Россия газидан воз кечаётган ЕИнинг режалари очиқланди

Европа Иттифоқининг Россия энергия ресурсларига қарамлигини камайтириш вазифаси жуда қийин, аммо буни амалга ошириш мумкин. Вашингтонга ЕИ буни қандай ҳал қилмоқчи эканлиги ҳақида аллақачон маълум қилинган. Бу ҳақда Европа комиссияси (ЕК) раиси ўринбосари Марош Шефчович Атлантика кенгашида сўзлаган нутқида айтиб ўтди.  

У “АҚШ ва Европа Иттифоқининг энергия хавфсизлиги соҳасида қўшимча ўзаро ҳамкорлиги” муҳимлигини таъкидлаган. 

“Бугун мен суҳбатдошларимга Европа давлатлари раҳбарлари ва ҳукуматлари қандай келишувларга эришганини батафсил тушунтириб бердим. Биз Россиядан қазиб олинадиган ёқилғи импортига боғлиқликни имкон қадар ва тезроқ камайтиришни истаймиз. Бу ниҳоятда мушкул вазифа, аммо мумкин”, деган Шефчович АҚШ расмийлари билан учрашувлар ҳақида гапирар экан. 

ЕК раҳбари ўринбосарининг сўзларига кўра, суюлтирилган газ етказиб бериш инфратузилмасини ривожлантириш зарур бўлади. Ўтган ҳафта Европа Комиссияси йил охиригача Россиядан газ сотиб олишни учдан икки қисмга қисқартириш бўйича таклифларни тарқатган. 

Шефчовичнинг сўзларига кўра, Европа Иттифоқи Россиянинг Украинадаги операциясини “Европа учун 11 сентябрь” деб баҳолаган. ЕК раҳбари ўринбосари 2001 йил 11 сентябрда АҚШда содир этилган терактларни назарда тутган. 

Европа газ омборларини тўлдириш 

“Европа Иттифоқи Қўшма Штатлар билан Россиядан етказиб беришни тўхтатиш нияти муносабати билан келаси қишнинг бошигача ўзининг 90 фоиз газ захирасини тўлдириш режасини муҳокама қилмоқда.

Бугун эрталаб ва тушдан кейин мен бу ерда муҳокама қилган масалалардан бири келаси қиш бошланишига қадар газ омборларимизни 90 фоизга тўлдириш учун биргаликда нима қилишимиз мумкинлиги ҳақида эди. Биз яқин икки йил ичида Россия ёқилғи импортига қарамликни учдан иккига камайтириш учун ҳамкорлик қилиш ва биргаликда ишлаш учун нима қилишимиз мумкинлиги ҳақида ҳам гаплашдик”, дея қўшимча қилган ЕК раҳбари ўринбосари. 

Унга кўра, Европа Иттифоқига Россиядан етказиб берилаётган газ ўрнига 50-60 миллиард куб метр газ керак бўлади. 

Шефчовичнинг сўзларига кўра, “бу ерда, албатта, қийин қарорлар қабул қилиниши керак”. 

“Ўрта муддатли истиқболда жуда катта ҳажмдаги газ талаб қилинади ва бу, албатта, бу йил қийинчилик туғдиради. Биз бу қарамликдан тезроқ қутулишнинг энг яхши йўлини қидирамиз”, деб таъкидлаган у. 

Маълумот ўрнида, Шефчович кеча, 14 март куни Вашингтонда АҚШ Энергетика вазири ўринбосари Дэвид Турк ва АҚШ Миллий разведка бошқармаси директори Эврил Хейнс, Халқаро валюта жамғармаси бошқарувчи директори Кристалина Георгиева билан учрашган.

Россия-Украина уруши

Жорий йилнинг 21 февраль куни Россия Президенти Владимир Путин Кремлда Украина шарқидаги ўзини мустақил деб эълон қилган Луганск халқ республикаси (ЛХР) ва Донецк халқ республикасини (ДХР) тан олиш тўғрисидаги фармонни имзолади. Кейинроқ РФ республикаларни шу номдаги вилоятлар чегарадаги тан олганини таъкидлаб, Украинага қарши уруш хавфини ошириб юборди.

Путиннинг фавқулодда қарори ортидан АҚШ, ЕИ, Канада, Австралия, Буюк Британия ва Япония расмийлари ҳам Россияга қарши санкциялар киритди.

24 февраль куни Россия Президенти Владимир Путин Украина шарқида Донбассда рус ҳарбийлари "махсус ҳарбий операция" бошлаганини эълон қилди ва рус қўшинлари Украинага ҳужум бошлади. Путин бу ҳаракатини Украина шарқидаги россияпараст сепаратист кучлар раҳбарлари шундай сўров юборгани билан оқлади.

Бундан аввалроқ Зеленский Россия фуқароларига рус тилида мурожаат қилиб, украинларга “на совуқ, на иссиқ, на гибрид уруш керак эмас”лигини, украинлар ҳужумчиларни кутиб олишга тайёрлигини билдирганди. Кўп ўтмай Президент Россия билан дипломатик алоқани узди. Президент Зеленский мамлакатда ҳарбий ҳолат эълон қилди.

25 февраль куни Зеленский Украинада умумий ҳарбий сафарбарлик эълон қилди. Армияга чақирув мамлакатнинг қатор вилоят ва шаҳарларида амалга оширилиши белгиланди.

Рус қўшинлари ҳозиргача Украинага шимол, шарқ ва жанубдан ҳужум қилиб келмоқда ва қатор ҳудудларни эгаллашга эришди. Аммо бу уруш Россиянинг дунёда яккаланиб қолишига олиб келди.

Украинага ҳужум бошланиши Россия иқтисодига оғир зарба берди. Рус компаниялари акциялари кескин арзонлашди, Москва биржасида савдолар мислсиз даражада пасайиш билан ўтди. Газпром, ЛУКОЙЛ ва бошқа йирик компаниялар йўқотишларга учради.

Ҳужум бошлангач, Европа давлатлари ва АҚШ Россияга қарши бир неча босқичли санкциялар жорий қилди. Россиянинг ВТБ, “Россия” банки, “Открытия”, “Новикомбанк”, “Промсвязьбанк”, “Совкомбанк” ва ВЭБ.РФ банклари SWIFT халқаро банклараро тизимидан узилди. АҚШ ва Европа Иттифоқи Россиянинг олтин-валюта захирасини блоклади.

Европа давлатлари, АҚШ, Канада Россия учун ўз ҳаво ҳудудини ёпди. Бу санкцияларга нейтрал давлат ҳисобланган Швейцария ҳам қўшилди. Уруш фонида Украинани Европа Иттифоқи аъзолигига қабул қилиш жараёни тезлашди.