Tehron uran boyitishdan voz kechmaydi – Abbos Aroqchi 

AQSHning Eron yadro inshootlariga zarba berishiga qaramay, Tehron uranni boyitishdan voz kechmaydi. Bu haqda Eron Tashqi ishlar vaziri Abbos Aroqchi kecha, 21 iyul kuni Amerikaning “Fox News” telekompaniyasiga bergan intervyusida aytib o‘tdi.

TIV rahbarining so‘zlariga ko‘ra, “zarar jiddiy va og‘ir” bo‘lgani uchun boyitish to‘xtatilgan.

“Ammo biz boyitishdan voz kecholmasligimiz aniq, chunki bu bizning olimlarimizning yutug‘i”, dedi Aroqchi.

U endi bu “milliy g‘urur masalasi” ekanini qo‘shimcha qildi va har qanday kelajakdagi yadroviy kelishuv Eronga bu jarayonga huquq berishi kerakligini bildirdi.

Eron 25 iyul kuni Istanbulda Angliya, Fransiya va Germaniya bilan uchrashib, Eron yadro dasturi bo‘yicha muzokaralar o‘tkazadi.  Bu uchrashuv Eron va Isroil o‘rtasida o‘tgan oy 12 kunlik qarama-qarshilik bo‘lib, AQSH Tehronning yadroviy ob’ektlariga hujum qilganidan beri birinchi uchrashuvdir.

Muzokaralar E3 Tashqi ishlar vazirlari va Yevropa Ittifoqining tashqi ishlar va xavfsizlik siyosati bo‘yicha oliy vakili Kaya Kallasning Eron Tashqi ishlar vaziri bilan birinchi telefon muloqotidan bir necha kun o‘tib bo‘lib o‘tdi. E3 London, Berlin va Parij o‘rtasida tashqi siyosat va xavfsizlik siyosati bo‘yicha hamkorlikning norasmiy mexanizmi hisoblanadi.

Ma’lumki, Yevropaning uch davlati, Xitoy va Rossiya, AQSH 2018 yilda chiqqan Eron bilan 2015 yilgi yadroviy kelishuvning a’zosi bo‘lib qolmoqda. Bu kelishuv Eronning yadroviy dasturini cheklash evaziga unga nisbatan sanksiyalarni bekor qilishga qaratilgan edi.

Yevropa davlatlari, agar Isroil va Eron o‘rtasidagi urush oldidan Eron va AQSH o‘rtasidagi muzokaralar davom ettirilmasa yoki aniq natijalar bermasa, avgust oyi oxirigacha “snapback mexanizmi” deb ataluvchi Tehronga qarshi BMT sanksiyalarini tiklashini ma’lum qildi.

“Snapback mexanizmi” BMT Xavfsizlik Kengashining yadroviy kelishuvni mustahkamlovchi rezolyutsiya muddati 18 oktyabrda tugaguniga qadar BMT sanksiyalarini tiklash imkonini beradi.

Isroil va Eron o‘rtasidagi urushdan oldin, Tehron va Vashington Ummon vositachiligida Eronning yadroviy dasturi bo‘yicha besh raund muzokaralar o‘tkazdi, ammo kelishmovchiliklarni, xususan, G‘arb davlatlari Eronning yadroviy qurol yaratish xavfini minimallashtirish uchun uni nolga tushirishni xohlayotgani Eronning uranni boyitish masalasida kelishmovchiliklarni bartaraf eta olmadi.