Provokatsiyalarga berilmang – Japarov tojik-qirg‘iz mojarosi bo‘yicha aholiga murojaat qildi

Qirg‘iziston Respublikasi Prezidenti Sadir Japarov qirg‘iz-tojik davlat chegarasidagi vaziyat barqarorlashishi munosabati bilan qirg‘iz xalqiga murojaat qildi. Murojaat matni Prezidentning rasmiy sahifasida e’lon qilindi.

“28-30 aprel kunlari Qirg‘iziston xalqi og‘ir tarixiy sinovlar va qayg‘u kunlariga aylandi.

Muqaddas Vatanimizning hududiy yaxlitligi va xavfsizligiga tahdid tug‘dirilib, tinch odamlarning tinchligi buzildi. Biroq Qirg‘iziston chegarachilari va huquqni muhofaza qilish organlarining tayyorligi, yuksak ma’naviyati va qahramonligi tufayli biz mamlakatimiz hududiy yaxlitligini saqlab qolishga muvaffaq bo‘ldik.

Afsuski, biz katta yo‘qotishlarga duch keldik. Minglab fuqarolarimiz o‘z uylarini tark etishga majbur bo‘ldilar.

Men qurbonlarning oila a’zolari va yaqinlariga hamdardlik bildiraman va ularning qayg‘usiga sherikman. O‘g‘il-qizlarimizning vafotidan, ayniqsa, 12 yoshli qizning vafotidan chuqur qayg‘udaman!

Jabrlangan yuzlab fuqarolarning tezroq sog‘ayib ketishini tilayman. Men Vatanimiz va xalqimiz manfaatlarini himoya qilish uchun jonini bergan fidoyi harbiy xizmatchilarimizning qahramonliklariga qoyil qoldim. Ular o‘zlarini Manasning haqiqiy avlodlari va qirg‘iz xalqining qahramonlari sifatida ko‘rsatdilar!

Gumanitar yordam ko‘rsatadigan shifokorlarimiz, qutqaruvchilarimiz va ko‘ngillilarimizning ishlarini alohida ta’kidlashni istardim. Ularning jasorati va rahmdilligi keyingi avlodlarga ibratdir!

Qirg‘iziston chegara xizmati va xavfsizlik idoralari tomonidan chegaralarni qo‘rqmasdan himoya qilish natijasida muzokaralar boshlandi va mojaroni hal qilishning faqat diplomatik usuli belgilandi”, deydi Japarov.

Shuningdek, u Tojikiston Prezidenti Imomali Rahmon bilan ikki marta suhbatlashgani va mojaroning yanada avj olishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun chegaralarni demarkatsiya qilish bo‘yicha hukumatlararo komissiyalar ishi yakunlari bo‘yicha protokol imzolanganini ma’lum qildi.

“Tojikiston Prezidenti Imomali Rahmon bilan ikki marta suhbatlashdim.

Mojaroning yanada avj olishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun chegaralarni demarkatsiya qilish bo‘yicha hukumatlararo komissiyalar ishi yakunlari bo‘yicha protokol imzolandi.

Shuningdek, biz Botkenga shoshilayotgan va qurol talab qilgan yoshlarimizni tushunamiz, shu bilan ular o‘zlarining vatanparvarliklarini namoyish etishdi. Biroq, keng ko‘lamli mojaroning oldini olish va barqarorlikni saqlash uchun ularni qurol bilan ta’minlash imkonsiz edi.

Biz boshqalarning xatosini takrorlamadik. Shu bilan birga, ba’zi provokatorlar tashqi kuchlarga qaraganda xavfli ekanini unutmasligimiz kerak.

Ichki ishlar idoralarimiz harakatlariga xalaqit bermaslik uchun tartibni saqlash muhim edi. O‘z navbatida, biz hech qachon Qurolli Kuchlarimizning qo‘shni davlatning qishloqlariga bostirib kirishiga, tinch aholiga hujum qilishiga va ularning uylarini vayron qilishiga yo‘l qo‘ymaymiz.

Men ulardan Qirg‘iziston tashqarisiga chiqmasliklarini va avvalo o‘q uzmasliklarini talab qildim.

Agar mojaro avj oladigan bo‘lsa, ikkala tomon ham katta yo‘qotishlarga duch kelishi, oqibatda yuzlab va minglab oilalar azob chekishi mumkin edi. Menimcha, bizning xalqimiz hamma narsani to‘g‘ri tushungan. Xudo ko‘rsatmasin, qon to‘kilishini ikkala tomon ham to‘xtatdi. Ushbu mojaro qancha davom etishi mumkinligini faqat Qodir Tangri biladi.

Ikkala tomon ham qurolli to‘qnashuvning davom etishiga yo‘l qo‘ymasligi kerak! Chunki biz abadiy qo‘shnimiz. Biz ota-bobolarimizdan meros bo‘lib qolgan yerni tashlab, boshqa joyga ko‘chib o‘tolmaymiz. Bizning maqsadimiz - xalqimiz farovonligi, mamlakatimizning hududiy yaxlitligi.

Ayni paytda odamlarni joylashtirish jarayoni davom etmoqda. Men har bir oilani avvalgi yashash joylariga qaytishga chaqiraman. Vayron bo‘lgan va yoqib yuborilgan uylarni qayta tiklash choralari ko‘riladi.

Biz qo‘llab-quvvatlashi va har tomonlama yordam berishga tayyorligi uchun xalqaro hamjamiyatga minnatdorchilik bildiramiz. Keyingi to‘qnashuvlarning oldini olish uchun men qo‘shni yoki aralash qishloqlarda yashovchi har ikki tomon oqsoqollaridan iborat tinchlikparvarlik komissiyasini tuzishni taklif qilaman.

Men sodir bo‘lgan voqealarni tekshirishni buyurdim”, deyiladi Preident murojaatida. 

Sadir Japarov so‘zi oxirida aholidan provokatsiyalarga berilmaslikni so‘ragan.

Qirg‘iz-tojik chegarasidagi mojaro

Joriy yilning 28 aprel kuni Tojikiston tomoni “Golovnaya” suv taqsimlash punkti yonidagi elektr ustuniga videokameralar o‘rnatishni boshlagan. Bundan norozi bo‘lgan qirg‘izlar kameralarni olib tashlashni so‘ragan. Shu bilan 28 aprel kuni ikki tomon o‘rtasida dastlab, og‘zaki haqorat va aytishuvlar so‘ngra, bir-biriga tosh otish boshlangan.

Keyinchalik mojaroga ikki tomon chegara qo‘shinlarining aralashuvi oqibatida toshbo‘ron otishmaga aylanib ketdi. Vaziyatning keskinlashishi ortidan ikki mamlakat chegara tomon qo‘shimcha harbiy bo‘linmalar yubordi. 

Qirg‘iziston Respublikasi Prezidenti Sadir Japarov 29 aprel kuni Qirg‘iziston hukumati a’zolari bilan Botken viloyatidagi davlat chegarasining qirg‘iz-tojik qismidagi vaziyat bo‘yicha tezkor yig‘ilish o‘tkazdi. Bishkekda esa botkenliklarni qo‘llab-quvvatlash uchun namoyish boshlandi.

O‘z navbatida, O‘zbekiston ikki qo‘shni respublika chegarasidagi mojaroga munosabat bildirib, tomonlarni to‘qnashuvlarni darhol tugatish, vaziyatni barqarorlashtirish bo‘yicha qo‘shma choralarni ko‘rish va ziddiyatlarning yanada oshishiga olib kelishi mumkin bo‘lgan harakatlardan tiyilishga chaqirdi.

29 aprel kunining birinchi qismida boshlangan ikki o‘rtadagi otishma tomonlarning sa’y-harakatlari bilan kunning oxirida to‘xtatildi. 

Biroq, 29 aprel kuni tuzilgan o‘q uzishni to‘xtatish to‘g‘risidagi sulh uzoqqa bormadi. Ertasi kuni, ya’ni 30 aprelda yana harbiy harakatlar boshlangani haqida xabarlar paydo bo‘la boshladi.

Shu kunning o‘zida Japarov va Rahmon telefon orqali suhbatda may oyining ikkinchi yarmida Dushanbeda yuzma-yuz uchrashuv o‘tkazishga kelishib olgan edi.

1 may kuni ikki davlat Milliy xavfsizlik qo‘mitalari rahbarlari chegara hududida uchrashib, o‘t ochishni butunlay to‘xtatishga kelishib oldi.

Shuningdek, Qirg‘iziston Ichki ishlar vazirligi Tojikiston bilan chegaradagi mojaro tojik tomoni suv inshooti oldida kuzatuv kameralarini o‘rnatishni boshlashi ortidan boshlanganini ma’lum qildi.

2 may kuni Qirg‘iziston va Tojikiston harbiylar va harbiy texnikani chegaradagi qurolli to‘qnashuv zonasidan olib chiqishni boshladi.

Keyinchalik, Rasmiy Bishkek va Dushanbe chegaraning umumiy qismini tavsiflash jarayonini faollashtirishga kelishib olgani ma’lum qilindi.

Davlat chegarasini muhofaza qilish bosh boshqarmasi boshlig‘ining o‘rinbosari Nazarali uulu Talantbek Qirg‘iziston va Tojikiston o‘rtasidagi nazorat punktlari vaqtincha yopilganini ma’lum qildi.