Қирғизистонда яна парламент сайлови кутиляпти. Галдагисида Ўзбекистон ҳам кузатувчи бўлади

Жорий йилнинг 11 апрель куни Қирғизистон маҳаллий ҳокимият органларига бўлиб ўтадиган сайлов ва мамлакат конституциясига киритиладиган ўзгартириш ва қўшимчалар бўйича референдумни 31 мамлакатдан келган кузатувчилар назорат қилиб боради. Улар орасида ўзбекистонлик вакиллар ҳам бор. Бу ҳақда Республикада сайловлар ва референдумларни ўтказиш бўйича Марказий сайлов комиссияси (МСК) маълум қилди. 

"Марказий сайлов комиссияси бугун 31 та давлатдан 183 та халқаро кузатувчиларни аккредитациядан ўтказди", дейди комиссия вакили. 

Унга кўра кузатувчилар Россия, Озарбайжон, Беларусь, Буюк Британия, Қозоғистон, Мўғулистон, Молдова, Саудия Арабистони, Туркия, Ўзбекистон, Украина, Франция, Япония ва бошқа бир қатор мамлакатлардан келади. 

"Бир нечта халқаро ташкилотлар, жумладан ШҲТ, КХШТ, МДҲ,  Ханнс Зайдел фонди, шунингдек, Европа Иттифоқининг республикадаги ваколатхонаси, Россиянинг “32-гуруҳ” нотижорат мониторинги ва эксперт маркази ва Миллий ташаббусларни халқаро тарғиб қилишга кўмаклашиш фонди "Халқаро тарғибот маркази", дея қўшимча қилди МСК. 

Ҳаммаси бўлиб Қирғизистоннинг 420 шаҳар ва қишлоқ кенгашларида (кенгашларида) 7560 мандат учун 18 772 номзод ариза беради. 63 номзод сиёсий партиялар томонидан рўйхатдан ўтказилди, қолганлари ўзини ўзи кўрсатадиган номзодлардир. 

Маҳаллий сайловлар билан бир кунда ўтказиладиган референдумга президент ваколатларини кучайтириш мақсадида ўзгартиришлар киритилмоқда. Хусусан, Бош вазирнинг вазифаларини Президент маъмурияти раҳбарига юклаш таклиф қилинмоқда. Агар янги асосий қонун қабул қилинса, олий қонун чиқарувчи орган депутатлари сони камаяди, уларнинг бир қисми бир мандатли сайлов округларида сайланади. Ҳозирга қадар сайловлар фақат партия рўйхатлари бўйича ўтказилган. Конституцияга ўзгартириш киритиш тўғрисидаги қарор Қирғизистонда 2021 йил 10 январда бўлиб ўтган референдум пайтида қабул қилинган.

Эслатиб ўтамиз, Қирғизистонда 2020 йилнинг 4 октябрь куни ўтказилган парламент сайловларидан кейин, 7 фоизлик минимум овозни тўплай олмаган партия тарафдорлари норозилик намойишларини бошлади. Бир неча кун давом этган намойиш ва тартибсизликлар ортидан Бош вазир Кубатбек Боронов ва унинг Ҳукумати истеъфога чиқди. Намойишчилар давлат идораларини эгаллаб олди.

Намойишлар авж олган паллада Марказий сайлов комиссияси сайлов натижаларини тан олмаслик ҳақида қарор қабул қилди.

Ўша вақтдаги Президент Сооронбай Жээнбеков Бишкекда фавқулодда ҳолат жорий қилди ва пойтахтга ҳарбийлар киритилди. Бунинг натижасида вазият бироз тинчиди. Аммо намойишчилар Президентдан истеъфога чиқишини талаб қилди. Натижада 15 октябрда Жээнбеков халқига қарата ўқ узиб, қон тўкмаслик учун истеъфо берди. 

Унинг вазифасини вақтинча бажариши керак бўлган парламент спикери Канат Исаев бундан бош тортди. Натижада давлат раҳбари ваколати намойишлар ортидан Бош вазир бўлган Садир Жапаровга ўтди.

Садир Жапаров Қирғизистонда жорий йилнинг 10 январь куни муддатидан олдин ўтказилган президентлик сайловида ғалаба қозонди. У 28 январь куни қасамёд келтириб, расман Президент лавозимида иш бошлади.