Harbiy jinoyat bo‘lishi mumkin – BMT “Bucha qirg‘ini” haqida

Ukrainaning Bucha shahrida tinch aholi vakillarining o‘ldirilishi harbiy jinoyatdan guvohlik beradi va mustaqil surishtiruvni talab qiladi. Bu haqda BMTning Inson huquqlari bo‘yicha Oliy komissari Mishel Bachelet va Ukrainadagi muvofiqlashtiruvchisi Osnat Lubrani ma’lum qildi.

Bucha shahri ko‘chalarida halok bo‘lgan tinch aholining suratlari hamda Kiyevning ushbu chekkasidagi ommaviy qabrlar Mishel Bachelet va Osnat Lubranini hayratda qoldirgan.

Ularning ta’kidlashicha, xuddi shunday xabarlar yaqinda rus qo‘shinlari tark etgan Irpen, Gostomel va Ukrainaning boshqa shaharlaridan ham kelib tushmoqda.

Bachelet va Lubrani kelib tushgan ma’lumotlarni “harbiy jinoyatlar dalili” deb atagan va mustaqil tergov o‘tkazishga chaqirgan. 

“Qurbonlarning oilalari xabardor bo‘lishi va o‘limning aniq sababini aniqlash uchun hamma jasadlarni eksgumatsiya qilish va shaxsini aniqlash zarur. Dalillarni saqlab qolish uchun barcha imkoniyatlarni ishga solish kerak”, deydi BMT Oliy komissari Mishel Bachelet.

Uning so‘zlariga ko‘ra, Bucha va boshqa shahar va viloyatlardan kelayotgan xabarlar “ehtimol harbiy jinoyatlar, shuningdek, xalqaro gumanitar huquq va inson huquqlarining jiddiy buzilishi haqida xavotirli va bezovta qiluvchi savollar tug‘diradi”.

“Biz barchamiz Kiyev yaqinidagi Bucha, Irpen va Gostomel shaharlarida va Ukrainaning boshqa qismlarida shiddatli janglarda qolib ketgan tinch aholiga - erkaklar, ayollar va bolalarga nisbatan dahshatli zo‘ravonlik sodir etilganini bilganimizda, odamlarning o‘ldirilgani tasvirlarini ko‘rib, bo‘shashib ketdik”, deydi Bacheletning hamkasbi, BMTning Ukrainadagi koordinatori Osnat Lubrani.

Mishel Bachelet va Osnat Lubrani Rossiya bosqinidan keyin Bucha va Ukrainaning boshqa shaharlarida sodir bo‘lgan voqealarni mustaqil va samarali tergov qilish uchun barcha sa’y-harakatlarni ishga solishni talab qildi.

Bachelet haqiqatni aniqlash, adolat va odil sudlovni ta’minlash va aybdorlarni javobgarlikka tortish, shuningdek, qurbonlar va qurbonlarning oilalariga yetkazilgan zararni qoplash zarurligini ta’kidladi.

Lubrani BMTning Ukrainadagi Inson huquqlari monitoringi missiyasi bunday vahshiylik sodir etilgan barcha hududlarga imkon qadar tezroq yetib borishga harakat qilayotganini aytgan.

U tinch aholini himoya qilish BMTga a’zo barcha davlatlarning butun dunyo xalqlari oldidagi asosiy majburiyati ekanligini eslatgan. 

“Urush davrida xalqaro hamjamiyat tomonidan kelishilgan qo‘shimcha majburiyatlar mavjud - ular Jeneva konvensiyalarida belgilangan”, deya eslatgan BMTning Ukrainadagi koordinatori.

Lubrani bundan keyin ham maktablar, shifoxonalar va ularning xodimlari, fuqarolik infratuzilmasining o‘qqa tutilishi, shuningdek, aholi turar joylarida og‘ir qurollardan foydalanish va insonparvarlik yordami yo‘liga to‘siq qo‘yish holatlari haqida ma’lumot berib borishini bildirgan.

“Bucha qirg‘ini”

Joriy yilning 1 aprel kuni Bucha meri Anatoliy Fedoruk Ukraina harbiylari rossiyalik bosqinchilarni chiqarib yuborganini tasdiqladi. Chekingan ruslar fuqarolik inshootlarini, infratuzilma ob’ektlarini va aholi punkti ichidagi ba’zi hududlarni minalagan.

Ozod qilingan shaharda ukrainalik harbiylar hududni diversantlar va rossiyalik sheriklardan tozalashga kirishgan.

2 aprel oqshomida Ukraina Mudofaa vaziri o‘rinbosari Anna Malyar butun Kiyev viloyati rus bosqinchilaridan ozod qilinganini ochiqladi.

Shundan so‘ng bosqinchilarning vahshiyliklari haqida ma’lumotlar paydo bo‘la boshladi. Ruslar odamlarni o‘ldirgan va zo‘rlagan, haqorat qilgan va qiynoqqa solgani aytildi. Dmitriy Komarov Buchadan dahshatli kadrlarni ko‘rsatdi va aholi nonni ko‘rganda shunchaki yig‘layotganini aytdi. Keyinchalik tarmoqda paydo bo‘lgan Buchadan olingan hayratlanarli fotosuratlarda bog‘langan odamlar o‘ldirayotgani ma’lum bo‘ldi. Ukrainaliklar ommaviy qabrlarga dafn qilingan. Ba’zi jasadlar ko‘chalarning o‘rtasida qolgan.

Bucha voqealari haqiqati oshkor bo‘lgach, dunyo davlatlari uni qoraladi. AQSH va Yevropa Ittifoqi Rossiyaga qarshi yangi sanksiyalar paketini ishlab chiqishni boshladi.

Rossiya Mudofaa vazirligi Buchadagi voqealarni Moskvaga qarshi provokatsiya va sahnalashtirilgan deb atadi.