Аш-Шара Сурия халқига мурожаат қилди

Сурия муваққат президенти Аҳмад аш-Шара друзлар ва бадавийлар ўртасидаги шиддатли тўқнашувлар давлат аралашуви туфайли назорат остига олинганини айтди. Бу ҳақда у бугун, 19 июль куни Сурия халқига йўллаган телемурожаатида маълум қилди.

Унинг фикрича, аралашувсиз вазият назоратдан чиқиб кетиши мумкин эди. Аш-Шара Сувайдадаги сўнгги воқеалар хавфли бурилиш нуқтасига айланганини, бироқ Сурия давлати барча қийинчиликларга қарамай, вазиятни барқарорлаштиришга муваффақ бўлганини таъкидлади.

Шу билан бирга, у Исроилнинг Дамашқдаги жанубий ҳудудлар ва ҳукумат муассасаларига ҳужумлари туфайли вазиятнинг хавфли ёмонлашувига эътибор қаратди. Бунга жавобан АҚШ ва араб давлатлари можарони ҳал қилиш учун воситачилик ҳаракатларини кучайтирди.

Аш-Шара Сувайданинг айрим туманларидан кучлар олиб чиқилгач, қуролли гуруҳлар бадавийлар ва уларнинг оилаларига қарши қасоскор ҳужумлар бошлаганини, бунда инсон ҳуқуқлари бузилиши кузатилганини эслатди. Бунга жавобан бошқа қабилалар ҳам бадавийларнинг қамалини олиб ташлаш учун ҳаракатга киришди.

Аш-Шара араб қабилаларини оташкесимга қатъий риоя қилишга чақириб, давлат Сувайда ва унинг мамлакат барқарорлигини таъминлашдаги ролини доимо қўллаб-қувватлаганини таъкидлади.

У ташқи кучларга таяниб, Сувайдадан халқаро можаролар воситаси сифатида фойдаланишга уринишларни қоралади, бу эса инқирозни янада кучайтиради ва Сурия бирлигига таҳдид солади.

Сурия муваққат президенти араб қабилалари анъанавий тарзда мамлакат бирлиги ва барқарорлигини сақлашда муҳим роль ўйнаганини, бироқ айрим гуруҳлар давлат ҳокимияти ўрнини боса олмайдиган таҳдидларни ўзлари енгишга ҳаракат қилганини таъкидлади. Унинг фикрича, суверенитетни ҳимоя қилиш ва хавфсизликни таъминлаш ваколати фақат давлатга тегишли.

Аш-Шара қабилаларга ҳамкорлик учун миннатдорлик билдириб, уларни ўт очишни тўхтатиш режимига қатъий риоя қилишга ва давлат буйруқларига бўйсунишга чақириб, бутун Сурия халқининг келажаги учун бирдамлик зарурлигини таъкидлади. Шунингдек, у АҚШ, Туркия, араб давлатлари, Европа Иттифоқи, Россия ва Хитойга бу борадаги фаол ва қатъий позицияси учун миннатдорлик билдирди.

Унинг қайд этишича, друзлар жамоаси айрим гуруҳларнинг оғишларига қарамай, Сурия миллий бирлигининг муҳим қисми бўлиб қолмоқда. Аш-Шара давлатнинг барча озчиликлар ва диний эътиқодларни ҳимоя қилиш бўйича қатъий мажбуриятини яна бир бор таъкидлади ва инсон ҳуқуқларининг бузилиши учун жавобгарлар қаерда бўлишидан қатъи назар, жавобгарликка тортилиши қатъийлигини таъкидлади.

У эҳтиёткор ва доно раҳбарларни қўллаб-қувватлашга чақирар экан, Суриянинг кучи унинг халқи бирлиги, мустаҳкам минтақавий ва халқаро алоқалар, миллий манфаатлар уйғунлигида эканини таъкидлади.

Суриядаги жанглар

13 июль куни Суриянинг жанубидаги Сувайда вилоятида друзлар ва бадавийлар ўртасида тўқнашувлар бошланди. Можарога бир друз савдогарининг калтакланиб, ўғирлаб кетилиши сабаб бўлди. Бу воқеа зўравонлик авж олишига олиб келди. 14 июль куни Сурия ҳукумати Сувайда шаҳрига қўшин киритди.

Шундан сўнг, можарога Исроил ҳам аралашиб, Дамашқдаги Сурия ҳарбий объектларига ҳаво ҳужумлари уюштирди. 16 июль куни Исроил ҳарбий-ҳаво кучлари Дамашқдаги Президент саройи, Бош штаб ва Мудофаа вазирлигига ҳужум қилди. Шу куни маҳаллий гуруҳлар воситачилигида Сувайдада яна сулҳга эришилди, бироқ бунга параллел равишда Исроил авиацияси пойтахт ва Дараа шаҳрига зарбалар берди.

Маълумот учун, друзлар ўзига хос араб тилида сўзлашувчи этно-конфессиявий гуруҳ бўлиб, уларнинг вакиллари Сурия, Ливан, Исроил ва Иорданияда яшайди. Сурияда 700 минг друз истиқомат қилади, бу уларни курдлар ва алавийлардан кейин мамлакатдаги учинчи йирик диний ва этник озчилик қилади.

Сурия инсон ҳуқуқлари обсерваториясининг сўнгги маълумотларига кўра, Сувайдадаги зўравонликларда камида 718 киши ҳалок бўлган. Суриялик инсон ҳуқуқлари фаоллари 146 друз жангчиси ва 245 тинч аҳолининг ўлимини қайд этган. Бундан ташқари, Сурия армиясининг 287 аскари ва 18 бадавий жангчиси, шунингдек, уч бадавий ҳалок бўлди. Қароргоҳи Лондонда жойлашган Сурия инсон ҳуқуқлари марказининг маълум қилишича, Исроил ҳаво ҳужумларида яна 15 нафар суриялик аскар ҳалок бўлган.

Эслатиб ўтамиз, олдинроқ АҚШнинг Туркиядаги элчиси Том Баррак  Исроил ва Сурия АҚШ, Туркия, Иордания ва давлатлар кўмагида ўт очишни тўхтатиш бўйича келишувга эришганини маълум қилганди. Сурия муваққат президенти маъмурияти ҳам бутун мамлакат бўйлаб кенг қамровли ўт очишни тўхтатиш режимини эълон қилди.