Tramp Ukrainadagi urushni 6 oyda to‘xtatish niyatidaligini aytdi

AQSHning saylangan prezidenti Donald Tramp yaqin olti oy ichida Rossiya va Ukraina o‘rtasida murosaga erishishni kutmoqda. Bu haqda u navbatdagi matbuot anjumanida so‘z ochdi.

Jurnalistlarning bu davlatlar o‘rtasida 2022 yil 24 fevralda boshlangan urush qachon tugaydi? degan savoliga u “Umid qilamanki, olti oy ichida”, deb javob berdi. Trampning qo‘shimcha qilishicha, Rossiya Prezidenti Vladimir Putin bu masalani muhokama qilish uchun u bilan “uchrashishni xohlaydi”, biroq Amerika yetakchisi 20 yanvar kuni o‘tkaziladigan inauguratsiyasi oldidan bunday aloqalarni istisno qilgan.

Tramp, shuningdek, Oq uyda amaldagi Prezident Jo Bayden emas, balki o‘zi bo‘lganida Rossiya Ukrainaga hujum qilmagan bo‘lardi, deya ta’kidlagan. Respublikachining so‘zlariga ko‘ra, ikkinchisi Bayden Moskva va Kiyev o‘rtasidagi Shimoliy Atlantika alyansi bilan o‘zaro hamkorlik bo‘yicha ba’zi kelishuvlarni buzgan.

“Uzoq vaqt davomida, Putindan oldin ham Rossiya NATO Ukraina ishlariga aralasha olmaydi, deb hisoblagan. Go‘yo toshga o‘yilgandek. Biroq, Baydenning aytishicha, yo‘q, Ukraina NATOga kirish imkoniyatiga ega bo‘lishi kerak. Bunday holda, Rossiya [NATO] o‘z ostonasida bo‘ladi. Va men ularning his-tuyg‘ularini tushuna olaman”, degan Tramp.

Putin Ukrainaning NATOga kirishdan bosh tortishi va uning betaraf maqomi muzokaralarni boshlash shartlaridan biri deb atadi. Shu bilan birga, alyansga taklif Ukraina Prezidenti Vladimir Zelenskiyning “g‘alaba rejasi”dagi birinchi nuqta edi. Keyinchalik u hech bo‘lmaganda Qo‘shma Shtatlarning xavfsizlik kafolatisiz sulh tuzishdan bosh tortdi. Zelenskiyning so‘zlariga ko‘ra, Putin urushni tugatish bo‘yicha jiddiy muzokaralardan manfaatdor emas va uni faqat kuch to‘xtata oladi.

2023 yilning may oyida Tramp AQSH prezidentlik saylovlarida g‘alaba qozonsa, Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi urushni 24 soat ichida to‘xtatishga va’da bergan edi. 2024 yilning kuzida u bu masalani inauguratsiyadan oldin hal qilishini aytdi. Siyosatchi tafsilotlarni keltirmadi, lekin sotishdan tushgan daromad Kremlga harbiy harakatlarni davom ettirish imkonini beradigan neft narxini tushirishga tayyorligini bildirdi.

Ayni damda Trampning maslahatchilari Putin boshlagan urushni tugatishning kamida uchta variantini taklif qilgan. Ulardan biri Ukraina bo‘yicha bo‘lajak maxsus vakili Kit Kellogga tegishli. Bu har ikki davlatni muzokaralarni qayta boshlashga majburlash, Vashingtonning Kiyevga yordamini Moskvaga tayanch sifatida ishlatishdir. Dastlabki bosqichlarda front chizig‘i bo‘ylab jangovar harakatlarni muzlatish va Ukrainani 10 yil davomida NATOga taklif qilishdan bosh tortish rejalashtirilgan.

Yana bir reja AQSHning bo‘lajak vitse-prezidenti Jeyms Devid Vens tomonidan ishlab chiqilgan. Uning tafsilotlari oshkor etilmagan, ammo u Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi front chizig‘i bo‘ylab qurolsizlangan zona yaratishni, shuningdek, uning neytral maqomini saqlab qolishni kafolatlashni taklif qildi. Yana bir tashabbus muallifi – Trampning Ukraina bo‘yicha maxsus elchisi lavozimiga nomzod sifatida ko‘rilgan Richard Grenell. U tinchlik kelishuvining bir qismi sifatida ma’lum “muxtor zonalar” yaratishni taklif qildi va Kiyevni NATOga taklif qilishga qarshi chiqdi.

Eslatib o‘tamiz, avvalroq AQSHning saylangan prezidenti Donald Tramp Rossiya Prezidenti Vladimir Putin u bilan Ukrainadagi urushni muhokama qilish uchun uchrashish istagini bildirganini aytgandi.