Boy davlatlar migratsiya ortishiga qarshi isyon ko‘tarmoqda – “The Economist”

Dunyodagi boy mamlakatlar o‘z hududida migrantlar bo‘lishini xohlamayapti. Amerikaliklarning yarmidan ko‘pi "Qo‘shma Shtatlarda noqonuniy yashayotgan barcha muhojirlarning deportatsiyasini" qo‘llab-quvvatlamoqda. 2016 yilda bunday siyosatni qo‘llab-quvvatlovchilar aholining uchdan birini tashkil etardi. Avstraliyaliklarning ham atigi 10 foizi immigratsiyaning kuchayishini qo‘llab-quvvatlamoqda, bu esa keskin kamayishni anglatadi. Bu haqda “The Economist” xabar berdi. 

Britaniyaning yangi chap markazchi Bosh vaziri Kir Starmer mamlakat "ko‘proq britaniyalik ishchilarni o‘qitish orqali migratsiyaga kamroq tayanishni" xohlaydi. Avstraliya Bosh vaziri Entoni Albaneze ham yaqinda uning mamlakatidagi migratsiya tizimi "to‘g‘ri ishlamayotgani" va sof migratsiyani yarmiga qisqartirmoqchi ekanini aytdi. AQSH prezidentligiga nomzod Donald Tramp esa g‘alaba qozonsa, migrantlar ommaviy deportatsiya qilinishini va’da qilmoqda.
Jurnalistlarning fikricha, bu shunchaki so‘z emas. Avstraliya, Buyuk Britaniya va Kanada asl niyatlari ishlash bo‘lgan odamlarni o‘qishga qabul qiladigan kurslarni taklif qiluvchi universitetlarga nisbatan keskin choralar ko‘rmoqda. Kanada bu yil o‘qish uchun ruxsatnomalar sonini uchdan bir qismga qisqartirishga umid qilmoqda. Boshqa davlatlar muhojirlarga oilasini o‘zlari bilan olib kirishni qiyinlashtirmoqda.

O‘tgan oy Prezident Jo Bayden AQSH janubiy chegarasini noqonuniy kesib o‘tganlar uchun boshpana berishni bloklash choralarini e’lon qildi. Fransiyada Prezident Emmanuel Makron ham deportatsiyani tezlashtirmoqchi. Germaniya ham xuddi shunday rejalarni joriy qilmoqda. Oldinda yanada qattiqroq cheklovlar bo‘lishi mumkin.

Ta’kidlanishicha, immigratsiya davridan keyin yondashuv o‘zgargan. So‘nggi uch yil ichida 15 million kishi boy mamlakatlarga ko‘chib o‘tdi, bu zamonaviy tarixdagi eng katta o‘sishdir. O‘tgan yili 3 milliondan ortiq odam Amerikaga ko‘chib o‘tdi, 1,3 million kishi Kanadaga ketdi va 700 mingga yaqin kishi Buyuk Britaniyada qolib ketdi. Ular hamma joydan, jumladan, urushdan qochgan yuz minglab ukrainaliklar, shuningdek, Hindiston va Afrikadan millionlab odamlar edi.

Endilikda esa bum tugashi mumkin bo‘lgan belgilar mavjud. Kanadaga sof migratsiya oxirgi cho‘qqisidan deyarli yarmiga kamaydi, Yangi Zelandiyada esa keskin pasaymoqda. Boy dunyoda ish o‘rinlari kamroq bo‘lib, ko‘chib o‘tish uchun rag‘batlarni kamaytiriladi. Ukrainadan qochqinlar oqimi ham kamaygan. Muhojirlarga qarshi yangi choralar ham o‘z rolini o‘ynay boshladi. Yevropa Ittifoqida so‘nggi ikki yil ichida o‘z vatanlariga qaytgan uchinchi davlat fuqarolari soni 50 foizga oshdi.

Mualliflarning ta’kidlashicha, migratsiyaga qarshi ba’zi choralar, ayniqsa, keng ko‘lamli deportatsiyalar iqtisodiyotga katta zarar yetkazishi mumkin. Immigratsiyaga qarshi mo‘’tadil siyosatning oqibatlarida, hatto ular zarar keltirishi mumkin bo‘lsa ham, katta noaniqlik mavjud.

Bildirilishicha, qisqa muddatda migratsiyani jilovlash harakatlari uy-joy bozori inflyatsiyasini kamaytirishi mumkin. Cheklov, shuningdek, iqtisodchilarning turmush darajasini o‘lchaydigan o‘lchov bo‘lgan kishi boshiga yalpi ichki mahsulotga ham ta’sir qiladi. 2022 va 2023 yillarda immigratsiya kuchayganligi sababli, Buyuk Britaniya va Germaniyada kishi boshiga yalpi ichki mahsulot kamaydi.

Qayd etilishicha, immigratsiyani qisqartirish qisqa muddatda pasayishni to‘xtatishi mumkin. Biroq, bu uzoq muddatli xarajatlarga olib keladi. Migratsiyaning bostirilishi, shuningdek, 2021 va 2022 yillarda boy iqtisodiyotlarni qiynagan ishchi kuchi tanqisligining qayta paydo bo‘lishiga olib kelishi mumkin.