БМТ Россияга қарши резолюцияни қабул қилди. Ўзбекистон кимни ёқлаб овоз берди?

Кеча, 2 март куни БМТ Бош Ассамблеяси Россиядан Украинадаги урушни тўхтатиш ва қўшинларини олиб чиқишни талаб қилувчи резолюцияни қабул қилди.

БМТ Хавфсизлик Кенгаши резолюцияларидан фарқли ўлароқ, Бирлашган Миллатлар Ташкилоти резолюциялари давлатга нисбатан мажбурлов чораларини белгилай олмайди. Бундай чораларни тайинлаш БМТ Хавфсизлик Кенгашининг ваколатидир.

Резолюция учун 141 давлат ёқлаб, беш давлат қарши овоз берди, 35 давлат бетараф қолди. Россия Федерацияси, Беларусь, Сурия, Шимолий Корея ва Эритрея қарши чиқди. Бетараф қолганлар – Хитой, Ҳиндистон, Куба, Марказий Африка Республикаси, Эрон, Ироқ, Қозоғистон, Покистон, ЖАР ва бошқалар. Озарбайжон, Туркманистон ва Ўзбекистон овоз бермаган.

Украина, АҚШ, Буюк Британия, Франция, Канада, Япония ва бошқа бир қатор давлатлар ҳамкорлигида тайёрланган резолюцияда Россия томонидан 2022 йил 24 февралда Украинага уруш эълон қилингани қораланади. Муаллифлар, шунингдек, Россиянинг “ядро кучларининг тайёргарлигини ошириш” қарорини қоралаган. Резолюцияда айтилишича, Бош Ассамблея Россия Федерациясининг Украинага қарши тажовузкорлигидан чуқур афсусда ва Россия Федерациясидан Украинага куч ишлатишни зудлик билан тўхтатишни ҳамда БМТнинг бошқа давлатларига таҳдид қилишдан тийилишни талаб қилади.

Резолюцияга кўра, БМТ Бош Ассамблеяси, шунингдек, Россия Федерациясидан ўзининг барча қуролли кучларини Украина ҳудудидан халқаро миқёсда тан олинган чегаралар доирасида зудлик билан, тўлиқ ва ҳеч қандай шартларсиз олиб чиқиб кетишни талаб қилади.

Ҳужжат Москвадан ДХР ва ЛХРни тан олишдан зудлик билан ва сўзсиз воз кечишни ҳамда барча томонлардан Минск келишувларига риоя қилишни талаб қилади. Матнда, шунингдек, Бош Ассамблея Беларуснинг Украинага қарши куч ишлатишда иштирок этганидан афсусда экани таъкидланган ва Минскдан халқаро мажбуриятларини бажариш талаб қилинган. Резолюцияда “Россия Федерацияси ва Украина ўртасидаги зиддиятни сиёсий мулоқот ва музокаралар орқали зудлик билан ҳал этиш” талаб қилинган.

Жорий йилнинг 25, февраль куни Россия БМТ Хавфсизлик Кенгашида АҚШ ва Албаниянинг Россия Федерациясини Украинадаги урушни зудлик билан тўхтатишга чақирувчи резолюциясига вето қўйганди. АҚШ элчиси Линда Томас-Гринфилд бу масалани БМТ Бош Ассамблеяси муҳокамасига ўтказишга ваъда берган.

Россиянинг Украинага босқини

Жорий йилнинг 21 февраль куни Россия Президенти Владимир Путин Кремлда Украина шарқидаги ўзини мустақил деб эълон қилган Луганск халқ республикаси (ЛХР) ва Донецк халқ республикасини (ДХР) тан олиш тўғрисидаги фармонни имзолади. Кейинроқ РФ республикаларни шу номдаги вилоятлар чегарадаги тан олганини таъкидлаб, Украинага қарши уруш хавфини ошириб юборди.

Путиннинг фавқулодда қарори ортидан АҚШ, ЕИ, Канада, Австралия, Буюк Британия ва Япония расмийлари ҳам Россияга қарши санкциялар киритди.

24 февраль куни Россия Президенти Владимир Путин Украина шарқида Донбассда рус ҳарбийлари "махсус ҳарбий операция" бошлаганини эълон қилди ва рус қўшинлари Украинага ҳужум бошлади. Путин бу ҳаракатини Украина шарқидаги россияпараст сепаратист кучлар раҳбарлари шундай сўров юборгани билан оқлади.

Бундан аввалроқ Зеленский Россия фуқароларига рус тилида мурожаат қилиб, украинларга “на совуқ, на иссиқ, на гибрид уруш керак эмас”лигини, украинлар ҳужумчиларни кутиб олишга тайёрлигини билдирганди. Кўп ўтмай Президент Россия билан дипломатик алоқани узди. Президент Зеленский мамлакатда ҳарбий ҳолат эълон қилди.

25 февраль куни Зеленский Украинада умумий ҳарбий сафарбарлик эълон қилди. Армияга чақирув мамлакатнинг қатор вилоят ва шаҳарларида амалга оширилиши белгиланди.

Рус қўшинлари ҳозиргача Украинага шимол, шарқ ва жанубдан ҳужум қилиб келмоқда ва қатор ҳудудларни эгаллашга эришди. Аммо бу уруш Россиянинг дунёда яккаланиб қолишига олиб келди.

Украинага ҳужум бошланиши Россия иқтисодига оғир зарба берди. Рус компаниялари акциялари кескин арзонлашди, Москва биржасида савдолар мислсиз даражада пасайиш билан ўтди. Газпром, ЛУКОЙЛ ва бошқа йирик компаниялар йўқотишларга учради.

Ҳужум бошлангач, Европа давлатлари ва АҚШ Россияга қарши бир неча босқичли санкциялар жорий қилди. Россиянинг ВТБ, “Россия” банки, “Открытия”, “Новикомбанк”, “Промсвязьбанк”, “Совкомбанк” ва ВЭБ.РФ банклари SWIFT халқаро банклараро тизимидан узилди. АҚШ ва Европа Иттифоқи Россиянинг олтин-валюта захирасини блоклади.

Европа давлатлари, АҚШ ва Канада Россия учун ўз ҳаво ҳудудини ёпди. Бу санкцияларга нейтрал давлат ҳисобланган Швейцария ҳам қўшилди. Уруш фонида Украинани Европа Иттифоқи аъзолигига қабул қилиш жараёни тезлашди.