Эрдўған юмшади. Туркия Финляндиянинг НАТОга қўшилишига рози

Туркия Финляндиянинг НАТОга аризасини тасдиқлаш жараёнини бошлади. Бу масала Туркия парламентида кўриб чиқилади. Бу ҳақда Президент Ражаб Тойиб Эрдўған кеча, 17 март куни Анқарада Финляндия Президенти Саули Ниинистё билан қўшма матбуот анжуманида айтиб ўтди. 

У Туркия ҳар доим НАТОнинг “очиқ эшиклар” сиёсатини қўллаб-қувватлаганини таъкидлади. 

Қайд этилишича, Финляндия Анқаранинг хавфсизлик муаммоларини ҳал қилиш учун самимий ва аниқ қадамлар қўя олган. 

“НАТОга аризаларни алоҳида кўриб чиқиш қарори Финляндияда террорчиларнинг шериклари йўқлиги сабабли қабул қилинди, буни Швеция ҳақида айтиб бўлмайди”, дейди Эрдўған. 

Стокгольмнинг ҳарбий-сиёсий блокка қўшилиш ҳақидаги аризасига тўхталиб, Туркия Президенти Швеция билан НАТОга ариза бериш бўйича музокаралар альянс тамойиллари нуқтаи назаридан ҳамда Анқаранинг терроризмга қарши кураш мавзусига муносабатини инобатга олган ҳолда давом этишини айтди. 

“Анқара Стокгольмга 120 нафар террорчи рўйхатини берди. Бу жиноятчилар Туркияга экстрадиция қилинмасдан туриб, [НАТО аризасига] ижобий муносабатда бўлиш мумкин эмас. Терроризмга қарши кураш масаласи Туркия учун “қизил чизиқ”дир. Анқаранинг Стокгольм аризасига муносабати Швеция томонининг аниқ қадамлари билан белгиланади”, деб тушунтирди Эрдўған. 

Президент Анқара минтақадаги терроризм таҳдидини бартараф этиш, Туркия келажаги учун бу масалани бир марта ва бутунлай ёпиш ниятида эканини таъкидлади. 

Эрдўған Финляндиянинг НАТОга кириши ҳақидаги аризаси Туркияда май ойида бўладиган сайловлар олдидан парламент томонидан маъқулланишига умид билдирди. 

“Ишончим комилки, Финляндия НАТО сафида глобал хавфсизлик ва барқарорликка катта ҳисса қўшади”, дейди у. 

Сиёсатчининг қайд этишича, Туркия Анқаранинг ЕИга тўлақонли аъзоликка номзодини қўллаб-қувватлаш масаласида Финляндия позициясини муҳим деб билади. 

Туркия раҳбари икки давлат ўртасида дипломатик алоқалар 1924 йилда ўрнатилгани ва шундан бери фақат мустаҳкамланиб бораётганини, февраль ойидаги зилзилалар фонида Финляндия Туркияга кўрсатган ёрдами бунга яққол мисол бўлганини эслатди. 

Эрдўған, Финляндия билан иқтисодий алоқаларни ривожлантириш муҳимлигини ҳам қайд этди. Унинг айтишича, Туркия ва Финляндия ўртасидаги товар айирбошлаш 2022 йилда 2 миллиард долларга етган. 

“Бизнинг мақсадимиз бу кўрсаткични дастлабки босқичда 3 миллиард долларга, кейин эса 5 миллиард долларга етказиш”, дейди у. 

Шунингдек, у Ниинистё билан Украина атрофидаги инқироз мавзусини муҳокама қилган. 

Саули Ниинистё, ўз навбатида, Анқаранинг Хельсинкининг НАТОга аъзо бўлиш ҳақидаги аризасини қўллаб-қувватлаш қарорини “Финляндиянинг барча аҳолиси учун муҳим янгилик” деб атади.  

“Биз сиздан жуда миннатдормиз”, дейди Президент Эрдўғанга мурожаат қилиб.

Маълумот учун, 2022 йилнинг май ойида Финляндия ва Швеция НАТОга аъзо бўлиш учун ариза топширган. Бироқ, Туркия курд ташкилотларини террорчи деб эълон қилишни, террорчиликда ёки 2016 йилда мамлакатдаги давлат тўнтаришига уринишда иштирок этганликда айбланган шахсларни экстрадиция қилишни ва уларга қўйилган тақиқларни олиб ташлашни талаб қилиб, аъзолик жараёнига тўсқинлик қилишга уринган. 

Ўтган йилнинг 28 июнь куни Мадридда НАТО саммити бошланишидан олдин Туркия Президенти, Финляндия Президенти Саули Ниинистё ўша пайтда Швеция Бош вазири Магдалена Андерссон билан альянс Бош котиби ўртасида музокаралар бўлиб ўтди. Музокаралар давомида номзодларга НАТО аъзолигига рухсат берувчи меморандум имзоланди. Анқара аввалроқ Финляндия ва Швеция билан имзоланган меморандум якуний эмаслигини ва Туркия парламенти уни маъқулламаслиги мумкинлигини айтган эди.