihasi Rossiya Federatsiyasining Soliq kodeksiga o‘zgartirishlar kiritadi. Hujjatga ko‘ra, Vazirlar Mahkamasiga 2022 yilda soliqlar va yig‘imlar sohasida normativ-huquqiy hujjatlarni qabul qilish vakolati berilgan. Gap 2022 yil 1 yanvardan 31 dekabrgacha bo‘lgan davrda soliq nazorati choralarini to‘xtatib turish, bekor qilish yoki kechiktirish, soliqlar, yig‘imlar va sug‘urta badallarini to‘lash muddatlarini uzaytirish imkoniyati haqida bormoqda. Bundan tashqari, hukumat hududiy va mahalliy soliqlar bo‘yicha avans to‘lovlarini amalga oshirish, soliq organlariga hisobotlarni taqdim etish, shuningdek soliqlar va yig‘imlarni to‘lash bo‘yicha da’volarni yuborish va ijro  etish muddatini uzaytirish huquqiga ega.

Dori-darmonlar narxlari

Bundan tashqari, Rossiya Federatsiyasi hukumati valyuta kursining o‘zgarishini hayotiy va muhim dori vositalariga me’yoriy narxlarni belgilash mezonlariga kiritishni taklif qiladi. 

Amaldagi qonunchilikka ko‘ra, ishlab chiqaruvchilarning hayotiy va muhim dori vositalari ro‘yxatiga kiritilgan dori vositalarining maksimal zavod narxlarini davlat tomonidan tartibga solishning o‘ziga xos xususiyatlari Rossiya Federatsiyasi hukumati tomonidan iqtisodiy va ijtimoiy mezonlarga qarab belgilanadi. Qonun loyihasida moddani “xorijiy valyuta kursining o‘zgarishi” mezoni bilan to‘ldirish taklif etilmoqda. 

Bundan tashqari, tibbiyot tashkilotlari dori vositalari va tibbiy buyumlarni soddalashtirilgan tartibda (muassisning qarori bilan) xarid qilishlari mumkin bo‘ladi. Ijtimoiy sug‘urta jamg‘armasi reabilitatsiya uskunalari va xizmatlarini yagona yetkazib beruvchidan xarid qilish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Shuningdek, bitta yetkazib beruvchidan bitta bemorga retsept bo‘yicha sotib olinadigan dori-darmonlarning maksimal miqdori tibbiy komissiya qarori bilan bir yarim baravarga — 1 milliondan 1,5 million rublgacha oshiriladi. 

Kapital amnistiyasi 

Vazirlar Mahkamasi, shuningdek, Davlat Dumasiga kapital amnistiyasining to‘rtinchi bosqichini nazarda tutuvchi qonun loyihasini taqdim etdi. Gap mol-mulk va bank hisob varaqlarini ixtiyoriy ravishda deklaratsiyalash, jismoniy shaxslarning kapitali va mol-mulki saqlanishining huquqiy kafolatlarini ta’minlash, shuningdek, ularning mulkiy manfaatlarini himoya qilish haqida bormoqda. Rossiya Bosh vaziri Mixail Mishustin xorijdagi korxonalarga o‘z aktivlarini himoya qilishga yordam berish uchun kapital amnistiyaning yangi bosqichini boshlash niyati borligini ma’lum qilgan. 

Qonun loyihasiga ko‘ra, kapital amnistiyaning oldingi bosqichida qo‘llanilgan parametrlarga qo‘shimcha ravishda, Rossiya Federatsiyasi fuqarolari naqd pulni deklaratsiya qilish imkoniyatiga ega bo‘ladi. 

Bundan tashqari, ilgari bo‘lganidek, nafaqat qimmatli qog‘ozlar, balki umuman barcha moliyaviy aktivlar ham amnistiyaga tortiladi. Vazirlar Mahkamasi, shuningdek, Jinoyat va Soliq kodekslariga, shuningdek, Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodekslarga tegishli o‘zgartishlar kiritish to‘g‘risidagi qonun loyihalarini palata ko‘rib chiqishi uchun taqdim etdi. Xususan, kapital amnistiyasi ishtirokchilari 2022 yil 1 yanvargacha sodir etgan qilmishlari uchun jinoiy javobgarlikdan ozod etilishi aniqlangan. 

Kapital amnistiyasining to‘rtinchi bosqichi ishtirokchilari, shuningdek, ayrim ma’muriy huquqbuzarlik belgilarini o‘z ichiga olgan faktlar aniqlangan taqdirda, ma’muriy javobgarlikdan ozod qilish taklif qilinmoqda.

MCHJ va AJning aktivlari 

2022 yilda mas’uliyati cheklangan jamiyatlar va aksiyadorlik jamiyatlarining sof aktivlari qiymatining ustav kapitalidan kamayishi ularning tugatilishiga yoki ustav kapitali miqdorining kamayishiga olib kelmaydi. 

Qonun loyihasi 2022 yilda tadbirkorlik sub’ektlari to‘g‘risidagi federal qonunlarni qo‘llashning o‘ziga xos xususiyatlarini belgilaydi. Taklif etilayotgan o‘zgartishlarga ko‘ra, 2022 yil yakuni bo‘yicha aksiyadorlik jamiyati yoki mas’uliyati cheklangan jamiyat sof aktivlari qiymatining uning ustav kapitali miqdoridan kamayishi qonun hujjatlarini qo‘llash maqsadida hisobga olinmaydi.

Hujjatga ko‘ra, aksiyadorlik jamiyatining direktorlar kengashi (kuzatuv kengashi) 2022 yilda o‘tkaziladigan aksiyadorlarning yillik umumiy yig‘ilishini o‘tkazishga tayyorgarlik ko‘rayotganda, aksiyadorlardan takliflar qabul qilish sanasini belgilashi shart.

Rossiyaning Ukrainaga bosqini

Joriy yilning 21 fevral kuni Rossiya Prezidenti Vladimir Putin Kremlda Ukraina sharqidagi o‘zini mustaqil deb e’lon qilgan Lugansk xalq respublikasi (LXR) va Donetsk xalq respublikasini (DXR) tan olish to‘g‘risidagi farmonni imzoladi. Keyinroq RF respublikalarni shu nomdagi viloyatlar chegaradagi tan olganini ta’kidlab, Ukrainaga qarshi urush xavfini oshirib yubordi.

Putinning favqulodda qarori ortidan AQSH, YeI, Kanada, Avstraliya, Buyuk Britaniya va Yaponiya rasmiylari ham Rossiyaga qarshi sanksiyalar kiritdi.

24 fevral kuni Rossiya Prezidenti Vladimir Putin Ukraina sharqida Donbassda rus harbiylari "maxsus harbiy operatsiya" boshlaganini e’lon qildi va rus qo‘shinlari Ukrainaga hujum boshladi. Putin bu harakatini Ukraina sharqidagi rossiyaparast separatist kuchlar rahbarlari shunday so‘rov yuborgani bilan oqladi.

Bundan avvalroq Zelenskiy Rossiya fuqarolariga rus tilida murojaat qilib, ukrainlarga “na sovuq, na issiq, na gibrid urush kerak emas”ligini, ukrainlar hujumchilarni kutib olishga tayyorligini bildirgandi. Ko‘p o‘tmay Prezident Rossiya bilan diplomatik aloqani uzdi. Prezident Zelenskiy mamlakatda harbiy holat e’lon qildi.

25 fevral kuni Zelenskiy Ukrainada umumiy harbiy safarbarlik e’lon qildi. Armiyaga chaqiruv mamlakatning qator viloyat va shaharlarida amalga oshirilishi belgilandi.

Rus qo‘shinlari hozirgacha Ukrainaga shimol, sharq va janubdan hujum qilib kelmoqda va qator hududlarni egallashga erishdi. Ammo bu urush Rossiyaning dunyoda yakkalanib qolishiga olib keldi.

Ukrainaga hujum boshlanishi Rossiya iqtisodiga og‘ir zarba berdi. Rus kompaniyalari aksiyalari keskin arzonlashdi, Moskva birjasida savdolar mislsiz darajada pasayish bilan o‘tdi. Gazprom, LUKOYL va boshqa yirik kompaniyalar yo‘qotishlarga uchradi.

Hujum boshlangach, Yevropa davlatlari va AQSH Rossiyaga qarshi bir necha bosqichli sanksiyalar joriy qildi. Rossiyaning VTB, “Rossiya” banki, “Otkritiya”, “Novikombank”, “Promsvyazbank”, “Sovkombank” va VEB.RF banklari SWIFT xalqaro banklararo tizimidan uzildi. AQSH va Yevropa Ittifoqi Rossiyaning oltin-valyuta zaxirasini blokladi.

Yevropa davlatlari, AQSH, Kanada Rossiya uchun o‘z havo hududini yopdi. Bu sanksiyalarga neytral davlat hisoblangan Shveysariya ham qo‘shildi. Urush fonida Ukrainani Yevropa Ittifoqi a’zoligiga qabul qilish jarayoni tezlashdi.