Turkiya Ash-Sharani qo‘llashda davom etadi – Erdo‘g‘an

Turkiya o‘tish davrida Suriya prezidenti Ahmad ash-Sharani qo‘llab-quvvatlashda davom etadi. Bu haqda Turkiya yetakchisi Rajab Toyib Erdo‘g‘an bugun, 21 iyul kuni Prezident pulidagi jurnalistlarga aytdi.

“Biz qat’iymiz, Ahmad ash-Sharani Suriyada yolg‘iz qoldirmaymiz. Biz Suriyaning parchalanishini istamaymiz, Suriyaning tiklanishini mamlakatimiz uchun ijobiy omil deb bilamiz. Chunki Suriyaning tiklanishi uning biz bilan munosabatlariga ham ijobiy ta’sir ko‘rsatadi”, dedi Erdo‘g‘an.

Unga ko‘ra, ash-Shara Suriya janubidagi mojaro bo‘yicha qat’iy pozitsiyani egallagan. Hozircha hech qanday imtiyozlar bo‘lmagan. Isroil doimiy ravishda butun mintaqani olovga botirmoqchi. Bu urinishlar chog‘ida Suriya pozitsiyasini hisobga olgan holda, joylashuv jarayoni ehtiyotkorlik bilan davom ettirilgan. Suriya 2,5 mingga yaqin askar yordamida mintaqani nazorat ostiga olgan.

Turkiya Prezidentining ta’kidlashicha, Tashqi ishlar vaziri Xoqon Fidan AQSHning Suriya bo‘yicha maxsus vakili Tom Barrak va suriyalik mavqedoshi Asad al-Shiboniy bilan doimiy aloqada.

“Jarayon razvedka va Mudofaa vazirligi orqali ham kuzatilmoqda”, dedi Erdo‘g‘an.

Uning so‘zlariga ko‘ra, Turkiya suriyalik qochqinlarning vatanlariga qaytishiga yordam berishda davom etadi.

“Biz bilan birga bo‘lgan suriyaliklarning ixtiyoriy ravishda qaytishi boshlanganini ko‘ramiz. Biz qochqinlarning ixtiyoriy ravishda qaytish jarayonini tezlashtirish uchun har tomonlama yordam beramiz. Qaytish jarayonini tezlashtirish orqali biz Suriyadagi vaziyat tezda normallashishini va janubimiz xavfsizligini ta’minlashimizni istaymiz”, dedi Turkiya Prezidenti suriyalik qochqinlarning o‘z vatanlariga qaytishi qo‘shni davlatda barqarorlikni ta’minlashga xizmat qilishini ta’kidlab.

Suriyadagi janglar

13 iyul kuni Suriyaning janubidagi Suvayda viloyatida druzlar va badaviylar o‘rtasida to‘qnashuvlar boshlandi. Mojaroga bir druz savdogarining kaltaklanib, o‘g‘irlab ketilishi sabab bo‘ldi. Bu voqea zo‘ravonlik avj olishiga olib keldi. 14 iyul kuni Suriya hukumati Suvayda shahriga qo‘shin kiritdi.

Shundan so‘ng, mojaroga Isroil ham aralashib, Damashqdagi Suriya harbiy ob’ektlariga havo hujumlari uyushtirdi. 16 iyul kuni Isroil harbiy-havo kuchlari Damashqdagi Prezident saroyi, Bosh shtab va Mudofaa vazirligiga hujum qildi. Shu kuni mahalliy guruhlar vositachiligida Suvaydada yana sulhga erishildi, biroq bunga parallel ravishda Isroil aviatsiyasi poytaxt va Daraa shahriga zarbalar berdi.

Ma’lumot uchun, druzlar o‘ziga xos arab tilida so‘zlashuvchi etno-konfessiyaviy guruh bo‘lib, ularning vakillari Suriya, Livan, Isroil va Iordaniyada yashaydi. Suriyada 700 ming druz istiqomat qiladi, bu ularni kurdlar va alaviylardan keyin mamlakatdagi uchinchi yirik diniy va etnik ozchilik qiladi.

Suriya inson huquqlari observatoriyasining so‘nggi ma’lumotlariga ko‘ra, Suvaydadagi zo‘ravonliklarda kamida 718 kishi halok bo‘lgan. Suriyalik inson huquqlari faollari 146 druz jangchisi va 245 tinch aholining o‘limini qayd etgan. Bundan tashqari, Suriya armiyasining 287 askari va 18 badaviy jangchisi, shuningdek, uch badaviy halok bo‘ldi. Qarorgohi Londonda joylashgan Suriya inson huquqlari markazining ma’lum qilishicha, Isroil havo hujumlarida yana 15 nafar suriyalik askar halok bo‘lgan.

Eslatib o‘tamiz, oldinroq AQSHning Turkiyadagi elchisi Tom Barrak  Isroil va Suriya AQSH, Turkiya, Iordaniya va davlatlar ko‘magida o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha kelishuvga erishganini ma’lum qilgandi. Suriya muvaqqat prezidenti ma’muriyati ham butun mamlakat bo‘ylab keng qamrovli o‘t ochishni to‘xtatish rejimini e’lon qildi. Biroq Isroil harbiy-havo kuchlarining qiruvchi samolyotlari Suriya janubidagi Suvayda va Daraa viloyatlari chegarasida arab qabilaviy kuchlarining pozitsiyalariga hujum qildi.