Xitoy koronavirus masalasida Italiyani ogohlantirdi

Xitoylik tadqiqotchilar koronavirusning Italiyada va Xunan provinsiyasida tarqalishini hisoblab chiqdi va Yevropa mamlakatlarida yuqumli kasallik avgust oyining boshigacha tugamasligini aniqlashdi. Ularning kashfiyotlari “Frontiers in Medicine” jurnalidagi maqolada e’lon qilindi.

“4 may kuni Italiyada boshlangan karantin tadbirlarini yumshatish juda erta tashlangan qadamdir. Agar cheklovlar COVID-19 tarqalishi kutilganidan uch oy oldin olib tashlansa, biz epidemiyaning ikkinchi to‘lqinini kutishimiz mumkin”, dedi Pekin shahridagi asosiy harbiy kasalxonasining epidemiologi Szya Vanpin.

Hozirgi kunda Italiya COVID-19 bilan kasallanganlar soni bo‘yicha AQSH va Ispaniyadan keyin uchinchi o‘rinda turadi va shu paytgacha koronavirus infeksiyasidan vafot etganlar soni bo‘yicha AQSHdan keyin ikkinchi o‘rinda bormoqda. Virusning Apennin yarimorolida tez tarqalishi bahorning birinchi haftalarida Italiyaning bir qator shimoliy viloyatlarida boshlandi. Shundan so‘ng rasmiy Rimni mart oyi o‘rtalarida va oxirida bir qator kuchaytirilgan karantin choralarini joriy etishga majbur bo‘ldi.

Ushbu choralar infeksiya tarqalishining oldini olishga yordam berdi. Shu sababli Italiya Bosh vaziri Juzeppe Konte va bir qator yuqori lavozimli amaldorlar karantin choralarini yengillashtirish va asta-sekin odatiy hayotga qaytish rejalari haqida ma’lum qilishdi. Xitoylik olimlar bu qarorlar nechog‘li to‘g‘ri ekanligini tekshirishga qaror qilishdi.

Buning uchun Szya va uning hamkasblari Jons Xopkins universiteti ma’lumotlaridan foydalanishdi. Olimlar ushbu ma’lumotlarni Xitoyning Xunan provinsiyasi uchun o‘xshash o‘lchovlar bilan taqqoslashdi.

Epidemiologlarning fikriga ko‘ra, ular bu hududlarni taqqoslash uchun tasodifan tanlamagan. Chunki Italiya va Xunan aholisi soni bir xil bo‘lgan. Xususan, Xunanda qayd etilgan yuqumli kasalliklarning umumiy soni mingga yaqin odamni tashkil etdi.

Ikkala hududda ham infeksiyaning tarqalishi to‘g‘risidagi statistikani o‘rganib chiqqach, olimlar reproduktiv indeksni (R0) aniqlashdi. Bu har bir odam qancha odamni kasallantirganini aks ettiradi. Agar bu ko‘rsatkich birdamlikdan yuqori bo‘lsa, epidemiya tarqalishda davom etadi va u ushbu belgidan pastga tushganda, asta-sekin so‘na boshlaydi.

Italiyada bu ko‘rsatkich dastlab 4,34 ga, Xitoy viloyati uchun bu 3,16 ga teng edi. Olimlar hisob-kitoblarga asoslanib, rasmiy Rim tomonidan mart oyining o‘rtalarida joriy qilingan karantin choralari epidemiyaning faqat avgust oyining boshida yakunlanishiga olib keladi va yuqtirganlarning umumiy soni 275 ming kishiga yetadi, degan xulosaga kelishdi.

Shu sababli, olimlar Italiya rasmiylarini may oyida karantin choralarini kuchaytirmaslikka va epidemiya pasayguncha kutishga chaqirmoqda. Szya va uning jamoasiga ko‘ra, Italiya bu bilan takroriy infeksiyaning oldini olish va COVID-19 tarqalishining yanada jiddiy oqibatlarini oldini olish imkoniyatiga ega bo‘ladi.