9-kun. Eron va Isroil zarba berishda davom etmoqda

Bugun, 21 iyun kuni ertalab Eron Tehron yadroviy dasturi bo‘yicha tahdid ostida muzokara o‘tkazmasligini aytganidan so‘ng, Eron va Isroil o‘zaro yangi hujumlar amalga oshirdi. Yevropa esa tinchlik muzokaralarini saqlab qolishga harakat qilmoqda. Bu haqda “Reuters” xabar berdi.

Eronning “Fars” agentligi xabar berishicha, Isroil mamlakatdagi eng yirik yadroviy ob’ektlardan biri – Isfahon yadroviy majmuasiga hujum qilgan. Ammo radiatsion moddalar oqib chiqmagan. Qum shahridagi bir bino ham nishonga olingan, dastlabki ma’lumotlarga ko‘ra, 16 yoshli yigit halok bo‘lgan va yana ikki kishi yaralangan.

Isroil armiyasi esa Erondagi raketa omborlari va uchirish infratuzilmalariga katta hajmdagi zarbalarni amalga oshirganini ma’lum qildi.

Mahalliy vaqt bilan soat 2:30 da Isroil hukumati Eron tomonidan raketalar zarbasi yuborilayotgani haqida ogohlantiruv berdi. Tel-Aviv va markaziy hududlarda havo hujumi sirenalari yangradi. G‘arbiy Sohildagi Isroil tomoni egallab turgan hududlarda ham sirenalar eshitildi. Tel-Aviv osmonida raketa to‘sish tizimlari ishga tushirilib, portlashlar sadosi eshitildi. Isroilning milliy yordam xizmati – “Magen David Adom”ga ko‘ra, janubiy Isroilda ham sirenalar eshitilgan.

Isroil armiyasiga ko‘ra, Eron tomoni 5 ta ballistik raketa uchirgan, ammo ular haligacha to‘liq maqsadga yetmagan. Isroilda halok bo‘lganlar haqida dastlabki ma’lumot yo‘q. Faqatgina bir ko‘p qavatli turarjoy binosi tomida yong‘in chiqqan, bu qaytarilgan raketa parchalari sabab yuz bergani aytilmoqda.

Yadroviy dastur bo‘yicha kelishmovchiliklar

Isroil 13 iyun kuni Eronga qarshi hujumni boshlagan va bunga sabab sifatida Eron yadroviy qurol ishlab chiqarish arafasida ekanini aytgan. Eron esa yadroviy dasturi faqat tinch maqsadlarda ekanini ta’kidlab, dron va raketa orqali javob qaytargan.

Isroilda yadroviy qurol mavjudligi taxmin qilinadi, lekin rasman tasdiqlanmagan. Isroilning havo hujumlari oqibatida 639 nafar Eron fuqarosi va harbiylari halok bo‘lgan – bu haqda AQSHda joylashgan Human Rights Activists News Agency ma’lum qilgan. O‘ldirilganlar orasida yuqori lavozimli harbiylar va yadroviy olimlar bor. Eron zarbalari esa Isroilda 24 nafar fuqaroning hayotiga zomin bo‘lgan.

Trampning bayonoti va muzokaralar

Kecha, 20 iyun kuni AQSH Prezidenti Donald Tramp Eron yaqin haftalarda, kamida oylar ichida yadroviy qurolga ega bo‘lishi mumkinligini aytdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, bunga “yo‘l qo‘yib bo‘lmaydi”. Tramp AQSH Milliy razvedka direktori Tulsi Gabbardning “Eron yadroviy qurol ishlab chiqarmayapti” degan fikriga qo‘shilmadi.

Eron javob zarbalarini Tel-Aviv va atrofiga qarata amalga oshirmoqda – bu hudud mamlakatning iqtisodiy va harbiy markazlaridan biridir.

20 iyun kuni Isroil yadroviy qurol ishlab chiqarishda ayblayotgan ilmiy markaz, raketa ishlab chiqarish ob’ektlari va bir necha harbiy bazaga zarba berganini ma’lum qildi.

Eron Tashqi ishlar vaziri Abbos Aroqchi AQSH bilan muzokaralar faqatgina Isroil agressiyasi to‘xtagandagina boshlanishini aytdi. Biroq u Jenevada Yevropa Tashqi ishlar vazirlari bilan muzokara o‘tkazish uchun bordi.

Jeneva muzokaralaridan umid kam

Tramp AQSHning urushga qo‘shilishi haqida qaror qabul qilish uchun ikki hafta vaqt olishini aytdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, Isroilni hujumni to‘xtatishga chaqirish qiyin, chunki “yutayotgan tomonga bunday talab qiyin qo‘yiladi”.

Jeneva muzokaralarida jiddiy ildamlashuv kuzatilmadi. Tramp Eron faqat AQSH bilan gaplashishni istashini, Yevropaga bu masalada umid qilish noto‘g‘ri ekanini bildirdi.

AQSH Davlat departamenti xabariga ko‘ra, havo urushlari boshlanganidan beri yuzlab amerikaliklar Erondan qochgan.

20 iyun kuni BMT Xavfsizlik kengashida Isroilning elchisi Dani Danon Isroil hujumlarni to‘xtatmasligini bildirdi. Eron elchisi Amir Said Iravaniy esa AQSH urushga qo‘shilishi mumkinligidan tashvishda ekanini bildirib, kengashni chora ko‘rishga chaqirdi.

Rossiya va Xitoy esa darhol tinchlanishni talab qildi.

Bir yuqori martabali Eron rasmiysi “Reuters” agentligiga bergan bayonotida, Eron uranni boyitishni cheklash bo‘yicha gaplashishga tayyorligini, ammo to‘liq taqiqqa rozi bo‘lmasligini aytdi – ayniqsa, Isroil zarbalari davom etayotgan bir paytda.