Trampning savdo urushi: bojlar endi avtomobillarga ham ta’sir qiladi

AQSH Prezidenti Donald Tramp bugun, 27 mart kuni 1962 yilgi “Savdoni kengaytirish to‘g‘risidagi” qonunning 232-bo‘limiga tayanib, avtomobillar va ayrim avtomobil ehtiyot qismlarining importiga 25 foizlik boj joriy etish to‘g‘risidagi farmonni imzoladi. E’lon qilingan ushbu qaror Prezident nazarida AQSH milliy xavfsizligiga tahdid solayotgan savdo amaliyotlariga qarshi kurashishga qaratilgan. Bu haqda Oq uy matbuot xizmati xabar berdi.

Donald Tramp ma’muriyati bu qadamni AQSH avtomobil sanoatini himoya qilish zarurati bilan izohlamoqda, chunki u milliy xavfsizlik uchun muhim hisoblanadi. Bayonotda haddan tashqari ko‘p import mahalliy sanoat bazasi va AQSH ta’minot zanjirlarini zaiflashtirib, mamlakat xavfsizligiga tahdid solayotgani qayd etilgan.

Yangi bojlar 25 foiz miqdorida import qilinayotgan yengil avtomobillarga – sedanlar, yo‘ltanlamaslar, krossoverlar, minivenlar va yuk furgonlariga, shuningdek, yengil yuk mashinalari va muhim avtomobil ehtiyot qismlariga, jumladan dvigatellar, uzatmali qutilar, kuch agregatlari va elektr komponentlarga nisbatan qo‘llaniladi. Bayonotda, shuningdek, zaruriyat tug‘ilganda boj olinadigan ehtiyot qismlar ro‘yxatini kengaytirish imkoniyati ko‘zda tutilgan.

AQSH–Meksika–Kanada kelishuvining (USMCA) ishtirokchi davlatlaridan avtomobil import qiluvchilar uchun AQSH tarkibini sertifikatlash imkoniyati beriladi, shunda 25 foizlik boj faqat AQSHda ishlab chiqarilmagan tarkibga nisbatan qo‘llanadi. USMCA talablarga javob beradigan avtomobil ehtiyot qismlari hozircha bojdan ozod etiladi, to Savdo vaziri AQSH Bojxona va chegara xizmatlari bilan birgalikda ularning AQSHda ishlab chiqarilmagan qismlariga boj qo‘llash tartibini ishlab chiqmagunicha.

Ushbu qarorni qo‘shimcha asoslash maqsadida ma’muriyat COVID -19 pandemiyasi sabab yuzaga chiqqan global ta’minot zanjiri zaifliklariga ishora qiladi va mahalliy sanoat bazasini mustahkamlash zarurligini ta’kidlaydi. Bayonotda shuningdek, mavjud savdo bitimlari va qonunchilik AQSH avtomobil importidan kelib chiqadigan milliy xavfsizlik tahdidlarini yumshatish uchun yetarli emasligi qayd etilgan.

Bayonotda AQSH avtomobil sanoatidagi muammolarni aks ettiruvchi raqamlar keltirilgan. 1985 yilda AQSH korxonalari mamlakatda ishlab chiqarilgan avtomobillarning 97 foizini ishlab chiqargan bo‘lsa, 2024 yilda 16 millionta sotilgan avtomobilning 50 foizi import qilingan. Baholashlarga ko‘ra, AQSHda sotilgan avtomobillarning atigi 25 foizi amerikalik ishlab chiqarilgan deb hisoblanishi mumkin. 2024 yilda AQSHning avtomobil ehtiyot qismlari bo‘yicha savdo taqchilligi 93,5 milliard dollarni tashkil etgan. Shuningdek, 2000 yildan buyon avtomobil ehtiyot qismlari ishlab chiqarish sohasidagi ish o‘rinlari 34 foizga qisqargani va AQSH avtomobil sanoati tadqiqot va ishlanmalar sohasida ortda qolayotgani ta’kidlangan.

Bayonotda tariflarning milliy xavfsizlikni himoya qilish va iqtisodiy maqsadlarga erishish vositasi sifatida samaradorligi ta’kidlangan. Tariflarning AQSH iqtisodiyotiga ijobiy ta’sirini tasdiqlovchi bir qator tadqiqotlar keltirilgan, jumladan ishlab chiqarishni qaytarish, mahalliy ishlab chiqarishni rag‘batlantirish va inflyatsiyaga sezilarli ta’sir ko‘rsatmasligi. Shuningdek, sobiq moliya vaziri Janet Yellenning fikri keltirilib, u tariflar amerikalik iste’molchilar uchun narxlarning oshishiga olib kelmasligini ta’kidlagani eslatib o‘tilgan.

Eslatib o‘tamiz, fevral oyining oxirida AQSH Prezidenti Donald Tramp Yevropa Ittifoqidan import qilinadigan tovarlar, jumladan, avtomobillarga 25 foiz boj joriy etishini e’lon qilgan edi. O‘shanda AQSH Prezidenti YeIni AQSHga zarar yetkazish maqsadida yaratilgan tuzilma deb atagan va Yevropa mamlakatlari avvaldan AQSHga nisbatan dushmanona munosabatda bo‘lganini ta’kidlagan edi. 12 mart kuni Yevrokomissiya AQSH tomonidan e’lon qilingan va joriy yil aprel oyi o‘rtalarida kuchga kiradigan bojxona tariflariga javoban chora ko‘rishini e’lon qildi. Unga ko‘ra, YeI bojlari sanoat mahsulotlariga, jumladan, po‘lat va alyuminiy mahsulotlari, maishiy texnika hamda xo‘jalik anjomlariga joriy qilinadi. Shuningdek, bu choralar qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini ham qamrab oladi: mol go‘shti, dengiz mahsulotlari, tuxum, sut mahsulotlari va sabzavotlar.