Ozarbayjon sudda Armanistonga yutqazdi

Xalqaro sud Ozarbayjonning Lochin yo‘lagi bo‘ylab odamlar, transport vositalari va yuklarning erkin harakatlanishini ta’minlash uchun barcha choralarni ko‘rishi kerak, deb qaror qildi. Bu haqda bugun, 22 fevral kuni bo‘lib o‘tgan sud majlisida sud raisi Joan Donoxyu ma’lum qildi. 

“Ozarbayjon Lochin koridori bo‘ylab ikki yo‘nalishda odamlar, transport vositalari va yuklarning to‘siqsiz harakatlanishini ta’minlash uchun barcha choralarni ko‘rishi kerak”, deydi u Armaniston so‘ragan vaqtinchalik choralar to‘g‘risidagi qarorni e’lon qilar ekan. 

Qarshi da’vo doirasida Baku Yerevanga qarshi vaqtinchalik choralar ko‘rishni so‘ragan. Ozarbayjonning asosiy talabi Armanistonning Ozarbayjon hududidagi minalar va portlovchi tuzoqlar haqida barcha ma’lumotlarni taqdim etishi va ularni o‘rnatishni to‘xtatishi edi. Bu talab qondirilmay qoldi. 

Sudning ta’kidlashicha, bu masala Ozarbayjonning muvaqqat choralar ko‘rish haqidagi oldingi so‘rovi davomida allaqachon ko‘rib chiqilgan va shundan beri hech qanday o‘zgarishlar yuz bermagan. Shundan so‘ng, masalan, Irqiy kamsitishning barcha shakllariga barham berish to‘g‘risidagi konvensiya Armanistonga Ozarbayjonga minalardan tozalashni amalga oshirishga imkon beradigan yoki minalarni qo‘yishni to‘xtatish va to‘xtatishni nazarda tutuvchi choralarni ko‘rish majburiyatini yuklamaydi degan xulosaga keldi. Ozarbayjon, o‘z navbatida, Armanistonning harakatlari milliy yoki etnik kelib chiqishi bo‘yicha ozarbayjonliklarga qarshi qaratilganligi haqida ishonchli dalillar keltira olmagan. 

Jarayon davom etmoqda

Armaniston 2021 yil 16 sentyabr kuni Xalqaro sudda Irqiy kamsitishning barcha shakllariga barham berish to‘g‘risidagi xalqaro konvensiyaga muvofiq Ozarbayjon bilan sud jarayonini boshladi. Da’vo Ozarbayjonni 2020 yil sentyabridagi mojaro chog‘ida o‘nlab yillar davomida yuzaga kelgan irqiy kamsitishda ayblaydi. O‘sha yilning 23 sentyabr kuni Ozarbayjon qarshi da’vo bilan Armaniston mintaqada ozarbayjonliklarga nisbatan milliy va etnik kelib chiqishiga ko‘ra bir qancha kamsitish harakatlarini sodir etgani va bunda davom etayotganini da’vo qildi. 

Avvalroq, sud muhokamasida ikkala tomon ham taraflar o‘rtasida keskinlik kuchayishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun sud tomonidan belgilangan vaqtinchalik chora-tadbirlarni joriy etishni talab qilgan. Ushbu talablar qisman qondirildi. 

Vaqtinchalik choralar ko‘rish bo‘yicha yangi so‘rovlar 2022 yil oxirida yuborilgan. 2023 yil yanvar oyida bo‘lib o‘tgan tinglovlarda Armaniston vakillari Ozarbayjonning Lochin yo‘lagini to‘sib qo‘yish orqali etnik armanlarga bosim o‘tkazishda davom etayotgani, shu sababli mintaqada oziq-ovqat yetishmayotgani, savdo to‘xtab qolgani, gaz va elektr energiyasi ta’minotida muammolar borligini ta’kidladi.  Ozarbayjon vakillari Armaniston tomoni Ozarbayjon hududiga mina va boshqa portlovchi moslamalarni joylashtirganini da’vo qildi.

Eslatib o‘tamiz, 2022 yil 12 dekabrda o‘zini ekologlar deb tanishtirgan bir guruh ozarbayjonliklar Rossiya tinchlikparvar kontingenti vaqtincha joylashgan Lochin yo‘lagini (Armaniston va tan olinmagan Tog‘li Qorabog‘ni bog‘lovchi yagona yo‘l u orqali o‘tadi) to‘sib qo‘ygan. Baku norozilik aksiyasidan maqsad hech qanday yo‘lni to‘sib qo‘yish emasligini, fuqarolik vositalari har ikki yo‘nalishda ham erkin harakatlana olishini bildirdi. 

Yerevan buni Baku tomonidan tan olinmagan respublikada gumanitar falokat yaratishga qaratilgan provokatsiya sifatida baholadi. Respublika Bosh vaziri Nikol Pashinyan hukumat yig‘ilishida ma’lum qilganidek, Tog‘li Qorabog‘da qamal tufayli oziq-ovqat taqchilligi boshlangan. 14 dekabr kuni Armaniston Inson huquqlari bo‘yicha Yevropa sudiga Ozarbayjonni Lochin yo‘lagini to‘sib qo‘yishga majburlash talabi bilan murojaat qildi.