АҚШ Россия ва Ўзбекистонга бирдек таъсир қиладиган чеклов киритмоқчи

АҚШ Конгресси мамлакат электр станцияларида ишлатиладиган ураннинг 17 фоизини ташкил этувчи Россия уранини импорт қилишни тақиқловчи қонун лойиҳасини кўриб чиқмоқда. Бу каби ҳар қандай санкция самарали бўлиши учун Қозоғистон ва Ўзбекистонни ҳам ўз ичига олиши керак.  

Россия ва унинг икки яқин иттифоқчиси Қозоғистон ва Ўзбекистон АҚШ атом электр станцияларида ишлатиладиган ураннинг қарийб 40 фоизини етказиб беради. АҚШнинг Россия уранига ҳаддан ташқари таяниши эса унинг миллий хавфсизлиги ва иқтисодиёти учун хавф туғдиради. 

Таъкидланишича, ҳозирда Қўшма Штатларда фақат иккита уран кони фаолият юритади. Бундай конларнинг кўплари бир неча йиллар олдин ёпилган, чунки улар Россия ва бошқа мамлакатлар, жумладан, Хитойдан арзон нархлардаги импорт билан рақобатлаша олмаган. 

Қўшма Штатлар 17 та минерал бўйича импортга тўлиқ муҳтож. Аммо мамлакат учун уран алоҳида аҳамиятга эга. АҚШ жуда кўп уран ресурсларига эга, аммо энергия ишлаб чиқариш учун зарур бўлган деярли барча уран импорт қилинади. 

Қайд этилишича, импорт бўшлиғини тўлдириш учун Қўшма Штатлар Канада ва Австралия каби дўст мамлакатлардан кўпроқ уран олиши мумкин. Мамлакат ўз уран ресурсларидан фойдаланиш имкониятини ҳам кўриб чиқмоқчи.

Россия-Украина уруши

Жорий йилнинг 21 февраль куни Россия Президенти Владимир Путин Кремлда Украина шарқидаги ўзини мустақил деб эълон қилган Луганск халқ республикаси (ЛХР) ва Донецк халқ республикасини (ДХР) тан олиш тўғрисидаги фармонни имзолади. Кейинроқ РФ республикаларни шу номдаги вилоятлар чегарасида тан олганини таъкидлаб, Украинага қарши уруш хавфини ошириб юборди.

Путиннинг фавқулодда қарори ортидан АҚШ, ЕИ, Канада, Австралия, Буюк Британия ва Япония расмийлари ҳам Россияга қарши санкциялар киритди.

24 февраль куни Россия Президенти Владимир Путин Украина шарқида Донбассда рус ҳарбийлари "махсус ҳарбий операция" бошлаганини эълон қилди ва рус қўшинлари Украинага ҳужум бошлади. Путин бу ҳаракатини Украина шарқидаги россияпараст сепаратист кучлар раҳбарлари шундай сўров юборгани билан оқлади.

Бундан аввалроқ Зеленский Россия фуқароларига рус тилида мурожаат қилиб, украинларга “на совуқ, на иссиқ, на гибрид уруш керак эмас”лигини, украинлар ҳужумчиларни кутиб олишга тайёрлигини билдирганди. Кўп ўтмай Президент Россия билан дипломатик алоқани узди. Президент Зеленский мамлакатда ҳарбий ҳолат эълон қилди.

25 февраль куни Зеленский Украинада умумий ҳарбий сафарбарлик эълон қилди. Армияга чақирув мамлакатнинг қатор вилоят ва шаҳарларида амалга оширилиши белгиланди.

Рус қўшинлари ҳозиргача Украинага шимол, шарқ ва жанубдан ҳужум қилиб келмоқда ва қатор ҳудудларни эгаллашга эришди. Аммо бу уруш Россиянинг дунёда яккаланиб қолишига олиб келди.

Украинага ҳужум бошланиши Россия иқтисодига оғир зарба берди. Рус компаниялари акциялари кескин арзонлашди, Москва биржасида савдолар мислсиз даражада пасайиш билан ўтди. Газпром, ЛУКОЙЛ ва бошқа йирик компаниялар йўқотишларга учради.

Ҳужум бошлангач, Европа давлатлари ва АҚШ Россияга қарши бир неча босқичли санкциялар жорий қилди. Россиянинг ВТБ, “Россия” банки, “Открытия”, “Новикомбанк”, “Промсвязьбанк”, “Совкомбанк” ва ВЭБ.РФ банклари SWIFT халқаро банклараро тизимидан узилди. АҚШ ва Европа Иттифоқи Россиянинг олтин-валюта захирасини блоклади.

Европа давлатлари, АҚШ, Канада Россия учун ўз ҳаво ҳудудини ёпди. Бу санкцияларга нейтрал давлат ҳисобланган Швейцария ҳам қўшилди. Уруш фонида Украинани Европа Иттифоқи аъзолигига қабул қилиш жараёни тезлашди.