Хитой ва Россия Марказий Осиёда уруш қўзғатилишига йўл қўймаслиги керак – ХХР 

Россия ва Хитой Марказий Осиё давлатларининг ички ишларига ташқи аралашув бўлишига қарши туриши керак. Бу ҳақда Хитой Ташқи ишлар вазири Ван И россиялик ҳамкасби Сергей Лавров билан телефон суҳбатида айтиб ўтган.  

“Томонлар мувофиқлаштириш ва ўзаро ҳамкорликни кучайтиришда, Марказий Осиё давлатларининг ички ишларига ташқи кучларнинг аралашувига қарши туришда, шунингдек, “рангли инқилоблар” ва “уч ёвуз куч” (терроризм, экстремизм, сепаратизм) бетартибликни вужудга келтиришига йўл қўймасликлари керак”, деган у. 

Ван И, шунингдек, Россия ва Хитой Марказий Осиё мамлакатларига пандемияга қарши курашишда ва уларнинг иқтисодиётини ривожлантиришда ўз афзалликларидан фойдаланиши, Шанхай ҳамкорлик ташкилоти (ШҲТ) ва Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилотини (КХШТ – ОДКБ) мувофиқлаштириш ва ҳамкорликни кучайтиришда қўллаб-қувватлаши кераклигини таъкидлаган. 

“БМТ Хавфсизлик Кенгашининг доимий аъзолари ва Марказий Осиё давлатларининг дўстона қўшнилари сифатида Хитой ва Россия Марказий Осиёда тартибсизлик ва уруш қўзғатилишига йўл қўймаслиги керак”, дея хулоса қилган у.

Қозоғистонда намойишлар 

Қозоғистонда норозилик акциялари янги йилнинг илк кунларидан бошланди. Жанаозен шаҳрида автомобиль эгалари суюлтирилган газ нархи 120 тенгега (қарийб 3 минг сўм) кўтарилганидан норози бўлиб, оммавий митингга чиқди. Тобора оловланган намойишлар ортидан Ҳукумат комиссияси Ақтау шаҳридаги “Ынтымак” майдонида намойишчилар билан учрашган. Учрашув давомида суюлтирилган газ нархини пасайтириш ва Манғистау вилоятида газ нархини литри учун 50 тенге этиб белгилаш тўғрисида қарор қабул қилинган.    

Музокара давомида томонлар барча юзага келаётган муаммоларни конструктив мулоқотнинг асосий оқимида ва амалдаги қонунчилик доирасида ҳал қилишга келишиб олган.    

Шунингдек, митинг иштирокчилари жавобгарликка тортилмаслигига ҳам кафолат берилганди. Лекин, 5 январь куни Қозоғистон ҳуқуқ-тартибот идоралари мамлакатнинг бир қанча вилоятларида содир этилган ноқонуний ҳаракатлар чоғида жамоат тартибини бузганлик учун 200 дан ортиқ кишини қўлга олди.  

5 январь куни, шунингдек, Қозоғистоннинг амалдаги Ҳукумати истеъфо берди. Президент Қосим-Жомарт Тўқаев Ҳукумат истеъфосини қабул қилди. Шунингдек, Қозоғистоннинг Биринчи Президенти - Элбоши Нурсултон Назарбоев Қозоғистон Хавфсизлик кенгаши раиси лавозимидан кетди. Унинг ўрнини Президент Тўқаев эгаллади.

Бу орада ижтимоий тармоқларда Назарбоев ва унинг оиласи мамлакатни тарк этгани, жияни Самат Абиш ҳибсга олингани ҳақида хабарлар тарқалди. Бироқ буларнинг ҳеч бири исботини топмади. Шундан сўнг, Элбошининг Матбуот котиби Айдос Укибай Назарбоев мамлакат пойтахтида бўлиб турганини маълум қилди.

Шунингдек, Миллий хавфсизлик қўмитаси раиси Карим Масимов лавозимидан озод этилди. Унинг ўрнини Ермек Сагимбаев эгаллади.

Қозоғистонда бутун мамлакат бўйлаб 19 январгача фавқулодда ҳолат жорий этилди. Шунингдек, шу кунларда соат 23:00 дан 07:00 гача комендантлик соати амалда бўлади.

Президент Республика Сакен Исабековни давлат қўриқлаш хизмати раҳбари этиб тайинлаш тўғрисидаги фармонни имзолади.

Тўқаев мамлакатдаги норозилик вазиятига Ҳукумат, хусусан, Энергетика вазирлиги, шунингдек, “Казмунайгаз” ва “Казакгаз” компанияларини айблади.

Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилоти (ОДКБ) мамлакатга чекланган муддатга тинчликпарвар кучларни киритиш тўғрисида қарор қабул қилди.