Рус олигархлари санкциялардан озод бўлиш учун Ғарбга таклиф билдирди – AP

Номи ошкор этилмаган россиялик олигархлар Ғарб ҳукуматларига таклиф билан чиқиб, Украинани қайта тиклашга ҳисса қўшиш эвазига санкцияларни бекор қилишни сўради. Бу ҳақда “Associated Press” манбаларга таяниб, хабар берди.

Тадбиркорлар бу таклиф билан 1990-йилларда Москвада журналист бўлиб ишлаган ва Россияда алоқалари қолган Канада Молия вазири Криста Фриландга мурожаат қилишган. Фриланд ўтган ҳафта “Катта еттилик”даги (G7) ҳамкасблари билан учрашувда бу ҳақда гапирган.

AP манбаларидан бирига кўра, россиялик олигархларнинг Россия Президенти Владимир Путиндан узоқлашиши, бир вақтнинг ўзида Украинани молиялаштириши Ғарб манфаатларига тўғри келади. Унинг сўзларига кўра, Украина расмийлари бу муҳокамалардан хабардор.

Ғарб давлатлари Россиянинг Украинага бостириб кириши муносабати билан РФдан ташқарида яшовчи йирик россиялик ишбилармонларга қарши санкциялар киритди. Улардан баъзилари – Михаил Фридман ва Пётр Авен Владимир Путинга ҳеч қандай таъсири йўқлигини даъво қилиб, рўйхатда борлигидан шикоят қилишди.

Украина Президенти Владимир Зеленский Россия армиясининг хориждаги ҳибсга олинган активларини мусодара қилиш орқали жабрланганларга товон тўлаш механизмини яратишни таклиф қилди.

Россия-Украина уруши

Жорий йилнинг 21 февраль куни Россия Президенти Владимир Путин Кремлда Украина шарқидаги ўзини мустақил деб эълон қилган Луганск халқ республикаси (ЛХР) ва Донецк халқ республикасини (ДХР) тан олиш тўғрисидаги фармонни имзолади. Кейинроқ РФ республикаларни шу номдаги вилоятлар чегарасида тан олганини таъкидлаб, Украинага қарши уруш хавфини ошириб юборди.

Путиннинг фавқулодда қарори ортидан АҚШ, ЕИ, Канада, Австралия, Буюк Британия ва Япония расмийлари ҳам Россияга қарши санкциялар киритди.

24 февраль куни Россия Президенти Владимир Путин Украина шарқида Донбассда рус ҳарбийлари "махсус ҳарбий операция" бошлаганини эълон қилди ва рус қўшинлари Украинага ҳужум бошлади. Путин бу ҳаракатини Украина шарқидаги россияпараст сепаратист кучлар раҳбарлари шундай сўров юборгани билан оқлади.

Бундан аввалроқ Зеленский Россия фуқароларига рус тилида мурожаат қилиб, украинларга “на совуқ, на иссиқ, на гибрид уруш керак эмас”лигини, украинлар ҳужумчиларни кутиб олишга тайёрлигини билдирганди. Кўп ўтмай Президент Россия билан дипломатик алоқани узди. Президент Зеленский мамлакатда ҳарбий ҳолат эълон қилди.

25 февраль куни Зеленский Украинада умумий ҳарбий сафарбарлик эълон қилди. Армияга чақирув мамлакатнинг қатор вилоят ва шаҳарларида амалга оширилиши белгиланди.

Рус қўшинлари ҳозиргача Украинага шимол, шарқ ва жанубдан ҳужум қилиб келмоқда ва қатор ҳудудларни эгаллашга эришди. Аммо бу уруш Россиянинг дунёда яккаланиб қолишига олиб келди.

Украинага ҳужум бошланиши Россия иқтисодига оғир зарба берди. Рус компаниялари акциялари кескин арзонлашди, Москва биржасида савдолар мислсиз даражада пасайиш билан ўтди. Газпром, ЛУКОЙЛ ва бошқа йирик компаниялар йўқотишларга учради.

Ҳужум бошлангач, Европа давлатлари ва АҚШ Россияга қарши бир неча босқичли санкциялар жорий қилди. Россиянинг ВТБ, “Россия” банки, “Открытия”, “Новикомбанк”, “Промсвязьбанк”, “Совкомбанк” ва ВЭБ.РФ банклари SWIFT халқаро банклараро тизимидан узилди. АҚШ ва Европа Иттифоқи Россиянинг олтин-валюта захирасини блоклади.

Европа давлатлари, АҚШ, Канада Россия учун ўз ҳаво ҳудудини ёпди. Бу санкцияларга нейтрал давлат ҳисобланган Швейцария ҳам қўшилди. Уруш фонида Украинани Европа Иттифоқи аъзолигига қабул қилиш жараёни тезлашди.