1800 йиллик зодагонлар қабри топилди

Мўғулистоннинг Селенге вилоятида Сянбей сулоласидан бўлган зодагонларнинг 1800 йиллик бузилмаган қабри топилди. Бу ҳақда “Central Asia” хабар берди.

Бу Мўғулистонда топилган биринчи йирик, мебелсиз ва тарихий аҳамиятга эга Сянбей қабри эканига ишонилмоқда. Айни пайтда археологлар асосий хонани қазмоқда. Мутахассисларнинг фикрича, бу Ўрхун-Селенге ҳавзасида бир вақтлар Сянбей давлати жойлашгани ҳақидаги назарияни тасдиқлайди.

Мўғулистон Миллий университети Кўчманчи халқлар археологияси институти тадқиқотчилари гуруҳи 2019 йилнинг кузида ушбу жойни топиб, 2022–2024 йилларда ўлчов ва 3D ҳужжатлаштириш ишларини олиб борди. Бу сафар Сянбей даврига оид учта ҳашаматли қабр ва иккита оддий қабрда археологик қазишмалар олиб борилмоқда. Тадқиқот гуруҳи раҳбари ўзининг ижтимоий тармоқдаги саҳифасида қазиш жараёнида битта ҳашаматли қабрга тегмаганини ҳам қайд этган.

Тадқиқот гуруҳи раҳбари, археология кафедраси ўқитувчиси, тарих фанлари доктори, доцент Идэрхангай Томор-Очир шундай ёзган:

“Қазилган қабрнинг қурбонлик зонасида ўта қизиқарли осори атиқалар топилди. Энг қизиғи шундаки, ҳар бирида иккитадан қалин ёғоч бўлган, бир-бирига параллель бўлган 7 сантиметр қалинликдаги кўк ва сариқ рангли матога ўралган, бу жуда яхши сақланган, ҳатто тобут бошидаги матога қора сиёҳ билан чизилган чизмалар ва белгилар жуда аниқ кўринади.

Қазиш жараёнида қурбонлик жойидан иккита, қора ва чириган от, ёғоч арава, лойдан ясалган кўза ва бошқа қизиқарли топилмалар топилган. Қазиш пайтида қабр Хунну ва Сянбей зодагонларининг қабрлари орасидаги оралиқ хусусиятларга эга экани қайд этилган. Бунинг сабаби шундаки, сянбейлар бу қабрни қураётганда ерни чуқур қазмаганлар, балки Хунну қабрлари каби тўртбурчак тешик қазиб, бир-бирига боғлаб қўйганлар. Бироқ, топилмалар ва қабрнинг ташқи тузилиши, жумладан, сув билан тўлдирилган хандақ ва сопол тепалик, Сянбейдаги бошқа жойларда қазилган ёдгорликларга ўхшайди. Бу муҳим тарихий далилдир, чунки у Хунну ва Сянбей зодагонларининг қабрлари қандай ўзгарганини кўриш имконини беради”.

Маданият вазирлиги, Маданий мерос миллий маркази ва бошқа профессионал ташкилотларнинг тажрибали тадқиқотчилари ҳамкорлигида экспонатларни ташиш, асраб-авайлаш ва тиклаш ишлари олиб борилмоқда.

Эслатиб ўтамиз, аввалроқ Францияда уйининг ертўласини таъмирлаётган эркак одам скелетига дуч келганди. Бу воқеа қазишмалар олиб боришга сабаб бўлиб, натижада ўнлаб қабрлардан иборат 700 йиллик қабристон топилганди.