Марказий Осиёни бўлиб ташлашга интилаётган кучларга қарши биргаликда курашиш керак – Тўқаев
Олам
−
16 Май 16677
Қозоғистон Президенти Қосим-Жомарт Тўқаев Марказий Осиё давлатлари хавфсизлик кенгашлари котибларини қабул қилди. Бу ҳақда Оқўрда матбуот хизмати хабар берди.
Қосим-Жомарт Тўқаев делегациялар раҳбарларини қутлар экан, Марказий Осиё давлатлари хавфсизлик кенгашлари котибларининг биринчи йиғилиши ташқи ва ички таҳдидлар ҳамда таҳдидларнинг олдини олиш бўйича саъй-ҳаракатларни бирлаштириш, шунингдек, зарур жавоб чораларини ишлаб чиқиш учун самарали платформага айланишини таъкидлади.
“Минтақавий ҳамкорлик барча йўналишларда фаол ривожланиб бораётгани ва бу, албатта, ижобий тенденция бўлиб, минтақа мамлакатлари ўртасидаги савдо-иқтисодий ҳамкорлик ҳам сифат жиҳатидан янги босқичда ривожланиб бораётганини ҳисобга олсак, бу айниқса муҳимдир. Сўнгги беш йилда минтақалараро товар айирбошлаш ҳажми 80 фоиздан ортиқ ўсиб, 10 миллиард доллардан ошди, шу билан бирга, мамлакатлар ўртасидаги экспорт-импорт операцияларини тизимли равишда ошириш, товар турларини кенгайтириш, қўшма товарлар сонини кенгайтириш вазифалари фаоллаштирилди. Ўзаро манфаатли ҳамкорлик нафақат ўсиб бормоқда, балки улар Марказий Осиё иқтисодиётининг бутун конфигурациясини ҳам ўзгартирмоқда, ҳам фаоллаштирмоқда. Бу Марказий Осиё давлатларининг янада яқинлашишига хизмат қилмоқда”, деган давлат раҳбари.
Президент Тўқаев замонавий чақириқ ва таҳдидларнинг аксарияти трансчегаравий хусусиятга эга экани, шунинг учун уларга қарши курашиш умумий саъй-ҳаракатларни бирлаштиришни талаб қилишини таъкидлади.
“Аввало, гап халқаро экстремизм ва терроризмга, гиёҳванд моддаларнинг ноқонуний айланишига, қурол-яроғ савдосига қарши кураш ҳақида кетмоқда. Бу борада Афғонистон умумий эътиборимиз марказида бўлиши керак. Бу мамлакатда мураккаб кўп йўналишли жараёнлар содир бўлмоқда. Тан олиш керакки, бу мамлакатда иқтисодий вазият барқарорлашуви ва тикланишининг маълум белгилари мавжуд. Бошқа томондан, халқаро террористик ташкилотлар фаолияти билан боғлиқ юқори хавфлар сақланиб қолмоқда, буни Москва вилоятидаги қонли теракт ҳам тасдиқлайди. Бизнинг фикримизча, ҳозирги босқичдаги стратегик вазифалардан бири Афғонистонни минтақавий алоқаларга фаол жалб этишдир. Ва бу эрда кўп нарса мамлакатларимизнинг келишилган позициясига боғлиқ. Биз мамлакатимизда БМТнинг Марказий Осиё ва Афғонистон учун Барқарор ривожланиш мақсадлари бўйича минтақавий марказини яратишни долзарб деб биламиз”, деган Қосим-Жомарт Тўқаев.
Давлат раҳбари бугунги учрашув 9 август куни Остона шаҳрида бўлиб ўтадиган Марказий Осиё давлатлари раҳбарларининг олтинчи маслаҳат учрашувига тайёргарлик кўришнинг муҳим босқичи эканини таъкидлади. Президентнинг таъкидлашича, бу йил раис сифатида Қозоғистон бўлажак саммит салоҳиятини мустаҳкамлаш бўйича фаол иш олиб бормоқда.
“Биз “Марказий Осиё – 2040” минтақавий ҳамкорликни ривожлантириш стратегиясини ишлаб чиқдик. Минтақавий яқинлашувнинг устувор йўналишлари, биринчи навбатда, беш томонлама ҳамкорликни кенгайтириш ва Марказий Осиёнинг халқаро субъективлигини мустаҳкамлашга қаратилган. Ишончим комилки, Остонадаги саммит давомида ушбу ҳужжатнинг қабул қилиниши минтақа учун концептуал аҳамиятга эга бўлади. Мамлакатларимиз ўртасидаги муносабатларнинг ўзига хос хусусияти XXI асрда Марказий Осиёни ривожлантириш бўйича Дўстлик, яхши қўшничилик ва ҳамкорлик тўғрисидаги шартномада мустаҳкамлаб қўйилган. Бу стратегик ҳамкорликни кейинги босқичга олиб чиқади. Ўйлайманки, Остонадаги саммитнинг асосий натижаларидан бири бу барчамиз учун тарихий Шартномани имзолаш тартиб-таомилининг якунланиши ва унинг кучга кириши бўлиши мумкин. Беш томонлама форматимизни институционал жиҳатдан янада такомиллаштириш долзарблигича қолмоқда”, дейди Қозоғистон раҳбари.
Қосим-Жомарт Тўқаев дўстлик, яхши қўшничилик ва иттифоқчилик руҳидаги минтақавий ўзаро ҳамкорлик юксак даражада эканини алоҳида таъкидлади. Шу билан бирга, унинг сўзларига кўра, ҳамкорлик фақат минтақа билан чегараланиб қолмайди.
“Ташқи ҳамкорлар билан ҳар томонлама ҳамкорлик тизимли равишда мустаҳкамланмоқда, маълумки, глобал ўйинчилар “Марказий Осиё плюс” форматида фаол ҳамкорлик қилишдан юқори даражада манфаатдор. Ўтган йили ўтказилган Марказий Осиё – Европа Иттифоқи, Марказий Осиё – Хитой, Марказий Осиё – АҚШ, Марказий Осиё – Форс кўрфази давлатлари, Марказий Осиё – Германия форматидаги учрашувлар натижалари шундан далолат беради, дейди Президент.
Тўқаев минтақа давлатларини бир-бирига қарама-қарши қўйиш ва бўлиб ташлашга интилаётган ташқи кучларга биргаликда қаршилик кўрсатишга чақирди.
“Ишончим комилки, биз бундай ёндашув ва уринишларни қатъиян рад этамиз, умуман олганда, мамлакатларимизда ўзаро мақбул ечим топа олмайдиган муаммолар йўқ ва бўлмаслиги ҳам керак. Ишонаманки, муштарак ҳаракатлар ва ўзаро ёрдамнинг уйғунлигигина қардош халқларимиз фаровонлигига йўл очиб беради. Фурсатдан фойдаланиб, Қозоғистондаги сув тошқинлари муносабати билан кўрсатилаётган биродарлик ҳамжиҳатлиги ва кўрсатган ёрдами учун мамлакатларингизга самимий миннатдорлик билдираман. Биз бу қўллаб-қувватлашни юксак қадрлаймиз ва буни чинакам дўстлик, яхши қўшничилик ва ўзаро қўллаб-қувватлашнинг исботи деб биламиз”, дейди Президент.
Қосим-Жомарт Тўқаев учрашув натижалари Марказий Осиё давлатлари ўртасида хавфсизлик соҳасида ҳамкорликни мустаҳкамлашга хизмат қилишига ишонч билдирди.
“Ҳамкорлик ва ўзаро ишончни ривожлантириш йўлида вазият тубдан ўзгарганини мамнуният билан қайд этамиз. Тўлиқ масъулият билан айта оламан: том маънода 10 йил аввал Марказий Осиё минтақасида бундай ҳолат йўқ эди. Ҳозир давлат раҳбарлари, ҳукумат раҳбарлари, хавфсизлик кенгашлари котиблари, ҳуқуқ-тартибот идоралари раҳбарлари у ёқда турсин, хўжалик бошқармаларига раҳбарлик қилаётган инсонлар бир-бири билан чамбарчас алоқада. Бу эса Марказий Осиё минтақасидаги вазият барқарор ривожланиш сари интилаётганидан жуда яхши белгидир”, дея хулоса қилди Қозоғистон Президенти.
Тадбирда Қозоғистон Хавфсизлик кенгаши котиби Гизат Нурдаулетов, Қирғизистон Хавфсизлик кенгаши котиби Марат Иманқулов, Тожикистон Хавфсизлик кенгаши котиби Насрулло Маҳмудзода, Ўзбекистон Хавфсизлик кенгаши котиби Виктор Маҳмудов ва Туркманистоннинг Қозоғистондаги элчихонаси ҳарбий атташеси Аннамират Яғмиров иштирок этди.
