Har yili taxminan 400 ming bola va o‘smir saratonga chalinadi – BMT
Salomatlik
−
15 fevral 1580
Dunyoda har yili 19 yoshgacha bo‘lgan 400 mingga yaqin bola va o‘smir saraton kasalligiga chalinadi va bu kasallik ular o‘limining asosiy sabablaridan biridir. Bu haqda Birlashgan Millatlar Tashkiloti xabar berdi.
Bolalik saratonining eng keng tarqalgan turlariga leykemiya, miya saratoni, limfomalar va neyroblastoma va Vilms o‘smasi kabi qattiq o‘smalar kiradi. Bolalik saratoni odatda skrining orqali oldini olish yoki aniqlash mumkin bo‘lmasa-da, bolalar saratonining aksariyat turlarini umumiy dori-darmonlar va boshqa davolash shakllari, jumladan jarrohlik va radiatsiya terapiyasi bilan davolash mumkin.
Ushbu Xalqaro kun saraton kasalligiga chalingan bolalar va o‘smirlar, omon qolganlar va ularning oilalarini qo‘llab-quvvatlash uchun bolalar saratoni haqida xabardorlikni oshirishga qaratilgan. Bu kun saraton kasalligiga chalingan barcha bolalarni davolash va ularga g‘amxo‘rlik qilishda adolatli foydalanishni ta’minlash zarurligini eslatib turadi.
Keng qamrovli xizmatlardan foydalanish mumkin bo‘lgan yuqori daromadli mamlakatlarda saraton kasalligiga chalingan bolalarning 80 foizdan ortig‘i davolanadi. Past va o‘rta daromadli mamlakatlarda esa 30 foizdan kamrog‘i davolanadi.
Saraton har qanday yoshdagi odamlarda uchraydi va tananing har qanday qismiga ta’sir qilishi mumkin. Bu bitta hujayralardagi genetik o‘zgarish bilan boshlanadi, keyinchalik ular massa (yoki o‘simta) ga aylanishi, tananing boshqa qismlarini bosib olishi va davolanmasa, zarar va o‘limga olib kelishi mumkin. Kattalardagi saratondan farqli o‘laroq, ko‘pincha bolalik saratoni ma’lum sabablarga ega emas. Ko‘pgina tadqiqotlar bolalik saratonining sabablarini aniqlashga harakat qildi, ammo bolalardagi saratonning juda kam qismi atrof-muhit yoki turmush tarzi omillaridan kelib chiqadi.
Eslatib o‘tamiz, avvalroq Turkiya gematologiya assotsiatsiyasi professori Emin Kaya sun’iy intellekt yordamida saraton kasalligini erta aniqlash, tashxis qo‘yish va maxsus dori-darmonlar yordamida davolash amalga oshirilishini ma’lum qilgandi.
