Millionlab odamlarni og‘ir qish kutmoqda

Narxlarning ko‘tarilishi, pandemiya ta’siri va ekstremal ob-havo sharoitida Ukraina, Afg‘oniston va boshqa mamlakatlardan nizolar yoki ta’qiblar tufayli o‘z uylarini tark etishga majbur bo‘lgan millionlab odamlar bu qishda katta qiyinchiliklarga duch kelishi mumkin. 

Birlashgan Millatlar Tashkilotining Qochqinlar bo‘yicha Oliy komissarligi boshqarmasi bu haqda ogohlantirib, yaqin oylarda gumanitar operatsiyalarni moliyalashtirish uchun mablag‘ ajratishga chaqirmoqda.  

BMT qochqinlar bo‘yicha oliy komissarlik ekspertlarining fikricha, bu yilgi qish bir qancha omillar, jumladan, narxlarning oshishi tufayli avvalgilariga qaraganda qiyinroq bo‘ladi. Ko‘pgina ichki ko‘chirilganlar, shu jumladan ichki qochqinlar va o‘z mamlakatini tark etgan odamlar oz mablag‘larini qanday sarflashni tanlashlari kerak – oziq-ovqat, uyni isitish yoki issiq kiyim sotib olish. Bu holatni Jenevada bo‘lib o‘tgan brifingda BMT qochqinlar bo‘yicha Oliy komissarligi vakili Olga Sarrado aytib o‘tdi. 

Yaqin Sharqdagi, asosan Suriya va Iroqdan kelgan ko‘plab qochqinlar sovuq va qorli qishni chidab bo‘lmas chodirlarda boshdan kechirishga majbur bo‘ladi. Ulardan ba’zilari uchun bu uydan uzoqda o‘n ikkinchi qish bo‘ladi. BMT qochqinlar bo‘yicha komissarligining hisob-kitoblariga ko‘ra, zo‘ravonliklardan qochgan 3,4 millionga yaqin suriyalik va iroqlik favqulodda yordamsiz omon qola olmaydi. 

Katta iqtisodiy inqiroz davom etayotgan Livanda suriyalik qochqinlarning 90 foizi o‘ta qashshoqlikda yashaydi. Bu odamlar to‘yib ovqatlanmaydi va tibbiy yordamga murojaat qila olmaydi. Ularning ko‘pchiligi katta qarzga botib, zo‘rg‘a kun kechirmoqda. 

Millionlab ukrainaliklar qishni ichki ko‘chirilganlar yashaydigan joylarda yoki urushdan zarar ko‘rgan uylarida kutmoqda. Ko‘pchilik tirikchilik manbalaridan ayrildi va yordamga muhtoj. Vaziyat suv va elektr ta’minotidagi uzilishlar tufayli yanada og‘irlashmoqda. 

Afg‘onistonning ko‘plab aholisi qishda havo harorati -25 darajadan pastga tushishi mumkin bo‘lgan juda og‘ir sharoitlarda yashamoqda. Shu bilan birga, mamlakat og‘ir iqtisodiy inqirozni boshdan kechirmoqda, ba’zi viloyatlar iyun oyidagi vayronkor zilziladan o‘zini tiklay olmadi, natijada minglab odamlar uylaridan ayrildi. 

Gumanitar vaziyat yomonlashganiga qaramay, BMTning Qochqinlar bo‘yicha Oliy komissarligi mablag‘ yetishmasligi sababli yordam dasturlarini qisqartirishga majbur. Kecha, 12 noyabr kuni Ofis qishki sharoitda qochqinlar va ichki ko‘chirilganlarga yordam berish uchun mablag‘ yig‘ish kampaniyasini boshladi.