Bayden xalqi bilan xayrlashdi

AQSH Prezidenti Jo Bayden kecha, 15 yanvar kuni kechqurun Oq uyning Oval kabinetidan turib xalqiga xayrlashuv nutqini o‘qidi. U nafaqat to‘rt yillik prezidentlik, balki yarim asrlik siyosiy faoliyatini ham sarhisob qildi.

Prezident Bayden xalq bilan xayrlashuv nutqida Amerika Qo‘shma Shtatlarini boshqarayotgan demokratik institutlarni olqishladi.

“50 yil bularning markazida bo‘lganimdan so‘ng, men bilamanki, Amerika g‘oyasiga ishonish erkin jamiyatni boshqaradigan institutlar – prezidentlik, Kongress, sudlar, erkin va mustaqil matbuotni hurmat qilish demakdir. Bizning hokimiyat bo‘linishi, nazorat va muvozanat tizimi mukammal bo‘lmasligi mumkin, ammo bu bizning demokratiyamizni deyarli 250 yil davomida saqlab keldi, bu tarixda bunday jasoratli eksperimentga urinib ko‘rgan boshqa mamlakatlardan ko‘ra uzoqroqdir”, dedi u.

Bayden yarim asrdan ko‘proq vaqt davomida vataniga xizmat qilish u uchun sharaf ekanini ta’kidladi.

Yerning biror boshqa joyida Pensilvaniya shtatining Skranton va Delaverdagi Kleymont shaharlarida kamtarona tug‘ilgan duduqlangan bola bir kun kelib Oval kabinetidagi qat’iyat stolida Amerika Qo‘shma Shtatlari Prezidenti sifatida o‘tirmaydi", dedi Oq uy rahbari.

Bayden Amerika va amerikaliklarni Nyu-Yorkdagi Ozodlik haykaliga qiyosladi.

"Men kimligimiz va, ehtimol, kim bo‘lishimiz kerakligi haqida ko‘p o‘yladim", dedi Bayden.

U Nyu-Yorkda Fransiya sovg‘asi bo‘lgan Ozodlik haykali yaratilganini shunday ta’rifladi:

"Amerika g‘oyasining o‘zi kabi, uni bir kishi emas, balki dunyoning turli burchaklaridan kelgan ko‘plab erkaklar qurgan. Amerika kabi Ozodlik haykali ham bir joyda turmaydi. Uning oyog‘i tom ma’noda inson qulligining uzilgan zanjiri ustida oldinga qadam tashlaydi. U oldinga siljiydi, u tom ma’noda harakat qiladi. U oldinga va orqaga tebranish, bo‘ronlar g‘azabiga, vaqt sinoviga dosh berish uchun qurilgan. Chunki har doim bo‘ronlar keladi. U bir necha dyuym chayqaladi, lekin hech qachon uning ostidagi suv oqimiga tushmaydi. Bu muhandislik mo‘’jizasi", deya qo‘shimcha qildi u.

O‘z merosi va ma’muriyatining yutuqlari haqida fikr yuritar ekan, Jo Bayden ular uzoq yillar davom etishiga umid bildirdi.

“Birgalikda qilgan ishimizning ta’sirini to‘liq his qilish uchun vaqt kerak bo‘ladi. Lekin urug‘lar ekiladi, o‘sadi, o‘nlab yillar gullaydi”, — dedi u.

U o‘z prezidentligi davridagi ba’zi yutuqlarni sanab o‘tdi, jumladan, keksalar uchun retsept bo‘yicha dori-darmonlar narxini pasaytirish, qurol xavfsizligi qonunlarini qabul qilish va faxriylar uchun sog‘liqni saqlash.

Bayden, shuningdek, tashqi siyosatdagi yutuqlarini yuqori baholadi va "NATOni qanday mustahkamlagani"ga ishora qildi.

"Ukraina hali ham erkin, biz Xitoy va boshqa ko‘plab mamlakatlardan oldindamiz", dedi Bayden.

Bayden atrof-muhitni muhofaza qilish bilan birga iqtisodiy o‘sishga erishganini aytdi va global isishga qarshi kurashdagi muvaffaqiyatiga putur yetkazish harakatlaridan ogohlantirdi.

"Biz ikkalasini ham qilyapmiz, ammo qudratli kuchlar iqlim inqiroziga qarshi kurashda qilgan qadamlarimizni bekor qilish uchun o‘zlarining nazoratsiz ta’siridan foydalanmoqchi", dedi AQSH Prezidenti.

Bayden, shuningdek, Qo‘shma Shtatlardagi bir necha boy odamlar orasida "hokimiyatning xavfli konsentratsiyasi"dan xavotirda ekanligini aytdi.

"Bugun Amerikada haddan tashqari boylik, kuch va ta’sir bilan ajralib turadigan oligarxiya paydo bo‘lmoqda, bu bizning butun demokratiyamizga, bizning asosiy huquqlarimiz va erkinligimizga va barchaning muvaffaqiyatga erishish uchun adolatli imkoniyatlariga tahdid soladi", dedi Bayden Oval kabinetdagi xayrlashuv nutqida. 

Bayden respublikachi prezident Duayt Eyzenxauyerning 1961 yildagi xalq bilan xayrlashuv nutqida aks etgan so‘zlarni ishlatib, Qo‘shma Shtatlardagi "texnologik sanoat majmuasi"ning ta’siridan ogohlantirdi. O‘sha paytda Eyzenxauyer sakkiz yillik prezidentlik muddatini tugatib, "harbiy-sanoat kompleksi"ning Amerika davlat institutlariga ta’siri xavfi haqida ogohlantirgandi.

15 daqiqalik murojaatida Bayden Eyzenxauyerning nutqiga ishora qildi.

"Oltmish yil o‘tgach, men texnologiya-sanoat kompleksining potensial o‘sishidan xavotirdaman. Bu bizning mamlakatimiz uchun ham haqiqiy xavf tug‘dirishi mumkin”, dedi Jo Bayden.

Prezident amerikaliklar noto‘g‘ri ma’lumotlar to‘lqini bilan bombardimon qilinayotgani va matbuot erkinligi yomonlashayotgani haqida ogohlantirdi.

"Amerikaliklar hokimiyatni suiiste’mol qilishga imkon beruvchi yolg‘on va buzib ko‘rsatilgan ma’lumotlar bilan bombardimon qilinmoqda. Erkin matbuot yo‘q qilinmoqda. Ijtimoiy tarmoqlar faktlarni tekshirishdan voz kechmoqda. Amerikani Amerika qiladigan narsa adolatli imkoniyatdir. Har bir inson teng imkoniyatga ega, kafolat emas, faqat teng imkoniyat, teng sharoitlar", dedi Bayden.

Jo Bayden xayrlashuv nutqini optimistik notada yakunlab, amerikaliklarga “bu mamlakat tarafdori degan g‘oyaga” haligacha ishonishini aytdi.

“Men Amerika xalqiga murojaat qilaman. 50 yillik davlat xizmatidan so‘ng sizga so‘z beraman. Men hali ham bu mamlakat tarafdori bo‘lgan g‘oyaga ishonaman. Bizning institutlarimizning kuchi va xalqimizning xarakteri muhim va saqlanishi kerak bo‘lgan mamlakat. Endi uni asrash navbati sizniki. Hammangiz olov saqlovchisi bo‘ling. Ishonchingizni saqlang. Men Amerikani yaxshi ko‘raman. Siz ham uni sevasiz. Xudo barchangizdan rozi bo‘lsin! Xudo askarlarimizni asrasin! Ushbu sharaf uchun sizga rahmat”, deya yakunladi Prezident.