O‘zbekiston va Xitoy Afg‘onistondagi vaziyatni muhokama qildi

north_east

Eron Afg‘oniston bilan chegaraga harbiy texnika yubormoqda — OAV

north_east

Dunyo nigohi Afg‘onistonda. Hududlarni jangsiz olayotgan “Tolibon”ning g‘alabasi muqarrarmi?

Kecha, 25 iyun kuni O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Afg‘oniston bo‘yicha maxsus vakili Ismatilla Irgashev Xitoy Xalq Respublikasining O‘zbekistondagi Favqulodda va muxtor elchisi Szyan Yan bilan uchrashuv o‘tkazdi.

Tomonlar Afg‘onistondagi vaziyatning rivojlanishi bo‘yicha fikr almashib, mamlakatda tinchlik jarayoniga o‘zaro ko‘maklashish masalalarini ko‘rib chiqdilar.

Tinchlik va barqarorlikni ikki tomonlama asosda, shuningdek, xalqaro tashkilotlar, xususan, SHHT-Afg‘oniston muloqot guruhi doirasida qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan sa’y-harakatlarning maqsadga muvofiqligi ta’kidlandi.

Birodar afg‘on xalqiga har tomonlama iqtisodiy va gumanitar yordamni davom ettirish, shuningdek, Afg‘onistonda doimiy  tinchlikni o‘rnatish bo‘yicha sa’y-harakatlarda mintaqa mamlakatlarining ulkan roli qayd etildi.

Faollashib qolgan “Tolibon”

Qayd etish kerakki, AQSH o‘z qo‘shinlarini Afg‘onistondan olib chiqishni boshlagandan beri “Tolibon” keskin harakat qilmoqda. Tasdiqlangan ma’lumotlarga ko‘ra, so‘nggi o‘n kun ichida Afg‘onistonning Tojikiston bilan chegaradosh to‘rt viloyatida hukumat kuchlari va “Tolibon” o‘rtasida to‘qnashuvlar bo‘lgan.

Natijada Tahor viloyatining Chaheb, Yangi Kal’a, Darkad, Dashti Qal’a, Xojag‘or tumanlari, Qunduz viloyatining Dashti Archi, Imom Sohib va Qal’ai Zol tumanlari, shuningdek Sherxon-Bandar va Kokul nazorat punktlari “Tolibon” nazorati ostiga o‘tdi. BMT ma’lumotiga ko‘ra, 22 iyun holatiga Afg‘onistonning 50 dan ortiq tumanini egallagan. 

So‘nggi kunlarda toliblar bilan janglarda og‘ir zarbaga uchragan afg‘on qo‘shinlarining qo‘shni respublikalar hududiga qochib o‘tish holatlari kuzatildi. Jumladan, joriy yilning 22 iyun kuni 130 dan ortiq afg‘on harbiylari chegaradosh Tojikistonga, 23 iyun kuni esa ularning 53 nafari O‘zbekistonga qochib o‘tgan.

Eslatib o‘tamiz, joriy yilning may oyida AQSH Afg‘onistondan o‘z qo‘shinlarini olib chiqish ishlarini boshlab yubordi. Shu vaqtgacha Amerika o‘z harbiy kontingentining uchdan bir qismini bu mamlakatdan olib chiqib ketdi.  

Ma’lumot o‘rnida, 2020 yil fevral oyi oxirida AQSH va “Tolibon” tinchlik shartnomasini imzoladi. Kelishuvga ko‘ra, Amerika qo‘shinlari shartnoma tuzilganidan 14 oy o‘tgach, aniqrog‘i 2021 yilning mayigacha Afg‘onistonni tark etishi kerak edi. Biroq bu jarayonning “start” olishi biroz kechikdi.

Joriy yilning 14 aprel kuni Prezident Jo Bayden AQSHning Afg‘onistondagi missiyasi yakunlanganini va 1 maydan boshlab ushbu mamlakatdan qo‘shinlarini olib chiqishni boshlashini e’lon qildi. Unga ko‘ra, qo‘shinlarni olib chiqib ketish 11 sentyabrgacha yakunlanishi kerak.