Rossiyada qurilish hududida O‘zbekistonga aloqador qadimiy xazina topildi

Rossiya Fanlar akademiyasining Arxeologiya instituti ekspeditsiyasi tomonidan Velikiy Novgorodning Sofiya tomonida olib borilgan qazishmalar paytida X asrning oxirgi choragida kumush taqinchoqlar va tangalar xazinasi topildi. Bu haqda Arxeologiya instituti matbuot xizmati xabar berdi.

Hammasi bo‘lib 1,9 mingga yaqin ashyo topilgan. Qazishmalar 2024 yil iyuldan sentyabrgacha qurilish zonasida bo‘lib o‘tdi. Sofiya shaharning tarixiy tumani, Volxov daryosining chap qirg‘og‘ida joylashgan. Topilgan xazinaga “Vozdvijenskiy” nomi berildi. Unga 1,8 mingga yaqin to‘liq va parchalangan kumush tangalar, 80 dan ortiq kumush taqinchoqlar kiradi. Uning vazni taxminan 3 kg.

“Xazina qurilishdan oldin olib borilgan qazishmalar natijasida topilgan. Bu Novgorod va boshqa qadimiy shaharlarda qutqaruv qazishmalarini tashkil etishning mavjud tizimi samaradorligining ishonchli tasdig‘idir, bu bizga o‘rta asrlardagi Rossiya tarixi bo‘yicha yangi materiallarni olish imkonini beradi”, dedi Rossiya Fanlar akademiyasining arxeologiya instituti direktori, Rossiya Fanlar akademiyasining vitse-prezidenti Nikolay Makarov.

Xazinadagi tangalarning asosiy qismini Yaqin Sharq va Markaziy Osiyoda zarb qilingan Arab xalifaligining dirhamlari tashkil etgan. Ularning geografiyasi juda keng: ular orasida Bag‘dod, Amid va Iroq, Eron, Turkiya, Suriya hamda Afg‘oniston hududidagi boshqa joylarda chiqarilgan Arab xalifaligining kufiy dirhamlari bor. Tangalarning eng qadimgisi 974–975 yillarga to‘g‘ri keladi. Xazinaning kichikroq qismi bezaklardan iborat. Hammasi bo‘lib arxeologlar 80 ga yaqin narsalarni topishga muvaffaq bo‘ldi. Ular orasida kumush uzuklar, tugmalar, xochlar va marjonlarni ko‘rish mumkin.

Ular orasida tangalarning katta qismi Somoniylar sulolasi amirlarining dirhamlari bo‘lib, Ismoil ibn Ahmad (892–907) dan Mansur ibn Nuh (961–976) gacha bo‘lgan barcha qonuniy hukmdorlarning masalalari aks ettirilgan. Somoniylar dirhamlari Andarab, Balx, Buxoro, Samarqand va Shoshda chiqarilgan.

Xazina kufiy tangalardan tashqari Shahanshoh Xusrav II (591-628) ning sosoniy draxmasi, imperator Otto I ning nemis dinori (936–973) va to‘qqizta Vizantiya miliarisi: sakkiztasi imperator Konstantin VII Porfirogenetos (995–95) va Jon Tzimiskes (969-976) ga aloqador. Tangalar marjon sifatida ishlatilgan.

Eslatib o‘tamiz, avvalroq Misrning Memfis shahrida joylashgan Sakkara nekropolidan qadimgi dunyoga tegishli bo‘lgan qimmatbaho xazinalar va sarkofag topilgandi. Qabr miloddan avvalgi 2649-2150 yillarga tegishlidir. U tarixiy davrga oid qabrlar va artefaktlarni o‘z ichiga olgan. Arxeologlar qabrdan nodir xazinalar, yorqin rangli niqob va ikkinchi sulola (miloddan avvalgi 2890-2686) davriga oid kichkina bolaning qoldiqlarini topishgan.