Qirg‘iziston kim ko‘proq haydasa, ko‘proq to‘laydi tamoyiliga o‘tmoqchi

Qirg‘iziston Transport va kommunikatsiyalar vazirligi respublikadagi avtomobil yo‘llarini ta’mirlash va saqlash uchun to‘lov joriy etishni taklif qilmoqda. Soliqdan tashqari tushumlar to‘g‘risidagi kodeksga kiritilgan o‘zgartirishlar jamoatchilik muhokamasiga qo‘yildi, deb xabar bermoqda “24.kg”. 

Qirg‘izistonda avtomobil yo‘llarining umumiy uzunligi 34 ming kilometrni tashkil etadi, shundan 19 ming 840 kilometri Transport va kommunikatsiyalar vazirligi tasarrufidagi umumiy foydalanishdagi yo‘llardir. Yo‘lovchi tashishning qariyb 98 foizi va yuk tashishning 96 foizdan ortig‘i ular hissasiga to‘g‘ri keladi. 

Shu bilan birga, har yili yo‘l qoplamasi eskiradi, bu esa ishchilarning ish haqini hisobga olmaganda, materiallar, uskunalar, yoqilg‘i moylash materiallariga doimiy ravishda pul sarflashni talab qiladi. 

“Islohotlar doirasida Yo‘l jamg‘armasi tuzildi, uning asosiy maqsadi yo‘l xo‘jaligini keyinchalik moliyalashtirish uchun daromad qismini ko‘paytirishdan iborat”, deydi vazirlik. 

Jamg‘armaning manbalari qonun hujjatlarida mustahkamlangan daromadlar: yoqilg‘i-moylash materiallariga aksiz solig‘ining 50 foizi, yo‘l va transport bilan bog‘liq yig‘imlar va jarimalar (ro‘yxatga olish, ruxsatnomalar, tarozi o‘lchash, sun’iy inshootlarda yurish), respublika byudjetidan ajratiladigan mablag‘lardir. Ulardan olinadigan daromad yo‘llarni me’yorga keltirish uchun yetarli emas. 

Qirg‘izistonda yo‘llarni xavfsiz standart holatda saqlash uchun yiliga 10 milliard somga yaqin mablag‘ talab qilinadi. 

Bildirilishicha, respublika byudjetidan 2 milliard somga yaqin mablag‘ ajratilmoqda, bu esa yo‘llarning 1 kilometri uchun taxminan 100 somni tashkil etadi, bu esa yo‘llarni to‘g‘ri saqlash uchun ahamiyatsiz. 

Vaziyatni o‘zgartirish uchun Transport vazirligi umumiy foydalanishdagi avtomobil yo‘llarini ta’mirlash va saqlash uchun to‘lov joriy etishni taklif qilmoqda. Bu yoqilg‘i quyish shoxobchalarida har bir litr yoqilg‘i uchun to‘lov olishni nazarda tutadi. Bu kim ko‘proq haydasa, ko‘proq to‘laydi tamoyili amalga oshiriladigan mamlakatlar amaliyotini nazarda tutadi. 

Biroq, aniq qancha to‘lash kerakligi hozircha noma’lum. Avtomobil yo‘llarini ta’mirlash va saqlash uchun yig‘imlarni undirish tartibi va miqdori Vazirlar Mahkamasining qarori bilan alohida tasdiqlanadi.