Бой давлатлар миграция ортишига қарши исён кўтармоқда – “The Economist”

Дунёдаги бой мамлакатлар ўз ҳудудида мигрантлар бўлишини хоҳламаяпти. Америкаликларнинг ярмидан кўпи "Қўшма Штатларда ноқонуний яшаётган барча муҳожирларнинг депортациясини" қўллаб-қувватламоқда. 2016 йилда бундай сиёсатни қўллаб-қувватловчилар аҳолининг учдан бирини ташкил этарди. Австралияликларнинг ҳам атиги 10 фоизи иммиграциянинг кучайишини қўллаб-қувватламоқда, бу эса кескин камайишни англатади. Бу ҳақда “The Economist” хабар берди. 

Британиянинг янги чап марказчи Бош вазири Кир Стармер мамлакат "кўпроқ британиялик ишчиларни ўқитиш орқали миграцияга камроқ таянишни" хоҳлайди. Австралия Бош вазири Энтони Албанезе ҳам яқинда унинг мамлакатидаги миграция тизими "тўғри ишламаётгани" ва соф миграцияни ярмига қисқартирмоқчи эканини айтди. АҚШ президентлигига номзод Дональд Трамп эса ғалаба қозонса, мигрантлар оммавий депортация қилинишини ваъда қилмоқда.
Журналистларнинг фикрича, бу шунчаки сўз эмас. Австралия, Буюк Британия ва Канада асл ниятлари ишлаш бўлган одамларни ўқишга қабул қиладиган курсларни таклиф қилувчи университетларга нисбатан кескин чоралар кўрмоқда. Канада бу йил ўқиш учун рухсатномалар сонини учдан бир қисмга қисқартиришга умид қилмоқда. Бошқа давлатлар муҳожирларга оиласини ўзлари билан олиб киришни қийинлаштирмоқда.

Ўтган ой Президент Жо Байден АҚШ жанубий чегарасини ноқонуний кесиб ўтганлар учун бошпана беришни блоклаш чораларини эълон қилди. Францияда Президент Эммануэль Макрон ҳам депортацияни тезлаштирмоқчи. Германия ҳам худди шундай режаларни жорий қилмоқда. Олдинда янада қаттиқроқ чекловлар бўлиши мумкин.

Таъкидланишича, иммиграция давридан кейин ёндашув ўзгарган. Сўнгги уч йил ичида 15 миллион киши бой мамлакатларга кўчиб ўтди, бу замонавий тарихдаги энг катта ўсишдир. Ўтган йили 3 миллиондан ортиқ одам Америкага кўчиб ўтди, 1,3 миллион киши Канадага кетди ва 700 мингга яқин киши Буюк Британияда қолиб кетди. Улар ҳамма жойдан, жумладан, урушдан қочган юз минглаб украиналиклар, шунингдек, Ҳиндистон ва Африкадан миллионлаб одамлар эди.

Эндиликда эса бум тугаши мумкин бўлган белгилар мавжуд. Канадага соф миграция охирги чўққисидан деярли ярмига камайди, Янги Зеландияда эса кескин пасаймоқда. Бой дунёда иш ўринлари камроқ бўлиб, кўчиб ўтиш учун рағбатларни камайтирилади. Украинадан қочқинлар оқими ҳам камайган. Муҳожирларга қарши янги чоралар ҳам ўз ролини ўйнай бошлади. Европа Иттифоқида сўнгги икки йил ичида ўз ватанларига қайтган учинчи давлат фуқаролари сони 50 фоизга ошди.

Муаллифларнинг таъкидлашича, миграцияга қарши баъзи чоралар, айниқса, кенг кўламли депортациялар иқтисодиётга катта зарар етказиши мумкин. Иммиграцияга қарши мўътадил сиёсатнинг оқибатларида, ҳатто улар зарар келтириши мумкин бўлса ҳам, катта ноаниқлик мавжуд.

Билдирилишича, қисқа муддатда миграцияни жиловлаш ҳаракатлари уй-жой бозори инфляциясини камайтириши мумкин. Чеклов, шунингдек, иқтисодчиларнинг турмуш даражасини ўлчайдиган ўлчов бўлган киши бошига ялпи ички маҳсулотга ҳам таъсир қилади. 2022 ва 2023 йилларда иммиграция кучайганлиги сабабли, Буюк Британия ва Германияда киши бошига ялпи ички маҳсулот камайди.

Қайд этилишича, иммиграцияни қисқартириш қисқа муддатда пасайишни тўхтатиши мумкин. Бироқ, бу узоқ муддатли харажатларга олиб келади. Миграциянинг бостирилиши, шунингдек, 2021 ва 2022 йилларда бой иқтисодиётларни қийнаган ишчи кучи танқислигининг қайта пайдо бўлишига олиб келиши мумкин.