AQSH Rossiya Turkiyadan foydalanishidan xavotirda

Rossiyaning yuridik va jismoniy shaxslari 24 fevraldan keyin Amerika Qo‘shma Shtatlari hamda Yevropa Ittifoqi va uning hamkorlari tomonidan joriy etilgan sanksiyalarni chetlab o‘tish uchun Turkiyadan foydalanishga harakat qilmoqda. Bu haqda AQSH Moliya vaziri o‘rinbosari Uolli Adeyemo Turkiya rasmiysi Yunus Elitash bilan telefon orqali muloqotda ma’lum qildi.

Qayd etilishicha, Uolli Adeyemo Yunus Elitash bilan bo‘lgan suhbatda Rossiya Federatsiyasiga qarshi yangi sanksiyalar joriy etish uchun butun sivilizatsiyalashgan dunyoning sa’y-harakatlari muhimligini ta’kidlagan.

Adeyemoning qo‘shimcha qilishicha, Rossiya Federatsiyasining Ukrainaga keng ko‘lamli bostirib kirishi boshlanganidan buyon 30 dan ortiq davlat Moskvaga qarshi sanksiyalar kiritgan.

Ukraina razvedkasi ma’lumotlariga ko‘ra, Rossiya rasmiylari avvalroq sanksiyalarni chetlab o‘tishda yordam so‘rab Turkiyaga murojaat qilgan. 

“Financial Times” nashrining yozishicha, G‘arb davlatlari Turkiya Rossiyaga sanksiyalarni chetlab o‘tishga yordam bersa, unga nisbatan mumkin bo‘lgan cheklovlarni ko‘rib chiqqan. “Politico” manbalarining aytishicha, shunday bo‘lgan taqdirda Vashington Amerika kompaniyalarini Turkiyadan chiqib ketishga undashi mumkin.

Rossiya-Ukraina urushi

Joriy yilning 21 fevral kuni Rossiya Prezidenti Vladimir Putin Kremlda Ukraina sharqidagi o‘zini mustaqil deb e’lon qilgan Lugansk xalq respublikasi (LXR) va Donetsk xalq respublikasini (DXR) tan olish to‘g‘risidagi farmonni imzoladi. Keyinroq RF respublikalarni shu nomdagi viloyatlar chegarasida tan olganini ta’kidlab, Ukrainaga qarshi urush xavfini oshirib yubordi.

Putinning favqulodda qarori ortidan AQSH, YeI, Kanada, Avstraliya, Buyuk Britaniya va Yaponiya rasmiylari ham Rossiyaga qarshi sanksiyalar kiritdi.

24 fevral kuni Rossiya Prezidenti Vladimir Putin Ukraina sharqida Donbassda rus harbiylari "maxsus harbiy operatsiya" boshlaganini e’lon qildi va rus qo‘shinlari Ukrainaga hujum boshladi. Putin bu harakatini Ukraina sharqidagi rossiyaparast separatist kuchlar rahbarlari shunday so‘rov yuborgani bilan oqladi.

Bundan avvalroq Zelenskiy Rossiya fuqarolariga rus tilida murojaat qilib, ukrainlarga “na sovuq, na issiq, na gibrid urush kerak emas”ligini, ukrainlar hujumchilarni kutib olishga tayyorligini bildirgandi. Ko‘p o‘tmay Prezident Rossiya bilan diplomatik aloqani uzdi. Prezident Zelenskiy mamlakatda harbiy holat e’lon qildi.

25 fevral kuni Zelenskiy Ukrainada umumiy harbiy safarbarlik e’lon qildi. Armiyaga chaqiruv mamlakatning qator viloyat va shaharlarida amalga oshirilishi belgilandi.

Rus qo‘shinlari hozirgacha Ukrainaga shimol, sharq va janubdan hujum qilib kelmoqda va qator hududlarni egallashga erishdi. Ammo bu urush Rossiyaning dunyoda yakkalanib qolishiga olib keldi.

Ukrainaga hujum boshlanishi Rossiya iqtisodiga og‘ir zarba berdi. Rus kompaniyalari aksiyalari keskin arzonlashdi, Moskva birjasida savdolar mislsiz darajada pasayish bilan o‘tdi. Gazprom, LUKOYL va boshqa yirik kompaniyalar yo‘qotishlarga uchradi.

Hujum boshlangach, Yevropa davlatlari va AQSH Rossiyaga qarshi bir necha bosqichli sanksiyalar joriy qildi. Rossiyaning VTB, “Rossiya” banki, “Otkritiya”, “Novikombank”, “Promsvyazbank”, “Sovkombank” va VEB.RF banklari SWIFT xalqaro banklararo tizimidan uzildi. AQSH va Yevropa Ittifoqi Rossiyaning oltin-valyuta zaxirasini blokladi.

Yevropa davlatlari, AQSH, Kanada Rossiya uchun o‘z havo hududini yopdi. Bu sanksiyalarga neytral davlat hisoblangan Shveysariya ham qo‘shildi. Urush fonida Ukrainani Yevropa Ittifoqi a’zoligiga qabul qilish jarayoni tezlashdi.