Zelenskiy Putinning “demilitarizatsiya”si haqida gapirdi

Kiyev urushni tugatish shartlari bo‘yicha Rossiya-Ukraina muzokaralarida Moskvaning bir qator talablarini rad etadi. Bu haqda Ukraina Prezidenti Vladimir Zelenskiy mojaro boshlanganidan beri birinchi marta Rossiya matbuotiga bergan intervyusida gapirdi.  

“Agar qandaydir “demilitarizatsiya”, qandaydir “denatsifikatsiya” haqida gaplashadigan bo‘lsak, umuman stolga o‘tirmaymiz. Men uchun bular mutlaqo tushunarsiz narsalar. Rus tilini himoya qilishning [uchinchi] nuqtasiga kelsak... Urushning har bir keyingi kuni rus tilini nima deb tushunishni shubha ostiga qo‘yadi. Ya’ni, odamlar buni xohlamaydi. Odamlar o‘qishni, film tomosha qilishni, gapirishni xohlamaydi”, deydi Zelenskiy. 

Ukraina Prezidenti, shuningdek, hamma uchun hamma tamoyili asosida asirlarni almashishni taklif qilgan. Uning so‘zlariga ko‘ra, Moskva bunga hali rozi bo‘lmagan. 

“Taklif birinchisi bo‘lgan: keling, o‘zgartiraylik. Ba’zi umume’tirof etilgan qonunlar bo‘yicha harakat qilish shart emas, ular aytadi: biz urush tugaguncha kutamiz yoki biz yana [asirlarni] to‘plash mumkin. Men tushunmayapman, bu nimaga? Ular hozir tinch aholi bilan shunday qilmoqda. Shunchaki, qandaydir bema’nilik”, deydi Zelenskiy.

Rossiya-Ukraina urushi

Joriy yilning 21 fevral kuni Rossiya Prezidenti Vladimir Putin Kremlda Ukraina sharqidagi o‘zini mustaqil deb e’lon qilgan Lugansk xalq respublikasi (LXR) va Donetsk xalq respublikasini (DXR) tan olish to‘g‘risidagi farmonni imzoladi. Keyinroq RF respublikalarni shu nomdagi viloyatlar chegarasida tan olganini ta’kidlab, Ukrainaga qarshi urush xavfini oshirib yubordi.

Putinning favqulodda qarori ortidan AQSH, YeI, Kanada, Avstraliya, Buyuk Britaniya va Yaponiya rasmiylari ham Rossiyaga qarshi sanksiyalar kiritdi.

24 fevral kuni Rossiya Prezidenti Vladimir Putin Ukraina sharqida Donbassda rus harbiylari "maxsus harbiy operatsiya" boshlaganini e’lon qildi va rus qo‘shinlari Ukrainaga hujum boshladi. Putin bu harakatini Ukraina sharqidagi rossiyaparast separatist kuchlar rahbarlari shunday so‘rov yuborgani bilan oqladi.

Bundan avvalroq Zelenskiy Rossiya fuqarolariga rus tilida murojaat qilib, ukrainlarga “na sovuq, na issiq, na gibrid urush kerak emas”ligini, ukrainlar hujumchilarni kutib olishga tayyorligini bildirgandi. Ko‘p o‘tmay Prezident Rossiya bilan diplomatik aloqani uzdi. Prezident Zelenskiy mamlakatda harbiy holat e’lon qildi.

25 fevral kuni Zelenskiy Ukrainada umumiy harbiy safarbarlik e’lon qildi. Armiyaga chaqiruv mamlakatning qator viloyat va shaharlarida amalga oshirilishi belgilandi.

Rus qo‘shinlari hozirgacha Ukrainaga shimol, sharq va janubdan hujum qilib kelmoqda va qator hududlarni egallashga erishdi. Ammo bu urush Rossiyaning dunyoda yakkalanib qolishiga olib keldi.

Ukrainaga hujum boshlanishi Rossiya iqtisodiga og‘ir zarba berdi. Rus kompaniyalari aksiyalari keskin arzonlashdi, Moskva birjasida savdolar mislsiz darajada pasayish bilan o‘tdi. Gazprom, LUKOYL va boshqa yirik kompaniyalar yo‘qotishlarga uchradi.

Hujum boshlangach, Yevropa davlatlari va AQSH Rossiyaga qarshi bir necha bosqichli sanksiyalar joriy qildi. Rossiyaning VTB, “Rossiya” banki, “Otkritiya”, “Novikombank”, “Promsvyazbank”, “Sovkombank” va VEB.RF banklari SWIFT xalqaro banklararo tizimidan uzildi. AQSH va Yevropa Ittifoqi Rossiyaning oltin-valyuta zaxirasini blokladi.

Yevropa davlatlari, AQSH, Kanada Rossiya uchun o‘z havo hududini yopdi. Bu sanksiyalarga neytral davlat hisoblangan Shveysariya ham qo‘shildi. Urush fonida Ukrainani Yevropa Ittifoqi a’zoligiga qabul qilish jarayoni tezlashdi.