Xitoy va Rossiya Markaziy Osiyoda urush qo‘zg‘atilishiga yo‘l qo‘ymasligi kerak – XXR 

Rossiya va Xitoy Markaziy Osiyo davlatlarining ichki ishlariga tashqi aralashuv bo‘lishiga qarshi turishi kerak. Bu haqda Xitoy Tashqi ishlar vaziri Van I rossiyalik hamkasbi Sergey Lavrov bilan telefon suhbatida aytib o‘tgan.  

“Tomonlar muvofiqlashtirish va o‘zaro hamkorlikni kuchaytirishda, Markaziy Osiyo davlatlarining ichki ishlariga tashqi kuchlarning aralashuviga qarshi turishda, shuningdek, “rangli inqiloblar” va “uch yovuz kuch” (terrorizm, ekstremizm, separatizm) betartiblikni vujudga keltirishiga yo‘l qo‘ymasliklari kerak”, degan u. 

Van I, shuningdek, Rossiya va Xitoy Markaziy Osiyo mamlakatlariga pandemiyaga qarshi kurashishda va ularning iqtisodiyotini rivojlantirishda o‘z afzalliklaridan foydalanishi, Shanxay hamkorlik tashkiloti (SHHT) va Kollektiv xavfsizlik shartnomasi tashkilotini (KXSHT – ODKB) muvofiqlashtirish va hamkorlikni kuchaytirishda qo‘llab-quvvatlashi kerakligini ta’kidlagan. 

“BMT Xavfsizlik Kengashining doimiy a’zolari va Markaziy Osiyo davlatlarining do‘stona qo‘shnilari sifatida Xitoy va Rossiya Markaziy Osiyoda tartibsizlik va urush qo‘zg‘atilishiga yo‘l qo‘ymasligi kerak”, deya xulosa qilgan u.

Qozog‘istonda namoyishlar 

Qozog‘istonda norozilik aksiyalari yangi yilning ilk kunlaridan boshlandi. Janaozen shahrida avtomobil egalari suyultirilgan gaz narxi 120 tengega (qariyb 3 ming so‘m) ko‘tarilganidan norozi bo‘lib, ommaviy mitingga chiqdi. Tobora olovlangan namoyishlar ortidan Hukumat komissiyasi Aqtau shahridagi “Intimak” maydonida namoyishchilar bilan uchrashgan. Uchrashuv davomida suyultirilgan gaz narxini pasaytirish va Mang‘istau viloyatida gaz narxini litri uchun 50 tenge etib belgilash to‘g‘risida qaror qabul qilingan.    

Muzokara davomida tomonlar barcha yuzaga kelayotgan muammolarni konstruktiv muloqotning asosiy oqimida va amaldagi qonunchilik doirasida hal qilishga kelishib olgan.    

Shuningdek, miting ishtirokchilari javobgarlikka tortilmasligiga ham kafolat berilgandi. Lekin, 5 yanvar kuni Qozog‘iston huquq-tartibot idoralari mamlakatning bir qancha viloyatlarida sodir etilgan noqonuniy harakatlar chog‘ida jamoat tartibini buzganlik uchun 200 dan ortiq kishini qo‘lga oldi.  

5 yanvar kuni, shuningdek, Qozog‘istonning amaldagi Hukumati iste’fo berdi. Prezident Qosim-Jomart To‘qayev Hukumat iste’fosini qabul qildi. Shuningdek, Qozog‘istonning Birinchi Prezidenti - Elboshi Nursulton Nazarboyev Qozog‘iston Xavfsizlik kengashi raisi lavozimidan ketdi. Uning o‘rnini Prezident To‘qayev egalladi.

Bu orada ijtimoiy tarmoqlarda Nazarboyev va uning oilasi mamlakatni tark etgani, jiyani Samat Abish hibsga olingani haqida xabarlar tarqaldi. Biroq bularning hech biri isbotini topmadi. Shundan so‘ng, Elboshining Matbuot kotibi Aydos Ukibay Nazarboyev mamlakat poytaxtida bo‘lib turganini ma’lum qildi.

Shuningdek, Milliy xavfsizlik qo‘mitasi raisi Karim Masimov lavozimidan ozod etildi. Uning o‘rnini Yermek Sagimbayev egalladi.

Qozog‘istonda butun mamlakat bo‘ylab 19 yanvargacha favqulodda holat joriy etildi. Shuningdek, shu kunlarda soat 23:00 dan 07:00 gacha komendantlik soati amalda bo‘ladi.

Prezident Respublika Saken Isabekovni davlat qo‘riqlash xizmati rahbari etib tayinlash to‘g‘risidagi farmonni imzoladi.

To‘qayev mamlakatdagi norozilik vaziyatiga Hukumat, xususan, Energetika vazirligi, shuningdek, “Kazmunaygaz” va “Kazakgaz” kompaniyalarini aybladi.

Kollektiv xavfsizlik shartnomasi tashkiloti (ODKB) mamlakatga cheklangan muddatga tinchlikparvar kuchlarni kiritish to‘g‘risida qaror qabul qildi.