Теҳрон уран бойитишдан воз кечмайди – Аббос Ароқчи 

АҚШнинг Эрон ядро иншоотларига зарба беришига қарамай, Теҳрон уранни бойитишдан воз кечмайди. Бу ҳақда Эрон Ташқи ишлар вазири Аббос Ароқчи кеча, 21 июль куни Американинг “Fox News” телекомпаниясига берган интервьюсида айтиб ўтди.

ТИВ раҳбарининг сўзларига кўра, “зарар жиддий ва оғир” бўлгани учун бойитиш тўхтатилган.

“Аммо биз бойитишдан воз кечолмаслигимиз аниқ, чунки бу бизнинг олимларимизнинг ютуғи”, деди Ароқчи.

У энди бу “миллий ғурур масаласи” эканини қўшимча қилди ва ҳар қандай келажакдаги ядровий келишув Эронга бу жараёнга ҳуқуқ бериши кераклигини билдирди.

Эрон 25 июль куни Истанбулда Англия, Франция ва Германия билан учрашиб, Эрон ядро дастури бўйича музокаралар ўтказади.  Бу учрашув Эрон ва Исроил ўртасида ўтган ой 12 кунлик қарама-қаршилик бўлиб, АҚШ Теҳроннинг ядровий объектларига ҳужум қилганидан бери биринчи учрашувдир.

Музокаралар E3 Ташқи ишлар вазирлари ва Европа Иттифоқининг ташқи ишлар ва хавфсизлик сиёсати бўйича олий вакили Кая Калласнинг Эрон Ташқи ишлар вазири билан биринчи телефон мулоқотидан бир неча кун ўтиб бўлиб ўтди. E3 Лондон, Берлин ва Париж ўртасида ташқи сиёсат ва хавфсизлик сиёсати бўйича ҳамкорликнинг норасмий механизми ҳисобланади.

Маълумки, Европанинг уч давлати, Хитой ва Россия, АҚШ 2018 йилда чиққан Эрон билан 2015 йилги ядровий келишувнинг аъзоси бўлиб қолмоқда. Бу келишув Эроннинг ядровий дастурини чеклаш эвазига унга нисбатан санкцияларни бекор қилишга қаратилган эди.

Европа давлатлари, агар Исроил ва Эрон ўртасидаги уруш олдидан Эрон ва АҚШ ўртасидаги музокаралар давом эттирилмаса ёки аниқ натижалар бермаса, август ойи охиригача “snapback механизми” деб аталувчи Теҳронга қарши БМТ санкцияларини тиклашини маълум қилди.

“Snapback механизми” БМТ Хавфсизлик Кенгашининг ядровий келишувни мустаҳкамловчи резолюция муддати 18 октябрда тугагунига қадар БМТ санкцияларини тиклаш имконини беради.

Исроил ва Эрон ўртасидаги урушдан олдин, Теҳрон ва Вашингтон Уммон воситачилигида Эроннинг ядровий дастури бўйича беш раунд музокаралар ўтказди, аммо келишмовчиликларни, хусусан, Ғарб давлатлари Эроннинг ядровий қурол яратиш хавфини минималлаштириш учун уни нолга туширишни хоҳлаётгани Эроннинг уранни бойитиш масаласида келишмовчиликларни бартараф эта олмади.