Tashiyev 12 yillik ta’limga o‘tishga qarshi chiqyapti

Qirg‘iziston Milliy xavfsizlik davlat qo‘mitasi raisi Qamchibek Tashiyev mamlakatda muhokamada bo‘lib turgan 12 yillik maktab ta’limiga o‘tishga qarshi chiqdi. U o‘z fikrini ijtimoiy tarmoqdagi sahifasida e’lon qildi. 

Uning ta’kidlashicha, Qirg‘izistonda ta’lim tizimi yomonlashgan, shuning uchun bu muammo hal etilmaguncha, ta’limning yangi shakliga o‘tishga hojat yo‘q. 

“Yangi tizim tarafdorlari abituriyentlarga xorijda o‘qishni davom ettirish qulay bo‘lishini ta’kidlamoqda. Ammo statistik ma’lumotlarga ko‘ra, bitiruvchilarning atigi 3-5 foizi Yevropa va Amerikada bilim oladi. Qolganlari esa o‘z vatanlarida yoki MDH davlatlarida oliy ma’lumot olishda davom etmoqdalar. Bundan tashqari, biz moliyaviy va iqtisodiy nuqtai nazardan jiddiy yo‘qotishlarga duch kelamiz. 30 mingdan ortiq o‘qituvchi va qo‘shimcha 200 ta maktab kerak”, deb yozadi Qamchibek Tashiyev. 

Maxsus xizmatlar rahbari, shuningdek, ilg‘or maktablarni qoloq maktablar bilan tenglashtirish ham o‘tkir muammolardan biri ekanini qo‘shimcha qildi. 

“Umuman ta’lim haqida gapiradigan bo‘lsak, biz juda xavfli yo‘nalishda ketyapmiz, chunki universitetlarda ta’lim ba’zilar uchun oddiy to‘lov, baho kitoblarini to‘ldirish va boylik to‘plash tizimiga aylanib qolgan. Xorijga ko‘chib o‘tish yo‘li bilan universitetlarga o‘qishga kirmasdan ilmiy darajaga ega bo‘layotganlar ko‘paymoqda va bu tendensiya barcha oliy ta’lim muassasalarida kuzatilmoqda. 200 nafar talaba diplom olmay, 20 nafari halol mehnati evaziga ta’lim olsa, bu davlatga foydaliroq”, deydi Qamchibek Tashiyev. 

Shu bilan birga, MXX rahbari universitet rektorlarini tekshirish haqida yana bir bor ogohlantirdi. 

Kecha, 3 mart kuni parlament qo‘mitasining yig‘ilishida deputat Kamila Taliyeva Ta’lim vazirligining 12 yillik ta’limga o‘tish tashabbusi AQSH Xalqaro taraqqiyot agentligi (USAID) yopilishi tufayli barbod bo‘lishga mahkum ekanini ta’kidlagan edi. 

Ma’lumot uchun, 2024 yilning iyulida Ta’lim va fan vazirligi Qirg‘izistonda 12 yillik maktab ta’limiga o‘tish bo‘yicha Konsepsiya loyihasini ishlab chiqdi va jamoatchilik muhokamasiga taqdim etdi. 2025–2028-yillarda 12 yillik maktab ta’limiga o‘tish konsepsiyasini amalga oshirish uchun 25,8 milliard som talab qilinishi avval xabar qilingan edi. 

12 yillik ta’limga o‘tish, ayniqsa, yirik shaharlarda bir qator infratuzilma muammolarini keltirib chiqaradi. Birgina tayyorgarlik yilida kelajakda 35-40 minggacha qo‘shimcha bolalar ta’lim tizimiga kiradi, o‘quvchilarning yillik o‘sishi 10 ming kishiga yetishi mumkin.

6 yosh va undan katta yoshdagi bolalarni 100 foiz qamrab olish uchun 500 o‘rinli loyihaviy quvvatga ega 168 ta maktabning boshlang‘ich sinflarini issiq ovqat bilan ta’minlash masalasi ham yuzaga keladi. Ayniqsa, Bishkek va O‘sh shaharlari hamda viloyat markazlarida maktablar to‘lib-toshgan va allaqachon 2-3 smenada ishlayotgan maktablarda sig‘im oshishi xavfi mavjud. 

12 yillik maktab ta’lim tizimiga o‘tish munosabati bilan 2025/26 o‘quv yilida bir qator yangiliklarni joriy etish rejalashtirilgan. Jumladan, ayrim o‘quvchilar sinfdan sinfga sakrashi mumkin bo‘ladi, maktabgacha tayyorgarlikni tamomlagan bolalar esa birinchi sinfni chetlab o‘tib, to‘g‘ridan to‘g‘ri ikkinchi sinfga qabul qilinadi.