Tojikiston havo ifloslanishiga qarshi qanday kurashmoqda?

Tojikiston poytaxti Dushanbeda havoning ifloslanish darajasi Toshkentdagidek an’anaviy tarzda yuqori. Atmosferaga zararli chiqindilarni chiqarishni kamaytirish uchun mamlakat rasmiylari qanday ishlamoqda? Quyida shu haqida so‘z boradi.

6 oy ichida 15 ming qoidabuzarlik

Tojikistonning Atrof-muhitni muhofaza qilish qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, joriy yilning birinchi yarmida mamlakatda atmosfera havosini muhofaza qilish sohasidagi qonun hujjatlarini buzish 1548 ta, davlat ekologik ekspertizasi talablariga rioya qilmaslik borasida 542 ta holat aniqlangan. Davlat organlari tomonidan tekshiruvlar o‘tkazilib, mamlakatdagi ekologik vaziyatni yaxshilashga qaratilgan chora-tadbirlar ko‘rilmoqda.

Atmosfera havosini muhofaza qilish chora-tadbirlari doirasida Atrof-muhitni muhofaza qilish qo‘mitasi boshqa idoralar bilan birgalikda bir qator korxonalarda tekshiruvlar o‘tkazgan. Uchta yirik ishlab chiqarish ob’ektida chiqindilarni chiqarishning ruxsat etilgan me’yorlaridan oshib ketishi aniqlangan. Qoidabuzarlar ma’muriy javobgarlikka tortilib, korxonalarga qoidabuzarliklarni bartaraf etish bo‘yicha ko‘rsatmalar berilgan, ijrosi nazoratga olingan.

Sanksiyalar yordam beradimi?

Boshqa chora-tadbirlar qatorida qo‘mita inspektorlari hamda Ichki ishlar vazirligi xodimlari tomonidan shahar va tumanlarning yo‘llarida avtotransport vositalaridan ifloslantiruvchi moddalar chiqmasligiga qaratilgan qo‘shma reydlar o‘tkazilmoqda.

Ayni paytda, ayniqsa, kuz faslida chiqindi va chiqindilarni yoqish ustidan nazorat kuchaytirilgan. Aholining ekologik madaniyatini yuksaltirish maqsadida tushuntirish ishlari olib borilmoqda.

Ko‘mir bilan ishlaydigan korxonalar allaqachon atmosferaga zararli moddalarning chiqarilishini kamaytirgan. Belgilangan me’yorlarni buzganlik uchun hisob-kitob ko‘rsatkichining 100 dan 200 baravarigacha miqdorda jarima solinadi. Shuningdek, barglar va chiqindilarni yoqish uchun 10 dan 20 baravargacha jarima solinadi.

Bundan tashqari, majburiy statistik hisobotlarni taqdim etmaslik, ifloslantiruvchi moddalarni chiqarishga ruxsatnomalarning yo‘qligi va atmosfera havosini muhofaza qilish bo‘yicha majburiyatlarga rioya qilmaslik jiddiy huquqbuzarliklar hisoblanib, ular uchun qat’iy jazo choralari ko‘riladi.

Transport – havo ifloslanishining asosiy manbai hisoblanadi

Tojikistonda havo sifati muammosi, ayniqsa, yirik shaharlar uchun dolzarbligicha qolmoqda. Dushanbedagi asosiy havo ifloslantiruvchisi – transport hisoblanadi. Transportning atrof-muhitga salbiy ta’sirini kamaytirish maqsadida respublikada quyidagi chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda:

• – Atmosferaga zarar keltirmaydigan elektromobillarni import qilish. Bu jarayonni rag‘batlantirish maqsadida ularning importi bojxona to‘lovlaridan ozod qilingan;
• – 2013 yilgacha ishlab chiqarilgan, havoga zararli moddalar chiqarilishini kamaytirishga yordam beradigan transport vositalaridan foydalanishni taqiqlash.

Tojikistonda har yili Ichki ishlar vazirligi bilan hamkorlikda “Toza havo” operatsiyasi o‘tkaziladi. Operatsiyadan maqsad ekologik standartlarga rioya etilishini nazorat qilish va havo ifloslanishi darajasini pasaytirishdan iborat. Ekologik vaziyatni yaxshilashda elektromobillar infratuzilmasini rivojlantirish, yo‘llarda transport holati ustidan nazoratni kuchaytirish muhim ahamiyat kasb etmoqda.

Eslatib o‘tamiz, avvalroq O‘zbekiston poytaxti Toshkentda havo tarkibidagi PM2.5 zarrachalari miqdori JSST tasdiqlagan me’yordan qariyb 11 barobarga oshib ketgandi. Toshkent dunyoning yirik shaharlari orasida havoning ifloslanish darajasi bo‘yicha 6-o‘ringa chiqqandi. Toshkent shahrida atmosfera havosining ifloslanishiga quruq iqlim, qumli va qumloq tuproqlar kabi tabiiy omillar sabab bo‘layotganini inobatga olgan holda, joriy yilning 22 oktyabr kunidan boshlab respublika bo‘yicha rejaviy tekshirish tadbirlari o‘tkazish yo‘lga qo‘yilgani xabar qilingandi.