15 G‘arb davlati Falastin davlatini tan olishga chaqirmoqda

Fransiya boshchiligidagi 15 G‘arb davlati qo‘shma bayonot chiqarib, mustaqil Falastin davlatini tan olishga chaqirdi. Hujjat Tashqi ishlar vazirlari tomonidan Nyu-Yorkda Falastin-Isroil mojarosiga bag‘ishlangan anjuman yakunlari bo‘yicha imzolangan. Hujjat matni bugun, 30 iyul kuni Fransiya Tashqi ishlar vaziri Jan-Noel Barro tomonidan e’lon qilindi.

O‘tgan hafta Fransiya sentyabr oyida Falastin davlatini rasman tan olish niyatini e’lon qilgan birinchi yirik G‘arb davlati bo‘ldi. Bu qaror Isroil va AQSH tomonidan tanqid qilingan, biroq qator davlatlar uni qo‘llab-quvvatlagan.

Kecha, 29 iyul kuni Buyuk Britaniya va Malta ham Falastin davlatini tan olish imkoniyatini e’lon qildi.

Finlyandiya, Irlandiya, Ispaniya, Portugaliya, Lyuksemburg, Sloveniya, Malta, Andorra, San-Marino, Norvegiya, Islandiya, Avstraliya, Kanada va Yangi Zelandiya Tashqi ishlar vazirlari tomonidan imzolangan qo‘shma bayonotda Falastinning HAMAS guruhining 2023 yil 7 oktyabr kuni Isroilga qilgan hujumi qoralanadi va mezbonlarni ozod qilishga chaqiradi. Shu bilan birga, imzo chekkan tomonlar Isroilning HAMASga qarshi amaliyotini davom ettirayotgan G‘azo sektoridagi og‘ir gumanitar vaziyatga ishora qilib, harbiy harakatlarni to‘xtatishga chaqirmoqda. Ular G‘azo sektorini qayta qurish, HAMASni qurolsizlantirish va mintaqani boshqarishdan chetlashtirishni o‘z ichiga olgan “kelajak modeli” ustida ishlashga tayyor ekanini bildiradi.

Ular, shuningdek, Falastin ma’muriyati saylovlar o‘tkazish va bo‘lajak Falastin davlatini demilitarizatsiya qilish kabi qator majburiyatlarni o‘z zimmasiga olganini qayd etdi. Vazirlar o‘z mamlakatlari Falastin davlatini tan olishga "allaqachon tan olgani, bildirgan yoki tayyor ekanligini" bildirgan va boshqa davlatlarni ularga qo‘shilishga chaqirgan.

Birlashgan Millatlar Tashkiloti rezolyutsiyalariga ko‘ra, Britaniyaning sobiq Falastin mandati hududida ikki davlat – yahudiy va arab davlati yaratilishi kerak edi. Yahudiy Isroil davlati 1948 yilda tashkil etilgan. Falastin davlati o‘shanda tashkil etilmagan, u uchun rejalashtirilgan hududlar avval Misr va Iordaniya, keyin esa Isroil nazoratiga o‘tgan.

Keyinchalik Falastin ma’muriyati tuzildi, uning rasmiylari Falastin davlati mustaqilligini xalqaro tan olishga intilmoqda. Ayni paytda uni BMTga a’zo 150 ga yaqin davlat tan olgan. AQSH va Isroil Falastin davlatini tan olishdan bosh tortmoqda. Germaniya ham bunga hozircha tayyor emas.

BMT rezolyutsiyalariga ko‘ra, Falastin davlati hududi qisman Falastin ma’muriyati nazorati ostidagi Iordan daryosining g‘arbiy sohilidan, shuningdek, G‘azo sektori va Sharqiy Quddusdan iborat bo‘lishi kerak. Bu hududlarning katta qismini nazorat qilayotgan Isroil bunday chegaralarga rozi emas.

Ayni paytda G‘azo sektori qisman HAMAS nazorati ostida.