Turkiya ko‘chalarida namoyishga chiqayotganlar kimlar?

Jumhuriyat xalq partiyasi (JXP)dan prezidentlikka nomzod va Istanbul hokimi Ekrem Imomo‘g‘lining hibsga olinishi ortidan butun Turkiya bo‘ylab boshlangan norozilik namoyishlari yoshlar o‘rtasida keng ko‘lamli ishtirok bilan davom etmoqda. Bu haqdagi hisobotni Ijtimoiy tadqiqotlar instituti taqdim etdi.

Ma’lum qilinishicha, Ijtimoiy tadqiqotlar instituti xodimi Yag‘mur Uzunirmak tomonidan tayyorlangan “Bu yoshlar kimlar? Imomo‘g‘li noroziliklarining ishtirokchi tahlili (Anqara misoli)” nomli hisobot 24-26 mart kunlari Qiziloydagi namoyishlarda qatnashgan 208 kishi bilan yuzma-yuz suhbatlarga asoslangan.

Tarixdagi eng yosh norozilik to‘lqini

Tadqiqot natijalariga ko‘ra, ishtirokchilarning 94,2 foizi 35 yoshgacha bo‘lgan yoshlardir. 18-24 yosh toifasi 70,2 foiz bilan ustunlik qilsa, 25-34 yosh guruhi 24 foizni tashkil etadi. Hisobotda “Biz Turkiya siyosiy tarixidagi eng yosh norozilik namoyishlaridan biriga duch keldik” deyilgan.

Ishtirokchilarning 76,5 foizi universitet talabalari yoki bitiruvchilari. Eng katta guruhni ayni damda tahsil olayotgan talabalar (61,1 foiz) tashkil etadi.

Ishtirokchilarning 31,7 foizi moliyaviy ahvolini “umuman qoniqarli emas” deb ta’riflagan bo‘lib, ularning o‘z ahvolidan umumiy qoniqish darajasi 10 balldan atigi 2,77 ball bilan o‘lchangan.

Erdo‘g‘an davrida hech qanday umid yo‘q

“Bu ma’muriyat davom etar ekan, men nima qilsam ham, bu mamlakatda kelajagim yaxshi bo‘lmaydi” degan fikrga ishtirokchilarning 37,2 foizi to‘liq qo‘shilgan.

Eng katta muammo – adolatdir

Namoyishlarda qatnashayotgan yoshlarning asosiy tashvishi “adolat”dir. Ishtirokchilarning 54,3 foizi adolatni Turkiyaning hal qilinishi kerak bo‘lgan eng dolzarb muammo deb biladi. Hal qilinishi kerak bo‘lgan muammoni iqtisodiyot deganlarning nisbati atigi 13,9 foizdir. Biroq umumiy jamiyat so‘rovlarida iqtisodiyot 54,1 foiz bilan birinchi o‘rinda turadi.

Kamolchilik va millatchilik birinchi o‘rinda

Namoyishchilarning 55,6 foizi o‘zini kamolchi, 16,9 foizi millatchi, 10,1 foizi sotsialist, 9,7 foizi esa sotsial-demokrat deb ta’riflagan. Hisobotga ko‘ra, ishtirokchilarning 72,5 foizi kamolchi yoki millatchiliklarga ega.

Nomzodlar aniq – Imomo‘g‘li

Keyingi prezidentlik saylovlarida eng ko‘p qo‘llab-quvvatlangan ism 49,5 foiz bilan Ekrem Imomo‘g‘li. Keyingi o‘rinni 39,8 foiz bilan Mansur Yavash egallagan. Ovoz bermayman deganlar 7,8 foizni tashkil etadi.

Ekrem Imomo‘g‘lining hibsga olinishi

19 mart kuni tongda Istanbul hokimi va Turkiya Prezidenti Rajab Toyib Erdo‘g‘anning asosiy siyosiy raqibi Ekrem Imomo‘g‘li hamda uning 106 tarafdori hibsga olingandi. Imomo‘g‘li va 99 gumonlanuvchiga nisbatan jinoiy tashkilot yetakchisi bo‘lish, jinoiy tashkilotga a’zolik, tovlamachilik, poraxo‘rlik, malakali firibgarlik, shaxsiy ma’lumotlarni qonunga xilof ravishda qo‘lga kiritish va tender savdolarini soxtalashtirishda, Imomo‘g‘li va yana 6 kishi esa qurolli terror tashkilotiga yordam berish bilan gumonlangandi.

23 mart kuni sud Ekrem Imomo‘g‘lini korrupsiya tergovi doirasida hibsga olishga qaror qildi. Bosh prokuratura Imomo‘g‘li “qurolli terror tashkilotiga yordam berganligi bo‘yicha kuchli gumon” borligini, ammo uni moliyaviy jinoyatlar uchun hibsga olish qarori allaqachon chiqarilgani sababli, uning yana hibsga olinishi “hozirgi bosqichda zarur emas”ligini bildirdi.

O‘sha kuni Ekrem Imomo‘g‘li prezidentlikka nomzod qilib ko‘rsatilishi uchun 14,85 milliondan ortiq kishi ovoz berdi. 

Mazkur voqealar fonida Turkiyaning yirik shaharlarida namoyishlar avj oldi. Namoyishlarda 1 mingdan ortiq odam hisga olindi. Ular orasida Prezident Erdo‘g‘an va uning marhum onasini haqorat qilganlar ham bor. Erdo‘g‘anning o‘zi namoyishlarda qatnashganlarni bunday harakatlarining oqibatlaridan ogohlantirdi.