Трамп Путиндан Эрон билан ядро музокараларида воситачилик қилишни сўради

АҚШ Президенти Дональд Трамп Россия Президенти Владимир Путин билан февраль ойидаги телефон орқали суҳбат чоғида Эрон билан ядро келишуви бўйича музокараларда воситачилик қилишни сўраган. Бу ҳақда Кремлга яқин манбаларга таяниб, “Bloomberg” хабар берди.

Нашр маълумотига кўра, Путин Оқ уйнинг таклифини қабул қилган ва бу масала жорий йилнинг 18 февраль куни Ар-Риёдда Россия ва АҚШ делегациялари ўртасида муҳокама қилинган. Россия Президенти матбуот котиби Дмитрий Песков “Bloomberg”га берган изоҳида Россия АҚШ ва Эрон музокараларига ёрдам бериш учун қўлидан келган барча ишни бажаришга тайёр эканини таъкидлаган.

Ўз навбатида, Эрон Ташқи ишлар вазирлиги вакили Исмоил Бағойи Россиянинг воситачилик эҳтимолига изоҳ бериб, бу масалаларнинг муҳимлигини ҳисобга олган ҳолда, “турли давлатларнинг зарурат туғилганда ўз ёрдамларини таклиф қилиши табиий” эканини айтган.

Нашрнинг ёзишича, Трамп Оқ уйга қайтгач, Эрон масаласида қарама-қарши позицияларни намоён қилмоқда. Бир томондан, у биринчи президентлик даврида олиб борган “максимал босим” сиёсатини қайта тикламоқчи эканини билдирган. Бошқа томондан эса “Эроннинг тинч тараққий этиши ва гуллаб-яшнаши учун имкон берадиган янги ядро битимини тузишга тайёрман”, дея баёнот берган.

Бироқ Теҳрон Вашингтон билан музокаралар ўтказиш эҳтимолини рад этиб, АҚШ ҳануз “куч ишлатиш тили”дан фойдаланаётганини таъкидлаган. Эрон Ташқи ишлар вазирлиги баёнотида АҚШнинг “максимал босим” стратегиясига жавобан, Эрон “максимал қаршилик” кўрсатишини билдирган.

“Шунга қарамай, икки томон яширин равишда музокараларни тиклаш учун муқобил йўлларни изламоқда”, деб ҳисоблайди Қатардаги Форс кўрфази тадқиқот маркази доценти Николай Кожанов.

Унинг фикрича, АҚШ ва Эрон ўртасидаги исталган келишув мураккаб бўлади ва муросаларни талаб қилади: АҚШ санкциявий босимни юмшатиши мумкин, Эрон эса минтақавий амбицияларини чеклаши мумкин.

Маълумот учун, Вашингтон узоқ вақтдан бери Теҳронни фуқаро ядро дастури ниқоби остида яширин қурол ишлаб чиқишда айблаб келади. Бироқ Эрон бу айбловларни рад этиб, унинг атом тадқиқотлари фақат тинч мақсадларга, хусусан, электр энергетикаси ривожига йўналтирилганини таъкидлайди.

2018 йилда Трамп маъмурияти АҚШни Қўшма ҳаракатлар режасидан чиқарган. Ушбу халқаро битим Эроннинг ядро дастурини қисқартириш ва халқаро инспекторлар назоратини кучайтириш эвазига санкцияларни бекор қилишни назарда тутади. Вашингтон битимдан чиққач, Теҳрон халқаро инспекторларнинг ядро объектларига кириш ҳуқуқини чеклади, бу эса унинг фаолиятини назорат қилишни анча мураккаблаштирган.

Эслатиб ўтамиз, аввалроқ АҚШ Эрон нефть саноатига қарши санкцияларнинг янги босқичини жорий қилиб, Эрон нефтини ташиш билан шуғулланувчи жисмоний шахслар, танкер операторлари ва юк ташиш компанияларига Эрон нефтини сотиш ва ташишдаги роли учун санкция киритганди.