Жапаров ўлим жазосини тиклашни таклиф қилди

Қирғизистон Президенти Садир Жапаров мамлакатда ўлим жазосини жорий этишни таклиф қилди. Бу ҳақда Президент матбуот котиби Аскат Алагозов хабар берди. 

Жапаровнинг бу қарорга келишига ўсмир Ойсулув Мукашеванинг ваҳшийларча ўлдирилиши сабаб бўлган. 

Қайд этиш жоиз, жорий йилнинг 27 сентябрь куни Ойсулув Мукашева тушда Барскаун қишлоғидан Қоракўл шаҳрига жўнаб кетиб, бедарак йўқолган эди. 29 сентябрь куни унинг жасади узоқ дара яқинидаги Жал-Ариқ ҳудудидан топилган, у ерда қиз зўрлангани ва ўлдирилгани аниқланган. Гумонланувчи Бишкекда қўлга олиниб, қамоққа олинган. Ҳозирда тергов ҳаракатлари давом этмоқда.

Жапаров эса ушбу воқеалар ортидан бундай қотилликларга ўлим жазосини жорий қилишни таклиф қилган. 

“Давлат раҳбари жамоатчиликни ларзага солган ушбу жиноят ҳақидаги хабарни чуқур таассуф билан қабул қилди. Шу билан бирга, Президент Администрацияси Ҳуқуқий таъминот бўлими мудири Мурод Укушевга қонун ҳужжатларига болалар ва аёлларга нисбатан содир этилган жиноятлар учун жавобгарликни кучайтиришни назарда тутувчи ўзгартишлар киритиш устида иш олиб боришни топширди. Хусусан, аёллар ва ёш болаларни ўлдириш, ўлим жазосини қўллаш учун қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш устида иш олиб боришни топширди”, деган Алагозов. 

Маълумот учун, Қирғизистонда ўлим жазоси 2007 йилда расман бекор қилинган. Шу йилнинг 27 июнида Жиноят кодексига ўзгартириш киритилиб, ўлим жазоси ўрнига умрбод қамоқ жорий этилган. Аслида эса 1998 йилдан бошлаб қатл ижроси амалда тўхтатилган, яъни мораторий амал қилган. 2010 йилда Қирғизистон “Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар бўйича халқаро пакт”нинг иккинчи ихтиёрий протоколини ратификация қилиб, ўлим жазосини бутунлай бекор қилиш мажбуриятини олган. Конституцияда ҳам “ҳеч ким ҳаётдан маҳрум этилмаслиги керак” деган норма бор. Шундан буён мамлакатда ўлим жазоси қўлланмайди, унинг ўрнини умрбод қамоқ эгаллаган. Айрим депутатлар ва сиёсатчилар кейинчалик, масалан, болаларга нисбатан оғир жиноятлар учун ўлим жазосини қайта тиклаш ҳақида таклифлар киритган, ҳатто референдум ўтказиш масаласи ҳам кўтарилган. Лекин ҳуқуқ фаоллари ва халқаро ташкилотлар буни қўллаб-қувватламайди ва ўлим жазосининг қайта тикланишини инсон ҳуқуқларига зид деб ҳисоблайди. Шу сабабли бугунги кунда Қирғизистон расмий равишда ўлим жазоси бутунлай бекор қилинган давлат ҳисобланади.

Эслатиб ўтамиз, аввалроқ АҚШ Президенти Дональд Трамп Вашингтон (Колумбия округи) ҳудудида ўлим жазоси жорий этилиши ҳақида фармон имзолаганди. Америка раҳбарининг сўзларига кўра, қарор пойтахтнинг махсус мақоми билан боғлиқ. Оқ уйнинг таъкидлашича, Колумбия округида сўнгги йилларда олиб борилган “юмшоқ сиёсат” жиноятчиликнинг кескин ўсишига олиб келиб, пойтахт аҳолиси, меҳмонлари ҳамда федерал идоралар фаолиятини хавф остига қўйган.