Рус олигархлари Украинага босқин ортидан $83 млрдга камбағаллашди

Биржадаги пасайиш туфайли россиялик олигархларнинг бойлиги 2022 йил бошидан буён ўнлаб миллиард долларга камайди, деб ёзмоқда “Bloomberg”.

Нашр томонидан тузилган “Миллиардерлар индекси” маълумотларига кўра, дунёнинг 500 та энг бадавлат кишилари рўйхатидаги 22 нафар россиялик жами 83 миллиард доллар йўқотган.

Лондон фонд биржаси маълумотларига кўра, 28 февраль куни Россиянинг айрим компаниялари, жумладан “Новатэк” ва “Северсталь” акциялари ўз қийматининг ярмидан кўпини йўқотди. Қимматли қоғозларнинг пасайиши АҚШ, Буюк Британия ва ЕИ томонидан Россияга қарши янги санкциялар пакети киритилиши ортидан содир бўлди.

“Лукойл” бош директори Вагит Алекперовнинг бойлиги қарийб 13 миллиард долларга қисқарган, бу россиялик миллиардерлар орасида энг катта пасайишдир. 28 февраль куни Лондон фонд биржасида унинг нефть компаниясининг акциялари 62,8 фоизга арзонлашган. Бизнесмен Геннадий Тимченко бойлигининг деярли ярмидан — 10,6 миллиард доллардан маҳрум бўлган.

“Новатэка” компанияси эгаси Леонид Михельсон 10,2 миллиард доллардан айрилди. “Evraz” пўлат компанияси ва “Челси” футбол клуби акциядори Роман Абрамович 5 миллиард доллар йўқотди. Февраль ойи охирида тадбиркор клуб бошқарувини худди шу номдаги хайрия жамғармаси васийларига топширди.

Ғарб санкциялари Алишер Усмонов, Михаил Фридман, Пётр Авен, Алексей Мордашов, Николай Токарёв ва Александр Пономаренко каби йирик тадбиркорларга ҳам таъсир кўрсатди. 28 февраль куни Британия Ташқи ишлар вазири Лиз Трасс Британия расмийлари россиялик олигархларнинг мулки ва яхталарини тортиб олиш ниятида эканини айтди. 1 март куни Михаил Фридман "Veon" телекоммуникация холдинги директорлар кенгашини тарк этиши, Александр Пономаренко эса "Шереметево" аэропорти директорлар кенгаши раиси лавозимини тарк этиши маълум бўлди.

Россиянинг Украинага босқини

Жорий йилнинг 21 февраль куни Россия Президенти Владимир Путин Кремлда Украина шарқидаги ўзини мустақил деб эълон қилган Луганск халқ республикаси (ЛХР) ва Донецк халқ республикасини (ДХР) тан олиш тўғрисидаги фармонни имзолади. Кейинроқ РФ республикаларни шу номдаги вилоятлар чегарадаги тан олганини таъкидлаб, Украинага қарши уруш хавфини ошириб юборди.

Путиннинг фавқулодда қарори ортидан АҚШ, ЕИ, Канада, Австралия, Буюк Британия ва Япония расмийлари ҳам Россияга қарши санкциялар киритди.

24 февраль куни Россия Президенти Владимир Путин Украина шарқида Донбассда рус ҳарбийлари "махсус ҳарбий операция" бошлаганини эълон қилди ва рус қўшинлари Украинага ҳужум бошлади. Путин бу ҳаракатини Украина шарқидаги россияпараст сепаратист кучлар раҳбарлари шундай сўров юборгани билан оқлади.

Бундан аввалроқ Зеленский Россия фуқароларига рус тилида мурожаат қилиб, украинларга “на совуқ, на иссиқ, на гибрид уруш керак эмас”лигини, украинлар ҳужумчиларни кутиб олишга тайёрлигини билдирганди. Кўп ўтмай Президент Россия билан дипломатик алоқани узди. Президент Зеленский мамлакатда ҳарбий ҳолат эълон қилди.

25 февраль куни Зеленский Украинада умумий ҳарбий сафарбарлик эълон қилди. Армияга чақирув мамлакатнинг қатор вилоят ва шаҳарларида амалга оширилиши белгиланди.

Рус қўшинлари ҳозиргача Украинага шимол, шарқ ва жанубдан ҳужум қилиб келмоқда ва қатор ҳудудларни эгаллашга эришди. Аммо бу уруш Россиянинг дунёда яккаланиб қолишига олиб келди.

Украинага ҳужум бошланиши Россия иқтисодига оғир зарба берди. Рус компаниялари акциялари кескин арзонлашди, Москва биржасида савдолар мислсиз даражада пасайиш билан ўтди. Газпром, ЛУКОЙЛ ва бошқа йирик компаниялар йўқотишларга учради.

Ҳужум бошлангач, Европа давлатлари ва АҚШ Россияга қарши бир неча босқичли санкциялар жорий қилди. Россиянинг ВТБ, “Россия” банки, “Открытия”, “Новикомбанк”, “Промсвязьбанк”, “Совкомбанк” ва ВЭБ.РФ банклари SWIFT халқаро банклараро тизимидан узилди. АҚШ ва Европа Иттифоқи Россиянинг олтин-валюта захирасини блоклади.

Европа давлатлари, АҚШ ва Канада Россия учун ўз ҳаво ҳудудини ёпди. Бу санкцияларга нейтрал давлат ҳисобланган Швейцария ҳам қўшилди. Уруш фонида Украинани Европа Иттифоқи аъзолигига қабул қилиш жараёни тезлашди.