Tayvan harbiylari birinchi marta Xitoy droniga o‘t ochdi

Tayvan Qurolli Kuchlari (QK) Dron ogohlantirishlarga zid ravishda Kinmen arxipelagi ustidagi cheklangan havo hududiga kirganidan so‘ng, Xalq Ozodlik Armiyasi (XOA) droniga o‘q uzdi. Bu haqda kecha, 30 avgust kuni orolning markaziy axborot agentligi xabar berdi.

Uning so‘zlariga ko‘ra, mahalliy vaqt bilan soat 16:23 dan (Toshkent vaqti bilan 13:23) Kinmen arxipelagiga kiruvchi Dadan, Erdan va Shiyuy orollari hududida uchta fuqarolik droni aniqlangan. U yerda joylashgan Tayvan garnizoni signal beruvchi raketalar bilan o‘q uzgach, dronlar hududni tark etgan.

Biroq, oradan bir yarim soat o‘tgach, soat 17:59 da yana bir uchuvchisiz uchish apparati Erdan oroli suvlari ustidagi yopiq havo hududiga kirdi, shu sababli Tayvan Qurolli Kuchlari o‘q-dorilar bilan bir nechta o‘q uzgan. Shundan so‘ng dron havo hududini tark etib, materik Xitoy tomon uzoqlasha boshlagan. O‘tgan hafta Xitoy internetida Szinmen arxipelagidagi Tayvan garnizoni askarlari tepasida suzayotgan dronga tosh otgani aks etgan video paydo bo‘ldi.

Szinmen arxipelagi Tayvan bo‘g‘ozida joylashgan: u Tayvandan 187 km va Syamen shahridan (Fujian viloyati, materik Xitoy) atigi 10 km uzoqlikda joylashgan. Arxipelag Tayvan qurolli kuchlari tomonidan nazorat qilinadi, u umumiy maydoni taxminan 153 kvadrat kilometr bo‘lgan yigirmaga yaqin kichik orollarni o‘z ichiga oladi.

Ma’lumot o‘rnida, Xitoy Tayvan atrofida davomli ravishda harbiy mashg‘ulot o‘tkazib kelmoqda. Xususan, 2-3 avgust kunlari AQSH Kongressi Vakillar palatasi spikeri Nensi Pelosi Tayvanga tashrif buyurdi, bu esa Pekinning keskin munosabatiga sabab bo‘ldi va bunga javoban orol atrofida keng ko‘lamli harbiy mashg‘ulotlar o‘tkazdi. 

14-15 avgust kunlari esa senator Ed Marki (Massachusets shtati) boshchiligidagi delegatsiya Tayvanga keldi. Uning ortidan ham orol atrofida harbiy mashg‘ulotlar o‘tkazildi.

Keyinchalik 25 avgust kuni Tennessi shtatidan respublikachi AQSH senatori Marsha Blekbern Tayvanga keldi. Xitoy Blekbernning tashrifiga munosabat bildirib, AQSH Tayvan bo‘g‘ozi mintaqasida tinchlik bo‘lishini istamasligini qayd etdi.

Tayvan va AQSH munosabatlari

Tayvan 1949 yilda Chan Kayshi (1887-1975) boshchiligidagi Gomindan qo‘shinlarining qoldiqlari Xitoy fuqarolar urushida mag‘lubiyatga uchragach, orolga qochib ketganidan beri o‘z ma’muriyati tomonidan boshqariladi. O‘shandan beri Tayvan kommunistlar hokimiyatga kelishidan oldin materikda mavjud bo‘lgan sobiq Xitoy Respublikasi bayrog‘i va boshqa atributlarini saqlab qolgan.

Qo‘shma Shtatlar 1979 yilda Tayvan bilan diplomatik aloqalarni uzib, ularni XXR bilan o‘rnatgan. Vashington “yagona Xitoy” siyosatini tan olish bilan birga, ayni paytda Taybey ma’muriyati bilan aloqalarni davom ettirmoqda va orolga qurol yetkazib bermoqda. 2020 yilda AQSHning avvalgi Prezidenti Donald Tramp ma’muriyati Gonkongdagi vaziyat tufayli Pekin bilan munosabatlarning keskinlashuvi fonida Tayvan bilan aloqa va almashinuvlarni sezilarli darajada faollashtirdi, bu esa XXR rasmiylarining noroziligiga sabab bo‘ldi. 

AQSH Tayvanning asosiy qurol yetkazib beruvchisidir. Joriy yilning aprel oyida Davlat departamenti Patriot zenit-raketa tizimlariga xizmat ko‘rsatish bo‘yicha 95 million dollarlik shartnomani ma’qulladi.