Yaponiyada yana yangi Bosh vazir saylanadi

27 oktyabr kuni muddatidan oldin saylovlar o‘tkazgan Yaponiya parlamentining asosiy Quyi palatasi a’zolari yangi Bosh vazirni saylaydi. 

Amaldagi Bosh vazir Sigeru Isiba favorit bo‘lib qolmoqda, u oktyabr oyida muddatidan oldin parlament saylovlarini uyushtirgan, hukmron partiya raisi etib saylanganidan keyin Quyi palatani tarqatib yuborgan va Vazirlar Mahkamasi rahbari lavozimini egallagan. Bu qadami bilan u o‘zining Liberal-demokratik partiyasi (LDP) boshchiligidagi hukmron blok pozitsiyasini mustahkamlashga umid qilgandi, biroq saylovlar natijasida hukmron koalitsiya nafaqat parlamentdagi o‘z mavqeini saqlab qolmadi, balki avvalgi o‘rinlarni ham boy berdi. Hozir u yerdagi ko‘pchilik muxolifat partiyalariga tegishli, biroq hukmron koalitsiyadan farqli o‘laroq, ular o‘rtasida birlik yo‘q.

Har bir partiya tomonidan ko‘rsatilgan nomzodlar uchun parlament quyi palatasining 465 nafar deputati ovoz beradi. Isibaning asosiy raqobatchisi asosiy muxolifatdagi Konstitutsiyaviy-demokratik partiya (KDP) raisi, sobiq Bosh vazir Yosixiko Noda bo‘ladi.

Ovoz berishning intrigasi kichik muxolifat partiyalari kimni – Isiba yoki Nodani qo‘llab-quvvatlashida. Mahalliy kuzatuvchilarning fikricha, Isiba boshchiligidagi liberal-demokratlar so‘nggi saylovlar natijasida 28 o‘rinni qo‘lga kiritgan Yaponiya Xalq Demokratik partiyasidan bilvosita yordam olishga muvaffaq bo‘lgan. Partiya qonun chiqaruvchilari Isibani to‘g‘ridan to‘g‘ri qo‘llab-quvvatlamasdan, lekin Nodaga kerakli ovozlarni bermasdan turib, o‘z raisi Yuitiro Tamaki uchun ovoz berishi kutilmoqda.

Ozchilik hukumati

Agar ovoz berish ekspertlar kutganidek o‘tsa, Isiba Bosh vazir lavozimida qoladi va ozchilik hukumatini tuzadi. Bunday holda Isiba muxolifat partiyalari bilan muzokara olib borishi kerak bo‘ladi.

Bir tomondan, bu muqarrar ravishda qonunchilikka kiritiladigan har bir band bo‘yicha uzoq muzokaralarga olib keladi, ikkinchi tomondan, ba’zi ekspertlar fikricha, Yaponiya siyosiy tizimida tiklanish boshlanishiga olib keladi – kichik partiyalar o‘z saylovchilarining manfaatlari uchun lobbichilik qilishning real imkoniyatga ega bo‘ladi va hukmron partiya endi hech qanday erkin qaror qabul qila olmaydi.

Shu bilan birga, ozchilik hukumati sukut bo‘yicha o‘ta beqaror hisoblanadi, chunki u doimo muxolif partiyalarning kollektiv ko‘pchiligi tomonidan ishonchsizlik votumi tahdidiga duch keladi.

LDPning zaif pozitsiyalari

Yaponiyada 27 oktyabrda parlament quyi palatasiga saylovlar bo‘lib o‘tdi, natijada Isiba va “Komeyto” partiyasi raisligidagi LDP hukmron koalitsiyasi ko‘pchilik o‘rinni yo‘qotdi. Bir oy oldin Isiba ko‘pchilik ovoz bilan LDP raisi etib saylangan edi, shundan so‘ng u Bosh vazirning lavozimga kirishini kutmasdan, parlament quyi palatasi yaqinlashib kelayotgan tarqatib yuborilishi va muddatidan oldin saylovlar o‘tkazilishini e’lon qildi. Hukmron partiya navbatdan tashqari saylovlarga nafaqat past reytinglar bilan, siyosiy xayr-ehsonlar yig‘ishdagi keng ko‘lamli moliyaviy mojaro tufayli, balki partiya ichidagi bo‘linish hissi bilan ham yondashdi. Bularning barchasi, mahalliy tahlilchilarga ko‘ra, so‘nggi parlament saylovlarida LDPning bunday zaif ko‘rsatkichlariga olib keldi.