Putin urushdan bosh tortganlik uchun agressiv qonunni imzoladi

Rossiya Prezidenti Vladimir Putin Rossiya Federatsiyasi Jinoyat kodeksiga o‘zgartishlarni ma’qulladi, unga ko‘ra, safarbarlik va harbiy holat muddatlarida jinoyat sodir etishda og‘irlashtiruvchi holatlar sifatida tan olinadi. Davlat rahbari tomonidan imzolangan tegishli qonun huquqiy axborotning rasmiy portalida e’lon qilingan. 

Og‘irlashtiruvchi holatlar bo‘yicha Rossiya Federatsiyasi Jinoyat kodeksining 63-moddasiga o‘zgartirishlar kiritildi. Ilgari amaldagi qoidalar bunday holatlar qurolli mojaro yoki harbiy harakatlar sharoitida jinoyat sodir etishni nazarda tutgan. Yangi qonunga ko‘ra, og‘irlashtiruvchi holatlar qatoriga safarbarlik, harbiy holat, shuningdek, urush davrida jinoyat sodir etish qo‘shildi.

Bundan tashqari, Rossiya Federatsiyasi Jinoyat kodeksiga kiritilgan o‘zgartirishlar o‘ta og‘ir jinoyatlar uchun mahkumlarga jazoning o‘talmagan qismini muddatining yarmini o‘taganidan keyin majburiy mehnatga almashtirish imkoniyatini istisno qiladi. Federatsiya Kengashining Qonunchilik va davlat qurilishi qo‘mitasi rahbari Andrey Klishas avvalroq tushuntirganidek, jazoni engilroq jazo bilan almashtirish, agar mahkum jazo muddatining uchdan ikki qismini o‘tagan bo‘lsa, mumkin. 

Harbiy harakatlarda qatnashishdan bosh tortish

Urush davrida qo‘mondon buyrug‘ini bajarmaganlik va harbiy xizmatchining jangovar harakatlarda qatnashishdan bosh tortganligi uchun 3 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish, og‘ir oqibatlarga olib kelgan taqdirda – 10 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish jazosi belgilanadi.

Shuningdek, Rossiya Federatsiyasi Jinoyat kodeksining 332-moddasiga o‘zgartirishlar kiritildi. Unga ko‘ra, harbiy holat davrida, urush vaqtida, qurolli to‘qnashuv yoki jangovar harakatlar sharoitida qo‘mondon buyrug‘ini bajarmaganlik, qolaversa, jangovar harakatlarda qatnashishdan bosh tortganlik uchun ozodlikdan mahrum qilish tarzidagi muddati 2 yildan 3 yilgacha jazo nazarda tutilgan. Shu bilan birga, harbiylar og‘ir oqibatlarga olib kelgan harbiy harakatlarda qatnashishdan bosh tortgani uchun 3 yildan 10 yilgacha ozodlikdan mahrum etilishi mumkin.

Ixtiyoriy taslim bo‘lish

Harbiylarning ixtiyoriy ravishda taslim bo‘lishi vatanga xiyonat belgilari bo‘lmasa, 10 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi. 

Rossiya Federatsiyasi Jinoyat kodeksi "Ixtiyoriy taslim bo‘lish" – 352.1-modda bilan to‘ldiriladi, unga ko‘ra bunday jinoyat 3 yildan 10 yilgacha bo‘lgan muddatga ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi. 

Shu bilan birga, bunday jinoyatni birinchi marta sodir etgan harbiy xizmatchi, agar uni ozod qilish choralarini ko‘rgan, bo‘linmaga yoki xizmat joyiga qaytgan bo‘lsa va asirlikda bo‘lgan vaqtida boshqa jinoyatlarni sodir etmagan bo‘lsa, jinoiy javobgarlikdan ozod etilishi mumkin. 

Bundan tashqari, Rossiya Federatsiyasi Jinoyat kodeksining 346-moddasi harbiy mulkni qasddan yo‘q qilish yoki shikastlash to‘g‘risidagi uchinchi qism bilan to‘ldirildi, unga ko‘ra, harbiy holat davrida, urush davrida yoki qurolli to‘qnashuv yoki jangovar harakatlar sharoitida sodir etilgan jinoyat uchun 5 yildan 10 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish nazarda tutilgan.

Rossiya Federatsiyasi Jinoyat kodeksining 347 va 348-moddalarida harbiy holat paytida, urush davrida yoki qurolli to‘qnashuvlar yoki jangovar harakatlar sharoitida og‘ir oqibatlarga olib kelgan ehtiyotsizlik tufayli harbiy mulkni yo‘q qilish yetti yilgacha yoki shikastlash besh yilgacha ozodlikdan mahrum qilishga sabab bo‘ladi. 

Harbiy xizmatni o‘tashdan bo‘yin tovlash

Safarbarlik davrida yoki urush davrida qochganlik uchun 15 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish jazosi belgilangan. 

Rossiya Federatsiyasi Jinoyat kodeksining 338-moddasi " Harbiy xizmatni o‘tashdan bo‘yin tovlash" uchinchi qism bilan to‘ldirildi, unga ko‘ra xizmat joyini ruxsatsiz tark etganlik, qurol bilan qochganlik, shuningdek safarbarlik yoki harbiy holat davrida, urush davrida yoki guruh bo‘lib qochganlik uchun qurolli to‘qnashuv sharoitida 5 yildan 15 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish tarzidagi jazo joriy etiladi.

Bundan tashqari, kiritilgan o‘zgartirishlarga ko‘ra, safarbarlik yoki harbiy holat davrida xizmat joyini o‘zboshimchalik bilan tark etish, uzrli sabablarsiz xizmatga o‘z vaqtida kelmaslik yoki harbiy holat davrida ikki sutkadan ortiq (10 sutkadan ko‘p bo‘lmagan) muddatga kelmaganlik uchun besh yilgacha muddatga ozodlikdan mahrum qilish tarzidagi jazo nazarda tutilgan. 

Agar bunday sharoitda kelmaganlik 10 kundan ortiq bo‘lsa (bir oydan oshmasa) yetti yilgacha ozodlikdan mahrum qilinadi. Agar harbiy xizmatchi bir oydan ortiq vaqt davomida joyida bo‘lmasa, u 5 yildan 10 yilgacha ozodlikdan mahrum qilinishi mumkin.

Qolaversa, askar o‘zini kasallik deb ko‘rsatib,  xizmat vazifalarini bajarishdan bo‘yin tovlashi, o‘ziga tan jarohati yetkazishi, hujjatlarni qalbakilashtirish yoki safarbarlik sharoitida boshqa aldash yo‘li bilan xizmat vazifalarini bajarishdan bo‘yin tovlashi 5 yildan 10 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi. Shuningdek, safarbarlik yoki harbiy holat shartlarini inobatga olgan holda jangovar navbatchilik, chegara xizmati qoidalarini, qorovullik xizmatining qonun hujjatlarida belgilangan qoidalarini, shuningdek, garnizonda ichki xizmat va patrul xizmatini o‘tash qoidalarini buzganlik uchun jazo kuchaytirildi.

Talonchilik

Harbiy mojaro paytida yoki urush vaqtida talon-toroj qilish 15 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi. 

Qonun Rossiya Federatsiyasi Jinoyat kodeksini yangi 356.1 "Talonchilik" moddasi bilan to‘ldiradi. Og‘irlashtiruvchi holatlarsiz bunday qilmish olti yilgacha muddatga jazolanadi. Hayot yoki sog‘liq uchun xavfli bo‘lmagan zo‘ravonlik qo‘llash yoki shunday zo‘ravonlik qo‘llash tahdidi bilan sodir etilgan talon-toroj 10 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi. 

Yangi qonunga ko‘ra, bir guruh shaxslar tomonidan oldindan kelishib, ko‘p miqdorda yoki hayoti, yoki sog‘lig‘i uchun xavfli zo‘rlik ishlatib, yoki shunday zo‘ravonlik qo‘llash tahdidi bilan sodir etilgan talon-toroj qilish – bir marta 3 yildan 12 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi. Eng og‘ir jazo – 8 yildan 15 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish – uyushgan guruh tomonidan o‘ta yirik miqdordagi talon-toroj qilish, shuningdek, odam o‘ldirish yoki jabrlanuvchiga og‘ir tan jarohati etkazish tahdidi bilan qo‘shib sodir etilganlik uchun. 

Aniqlik kiritilishicha, katta hajm deganda qiymati 250 ming rubldan ortiq bo‘lgan mulk tushuniladi, ayniqsa, katta – 1 million rubldan ortiq. 

Umuman olganda, qonunda talon-toroj qilish deganda o‘zgalarning mol-mulkini, shu jumladan o‘lganlar yoki yaradorlar bilan birga bo‘lgan mol-mulkni o‘zboshimchalik bilan, harbiy holat davrida, urush davrida yoki qurolli mojaro, yoki jangovar harakatlar sharoitida o‘zlashtirish tushuniladi.