Putin samolyotdan zirhli poyezdga o‘tdi. U o‘limdan qo‘rqyaptimi?

Rossiya Prezidenti Vladimir Putin so‘nggi ikki yil davomida Rossiya bo‘ylab samolyotda emas, balki maxsus zirhli poyezdda sayohat qilishni afzal ko‘rmoqda. Bu haqda 13 fevral  kuni “Dose” markazi Putinning tanishi va prezident ma’muriyatiga yaqin manbaga tayanib yozdi. 

“Urush boshlanganidan so‘ng, fevral-mart oylarida u poyezddan, ayniqsa, Valdaydagi qarorgohiga yetib borish uchun juda faol foydalana boshladi”, deyiladi “Dose”da. 

Nashr ma’lumotlariga ko‘ra, poyezd Putinning 2014—2015 yillardagi sayohatlari uchun o‘zgartirilgan, biroq u Rossiya qo‘shinlari Ukraina bilan chegaraga o‘tkazilishidan biroz avval – 2021 yil avgust-sentyabr oylarida undan muntazam foydalana boshlagan.  

Ushbu turdagi transportning asosiy afzalligi shundaki, samolyotlardan farqli o‘laroq, uning harakatini kuzatib bo‘lmaydi. Bu Putinning xavfsizlik muammolari bilan bog‘liq.

Bundan tashqari, prezident poyezdi tashqi ko‘rinishidan Rossiya temir yo‘llaridagi boshqa poyezdlarga deyarli o‘xshab ketadi, uning rangi kulrang va qizil chiziqli. Biroq, u sezilarli farqlarga ega: birinchidan, prezident vagonlari zirhli, ikkinchidan, poyezd eng yuqori ustuvorlikka ega va uning jadvali Putinning sayohat rejalariga moslashtiriladi, bu esa unga maksimal tezlikda va to‘xtamasdan harakatlanishiga imkon beradi. Taxminlarga ko‘ra, poyezd tarkibida yotoqxona va uchrashuvlar uchun kabinet bilan jihozlangan prezident vagoni, qo‘riqlash vagoni va maxsus aloqa vagoni bor.

Manbaga ko‘ra, zirhli poyezd Moskvadagi “Sokol” metro bekati yaqinida, zamonaviy “Lastochka” poyezdlariga xizmat ko‘rsatuvchi Moskva tezyurar direksiyasining “Podmoskovnaya” deposi yonida tayyorlanayotgani aytilmoqda.

Prezident va Bosh vazir uchun mo‘ljallangan maxsus poyezd borligi sir emas, buni 2019 yil noyabrida “Komsomolskaya pravda”da e’lon qilingan ta’rif ham tasdiqlagan. Poyezdning shakllanishi davlatning birinchi shaxslarining har bir safari uchun yaratilgan va faqat bir nechta maxfiy vagonlardan iborat, qolganlari esa oddiy kupe va vagonlardir. Poyezd ikkita TEP70BS teplovozi tomonidan tortiladi.

Putin poyezddan foydalanishi omma oldida kam namoyish qiladi, oxirgi marta 2012 yilda uchrashuv chog‘ida poyezdda suratga tushgan. Zirhli poyezdning oldingi versiyasi ikki-uch yildan so‘ng yangisiga almashtirildi.

Poyezd oligarx Yuriy Kovalchuk tuzilmalari bilan bog‘liq bo‘lgan “Grand Service Express” kompaniyasiga tegishli bo‘lishi mumkin. Kovalchuk tuzilmalari Gelenjik yaqinidagi Putin saroyini ham boshqaradi.

“Forbes” 2005 yilda Moskva va Sankt-Peterburg o‘rtasida harakatlanadigan "g‘ildirakli mehmonxona" deb nomlangan birinchi xususiy poyezd joriy etilgani haqida xabar berdi. Poyezd 2002 yilda “Zheldorconsulting” tomonidan tashkil etilgan “Grand Service Express” kompaniyasiga tegishli edi. Kompaniyaning hammualliflari orasida Yuriy Kovalchukning jiyani Kirill Kovalchuk ham bor, u Milliy media guruhining hozirgi prezidenti. Ushbu poyezddagi kupelar standartidan ikki barobar katta, magnit qulflar, gilamlar, divanlar va hatto Wi-Fi bilan jihozlangan.

Yuridik shaxslar reyestriga ko‘ra, tashuvchining oxirgi egalari Kiprning Sorena Investments Ltd va Britaniya Virjiniya orollarining Piper Treatment Corp kompaniyalari hisoblanadi. Sorena Investments Ltd biznesmen Mixail Rabinovichga tegishli bo‘lib, u “Forbes” tomonidan London va Gibraltarda yashovchi va vaqti-vaqti bilan Rossiyaga tashrif buyuradigan professional temiryo‘lchi sifatida tavsiflangan. 

“Grand Service Express” kompaniyasiga kim egalik qilishini aniqlash qiyin, ammo Rabinovichning Sorena Investments Ltd offshor kompaniyasi o‘z ulushini sotgan,  ashuvchining 80 foizi esa Rossiya temir yo‘llari, qolgan 20 foizi esa Piper Treatment Corp’ga tegishli.

“Grand Service Express” 2020 yilda AQSH sanksiyalari ostida qolgan Qrimdagi yagona temir yo‘l operatoridir. 

Yuriy Kovalchuk Vladimir Putinning yaqin do‘sti, ular 1990-yillar boshida Sankt-Peterburg meriyasi orqali tanishgan. “The Wall Street Journal” nashrining yozishicha, ular birgalikda Ozero dacha kooperativining hammuassislariga aylangan. Kovalchukning biznes sheriklari Rossiya banki, SOGAZ sug‘urta guruhi va Alina Kabayeva boshchiligidagi Milliy media guruhi kabi turli tuzilmalarni nazorat qiladi. Kovalchuk tuzilmalari, shuningdek, Putinning norasmiy qarorgohlarini, bir nechta yaxtalarni, aviakompaniyani boshqaradi va “Kompleks” va “Binom” sho‘ba kompaniyalari orqali Gelenjik yaqinidagi Putin saroyiga egalik qiladi.

Qayd etilishicha, Putinga poyezddagi sayohatlarida Markaziy klinik shifoxonadan onkolog va otolaringolog hamrohlik qilmoqda.

Ayni paytda, Markaziy klinik shifoxonaning shartnomalari Rossiya davlat xaridlari veb-saytidan yo‘qoldi, deb yozadi "Sistema" deb nomlangan "Ozodlik" tadqiqot loyihasi. Bu rasmiylar ushbu shifoxona shifokorlari xizmat ko‘rsatayotgan Putinning sog‘lig‘i haqidagi ma’lumotlarni yashira boshlaganini ko‘rsatishi mumkin. Xususan, 2022 yilning aprel oyida “Proyekt” nashri davlat xaridlari ma’lumotlarini tahlil qilib, ko‘pincha Prezidentga qalqonsimon bez saratoni va otolaringologiya bo‘yicha ixtisoslashgan jarroh hamrohlik qilishini aniqladi. Bundan tashqari, bir safarda Putinga 6 dan 13 gacha mutaxassis hamrohlik qilishi mumkin.