Majburiy mehnatga qarshi Konvensiyaga Bayonnomani ratifikatsiya qilish O‘zbekiston tomonidan tan olindi

O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti Shavkat Mirziyoyev joriy yilning 25 iyun kuni xalqaro hujjatlardan biri Majburiy mehnat to‘g‘risidagi 29-sonli Konvensiyasiga Bayonnomani ratifikatsiya qilish to‘g‘risidagi qonunga imzo chekdi.

Unga ko‘ra, Xalqaro mehnat tashkilotining 1930 yildagi Majburiy mehnat to‘g‘risidagi 29-sonli Konvensiyasiga Bayonnoma (Jeneva, 2014 yil 11 iyun) ratifikatsiya qilindi, ya’ni O‘zbekiston tomonidan tan olindi.

Xalqaro qoidalarga binoan, mazkur qonunning qabul qilinishi Bayonnoma biz uchun kuchga kirganini anglatmaydi. Bayonnoma Xalqaro mehnat tashkiloti Bosh direktori O‘zbekistonning ratifikatsiya yorlig‘ini ro‘yxatga olgandan keyin 12 oy o‘tib kuchga kiradi.

Ma’lumot uchun, 29-Konvensiyaning o‘zi O‘zbekiston tomonidan ratifikatsiya qilingan (Oliy Majlisning 30.08.1997 yildagi 492-I-son qarori). Unda uni ratifikatsiya qilgan XMT a’zolarining zo‘raki yoki majburiy mehnatni qo‘llashning barcha shakllarini bekor qilish majburiyati qayd etilgan. Shuningdek Konvensiyada “zo‘raki yoki majburiy mehnat” atamasining mohiyati ochib berilgan. U ixtiyoriy ravishda o‘z xizmatlarini taklif etmagan har qanday shaxsdan har qanday jazolash tahdidi ostida talab qilinadigan har qanday ish yoki xizmatni anglatadi.

Bayonnoma 29-Konvensiya qoidalarini to‘ldiradi va zo‘raki mehnatning oldini olish maqsadida qabul qilinishi zarur bo‘lgan quyidagi chora-tadbirlarni nazarda tutadi:

• shaxslar zo‘raki mehnat qurbonlariga, ish beruvchilar esa – bunday amaliyot ishtirokchilariga aylanishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun ularni o‘qitish va xabardor qilish; 
• mehnat inspeksiyasi organlari va zo‘raki mehnat to‘g‘risidagi qonun hujjatlari ijro etilishi uchun mas’ul bo‘lgan boshqa xizmatlarni mustahkamlash;
• mehnat migrantlarini jalb qilish va yollash jarayonida firibgarlardan himoya qilish;
• zo‘raki yoki majburiy mehnatning bosh sabablarini hamda xavfini oshiradigan omillarni aniqlash va b.

Bayonnoma zo‘raki mehnat qurbonlariga yetkazilgan zarar qoplanishini ta’minlashga, shuningdek bunday mehnatda ishtirok etish asnosida sodir etgan g‘ayrihuquqiy qilmishlari uchun ularni javobgarlikka tortmaslikka va sanksiyalarni qo‘llamaslikka chorlaydi.  

Bundan tashqari, Bayonnoma bilan Konvensiyadan bir qator qoidalar chiqarib tashlangan. Chunonchi, 1-moddasidan jamoat maqsadlarida va istisno tariqasida zo‘raki mehnat qo‘llanishiga ruxsat beruvchi 2-band chiqarib tashlangan. Shuningdek bunday mehnatga yo‘l qo‘yiladigan shartlar va kafolatlar ham bekor qilingan.