Rasman: “UZAUTOMOTORS” xaridorlarga oshirilgan narxda to‘lagan pullarini qaytaradi

Bugun, 19 avgust Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasi tomonidan “UZAUTOMOTORS” AJda “Raqobat to‘g‘risida”gi qonun talablari buzilishi bo‘yicha qo‘zg‘atilgan ishning davomi ko‘rib chiqilayotgani, unda avtomobillar narxini 3 mlndan 19 mlngacha tushirish haqida qaror qabul qilingani haqida xabar bergan edik. 

Ushbu yig‘ilishda “UZAUTOMOTORS” AJ tomonidan joriy yilning mart oyida avtomobillar narxlari asossiz oshirilgani aniqlanib, jamiyat oshirilgan narxlarda avtomobillarni xarid qilgan xaridorlarga o‘rtasidagi farq bo‘lgan summani qaytarish majburiyatini yukladi. 

Qo‘mita maxsus komissiyasining navbatdagi yig‘ilishida ko‘rib chiqilgan masala bo‘yicha quyidagilar aniqlangan. Jumladan, “UZAUTO MOTORS” AJ tomonidan:

• ­ ishlab chiqarilayotgan yengil avtomobillarning bazaviy ulgurji va chakana sotish narxlarining shakllantirilishida xarajatlarni asossiz oshirib kiritish orqali monopol yuqori narx qo‘llanilganligi va natijada yengil avtomobillarning narxlari o‘rtacha 10,29 foizga oshirib shakllantirilganligi,
• ­iste’molchilarga yengil avtomobillarni dilerlar orqali realizatsiya qilishda Iste’molchilar va xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarning huquqlari va manfaatlarini kamsitishga olib keladigan harakatlarni sodir etganlik, shu jumladan shartnoma predmetiga taalluqli bo‘lmagan shartlarni, raqobatning cheklanishiga olib keladigan yoki olib kelishi mumkin bo‘lgan boshqa harakatlarni sodir etganlik hamda avtomobillarni realizatsiya qilish bozoriga boshqa xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarning kirishiga to‘siqlar qo‘yish orqali ustun mavqeini suiste’mol qilish holatlarini sodir etganlik. 

Maxsus komissiya tomonidan yuqoridagi holatlar atroflicha o‘rganilib, “UZAUTOMOTORS” AJga qonunbuzilish holatlarini bartaraf etish to‘g‘risida bajarilishi majburiy bo‘lgan ko‘rsatma berilgan. 

Unga asosan, “UZAUTOMOTORS” AJga:

Birinchidan, jamiyat tomonidan ishlab chiqarilayotgan yengil avtomobillar narxini shakllantirishda tovarning narxiga xomashyo va materiallarga, yoqilg‘i-energetika resurslariga va haqiqatda amalga oshirilmagan xarajatlarni, amalda yuz bermagan mehnat xarajatlarini va boshqa xarajatlar yoki bajarilmagan ishlarni kiritish orqali monopol yuqori narx qo‘llanilishi quyidagi harakatlar bilan, jumladan 2020 yil mart oyida tasdiqlangan, bugungi kunda amalda bo‘lgan va iste’molchilarga realizatsiya qilingan:

– Spark rusumli avtomobil LS M/T modifikatsiyasi chakana narxidan 3 002 010 so‘m va LT A/T modifikatsiyasi chakana narxidan 3 563 704 so‘m;

– Nexia 3 rusumli avtomobil LT M/T modifikatsiyasi chakana narxidan 3 112 039 so‘m va LTZ A/T modifikatsiyasi chakana narxidan 3 792 325 so‘m;

– Cobalt rusumli avtomobil LT M/T modifikatsiyasi chakana narxidan 4 404 493 so‘m va LTZ A/T modifikatsiyasi chakana narxidan 10 526 707 so‘m;

– Gentra rusumli avtomobil SX M/T modifikatsiyasi chakana narxidan 13 825 248 so‘m, SX M/T CNG modifikatsiyasi chakana narxidan 13 718 618 so‘m va CDX A/T Plus modifikatsiyasi chakana narxidan 19 806 932 so‘m;

– Damas rusumli avtomobil DLX modifikatsiyasi chakana narxidan 15 458 984 so‘m, VAN modifikatsiyasi chakana narxidan 15 746 315 so‘m va Labo modifikatsiyasi chakana narxidan 13 052 930 so‘m asossiz kiritilgan xarajatlar chegirish va ushbu mablag‘larni iste’molchilarga qaytarishi lozim.

Ikkinchidan, yengil avtomobillarni sotish bo‘yicha kelgusidan (mazkur qaror qabul qilingandan boshlab) tuziladigan shartnomalar yuqorida qayd etilgan asossiz xarajatlarni chegirish orqali shakllantirilgan narxlar asosida, yoxud jamiyatning marketing strategiyasidan kelib chiqib yengil avtomobillarning narxlari o‘rtacha 10,29 foizdan kam bo‘lmagan darajada va tannarxdan 942 891 108 031 so‘m miqdoridagi asossiz harajatlarni kamaytirishni inobatga olgan holda amalga oshirilishi ta’minlashi lozim. 

“UZAUTOMOTORS” AJ yuqoridagilarni inobatga olgan holda yengil avtomobillarning qayta ko‘rib chiqilgan yangi tasdiqlangan narxlarini Qo‘mitaga taqdim etishi kerak. 

Uchinchidan, jamiyat tomonidan ishlab chiqarilayotgan yengil avtomobillar iste’molchilarga faqat “UzAvtoSavdo” dasturi orqali tuzilgan shartnomalarning ketma-ketlik navbatiga qat’iy rioya qilgan holda realizatsiya qilinishi ta’minlash lozim. 

To‘rtinchidan, eksportga yo‘naltirilgan avtomobillar eksportga qilinmagan yoki eksportdan qaytgan taqdirda ichki bozorga dilerlar orqali sotishda teng taqsimlanishi ta’minlash kerak. 

Beshinchidan,  faoliyat yuritayotgan dilerlar va diler sifatida faoliyat yuritish istagida bo‘lgan barcha tadbirkorlik sub’ektlariga nisbatan bir xil shartlar qo‘yilishi ta’minlanishi, shuningdek raqobatning cheklanishiga olib keladigan yoki olib kelishi mumkin bo‘lgan harakatlar sodir etmaslik lozim. 

Oltinchidan, “Azimavtomotive” MCHJ bilan dilerlik shartnomasidan 10 mlrd so‘m miqdorida oldindan to‘lov o‘tkazish sharti chiqarib tashlash belgilanmoqda. 

Yettinchidan, alohida maxsus aksiyaga tushgan avtomobillarni muddatli to‘lov asosida sotish bo‘yicha dilerlardan distribyutorlik shartnomasini tuzish taklifi bildirilganda barcha ishtirokchilarga teng shartlar asosida shartnoma tuzilishi ta’minlash  majburiyatlari yuklatilmoqda. 

Mazkur qaror ustidan bir oy muddatda O‘zbekiston Respublikasi Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasi hay’atiga yoki tegishli ma’muriy sudga shikoyat qilinishi mumkinligi tuguntirildi.