Tojikiston banklarida naqd pul yetishmayapti, aholi qiynalyapti

Tojikistonning bir nechta mintaqalaridagi bank bo‘limlarida naqd pul somoniyning yetishmasligi kuzatildi, Bu haqda Aziya-plyus nashri xabar bermoqda. 

So‘nggi bir oy davomida Ko‘lob, Tursunzoda, Vahdat, Fayzobod va boshqa shahar hamda tumanlar aholisi Rossiyada ishlayotgan qarindoshlari tomonidan ularga yuborilgan pul o‘tkazmalarini qabul qilishda qiynalmoqda. Ular banklarga ketma-ket bir necha kunlar davomida keladi, ammo u yerda naqd somoniy tushlikdan oldin tugaydi. (Tojikistonda Rossiya rublida yuborilgan pul o‘tkazmalari somoniyda beriladi). 

Ekspertlarning fikriga ko‘ra, Tojikiston milliy banki chet el valyutasining keskin tanqisligi holatida somoniyning qadrsizlanishini oldini olish uchun pul taklifini ataylab qisqartirmoqda. Regulyator ushbu pul vositasidan foydalanishni boshladi, chunki o‘tgan oy oxirida milliy valyutaning dollarga nisbatan rasmiy kursini keskin pasaytirish zarurati paydo bo‘ldi. "Milliy bank milliy valyutaning ayirboshlash kursini ushlab turish uchun boshqa choralar ko‘rmadi, chunki tartibga soluvchi oltin-valyuta zaxiralari yetishmasligi sababli aralashuvlarni amalga oshira olmadi", deyiladi nashrda.

"Iqtisodiy rivojlanishning pasayishi pul massasini sun’iy ravishda qisqartirish natijalaridan biri bo‘lishi mumkin", deb hisoblaydi iqtisodchi Zafar Nosirov. "Agar Hukumat pul massasini tartibga solish vositasini noto‘g‘ri ishlatsa, ayrim banklar zarar ko‘rishi mumkin, naqd pul yetishmasligi avtomatik ravishda iqtisodiyotning real sektoriga va samaradorlikka ta’sir qiladi" dedi u.

Avgust oyi oxirida Milliy bank yirik valyutalarning (dollar va yevro) rasmiy kursini o‘sha paytdagi norasmiy kursga tenglashtirganidan keyin Tojikistonda "qora bozor" ko‘tarildi. Dollar kursi bir birlik uchun 9,43 dan 9,7 somoniygacha, yevro esa 10,45 dan 10,77 somoniygacha ko‘tarildi. Shu bilan birga, ayirboshlash shoxobchalarida dollarni topish qiyin, va manfaatdor fuqarolar bank tizimida shaxsiy tanishlari bo‘lgan taqdirda katta miqdordagi valyutani oladi.

Joriy yilning bahorida Tojikiston Milliy banki mamlakatda valyuta tanqisligi sabablarini strategik ob’ektlarni qurishga byudjet mablag‘larini sarflash, ishlab chiqarish va tijorat faoliyatini ko‘paytirish, davlat qarzini to‘lash va tashqi savdo balansining ko‘payishi — importning eksportga nisbatan ustunligi deb nomladi.