Озарбайжон судда Арманистонга ютқазди

Халқаро суд Озарбайжоннинг Лочин йўлаги бўйлаб одамлар, транспорт воситалари ва юкларнинг эркин ҳаракатланишини таъминлаш учун барча чораларни кўриши керак, деб қарор қилди. Бу ҳақда бугун, 22 февраль куни бўлиб ўтган суд мажлисида суд раиси Жоан Донохью маълум қилди. 

“Озарбайжон Лочин коридори бўйлаб икки йўналишда одамлар, транспорт воситалари ва юкларнинг тўсиқсиз ҳаракатланишини таъминлаш учун барча чораларни кўриши керак”, дейди у Арманистон сўраган вақтинчалик чоралар тўғрисидаги қарорни эълон қилар экан. 

Қарши даъво доирасида Баку Ереванга қарши вақтинчалик чоралар кўришни сўраган. Озарбайжоннинг асосий талаби Арманистоннинг Озарбайжон ҳудудидаги миналар ва портловчи тузоқлар ҳақида барча маълумотларни тақдим этиши ва уларни ўрнатишни тўхтатиши эди. Бу талаб қондирилмай қолди. 

Суднинг таъкидлашича, бу масала Озарбайжоннинг муваққат чоралар кўриш ҳақидаги олдинги сўрови давомида аллақачон кўриб чиқилган ва шундан бери ҳеч қандай ўзгаришлар юз бермаган. Шундан сўнг, масалан, Ирқий камситишнинг барча шаклларига барҳам бериш тўғрисидаги конвенция Арманистонга Озарбайжонга миналардан тозалашни амалга оширишга имкон берадиган ёки миналарни қўйишни тўхтатиш ва тўхтатишни назарда тутувчи чораларни кўриш мажбуриятини юкламайди деган хулосага келди. Озарбайжон, ўз навбатида, Арманистоннинг ҳаракатлари миллий ёки этник келиб чиқиши бўйича озарбайжонликларга қарши қаратилганлиги ҳақида ишончли далиллар келтира олмаган. 

Жараён давом этмоқда

Арманистон 2021 йил 16 сентябрь куни Халқаро судда Ирқий камситишнинг барча шаклларига барҳам бериш тўғрисидаги халқаро конвенцияга мувофиқ Озарбайжон билан суд жараёнини бошлади. Даъво Озарбайжонни 2020 йил сентябридаги можаро чоғида ўнлаб йиллар давомида юзага келган ирқий камситишда айблайди. Ўша йилнинг 23 сентябрь куни Озарбайжон қарши даъво билан Арманистон минтақада озарбайжонликларга нисбатан миллий ва этник келиб чиқишига кўра бир қанча камситиш ҳаракатларини содир этгани ва бунда давом этаётганини даъво қилди. 

Аввалроқ, суд муҳокамасида иккала томон ҳам тарафлар ўртасида кескинлик кучайишига йўл қўймаслик учун суд томонидан белгиланган вақтинчалик чора-тадбирларни жорий этишни талаб қилган. Ушбу талаблар қисман қондирилди. 

Вақтинчалик чоралар кўриш бўйича янги сўровлар 2022 йил охирида юборилган. 2023 йил январь ойида бўлиб ўтган тингловларда Арманистон вакиллари Озарбайжоннинг Лочин йўлагини тўсиб қўйиш орқали этник арманларга босим ўтказишда давом этаётгани, шу сабабли минтақада озиқ-овқат етишмаётгани, савдо тўхтаб қолгани, газ ва электр энергияси таъминотида муаммолар борлигини таъкидлади.  Озарбайжон вакиллари Арманистон томони Озарбайжон ҳудудига мина ва бошқа портловчи мосламаларни жойлаштирганини даъво қилди.

Эслатиб ўтамиз, 2022 йил 12 декабрда ўзини экологлар деб таништирган бир гуруҳ озарбайжонликлар Россия тинчликпарвар контингенти вақтинча жойлашган Лочин йўлагини (Арманистон ва тан олинмаган Тоғли Қорабоғни боғловчи ягона йўл у орқали ўтади) тўсиб қўйган. Баку норозилик акциясидан мақсад ҳеч қандай йўлни тўсиб қўйиш эмаслигини, фуқаролик воситалари ҳар икки йўналишда ҳам эркин ҳаракатлана олишини билдирди. 

Ереван буни Баку томонидан тан олинмаган республикада гуманитар фалокат яратишга қаратилган провокация сифатида баҳолади. Республика Бош вазири Никол Пашинян ҳукумат йиғилишида маълум қилганидек, Тоғли Қорабоғда қамал туфайли озиқ-овқат тақчиллиги бошланган. 14 декабрь куни Арманистон Инсон ҳуқуқлари бўйича Европа судига Озарбайжонни Лочин йўлагини тўсиб қўйишга мажбурлаш талаби билан мурожаат қилди.