Qirg‘iziston qishloq xo‘jaligi mahsulotlari eksportini qariyb 389 mln dollarga yetkazdi

Qirg‘izistonda 2024 yilgi o‘rim-yig‘im kampaniyasi yakunlandi, bu davrda asosiy ekinlar yetishtirishning sezilarli darajada oshganini ko‘rsatdi. Bu haqda Milliy statistika qo‘mitasi matbuot xizmati xabar berdi.

Qishloq xo‘jaligi vazirligi ma’lumotlariga ko‘ra, yalpi g‘alla hosili (dukkaklilar, sholi va grechkadan tashqari) 2,1 million tonnaga yetdi, bu 2023 yilga nisbatan 28,4 foizga ko‘pdir. G‘alla hosildorligi 2023 yilgi 27,5 sentnerga nisbatan 35 sentnerga oshdi.

Eng ajoyib natijalar bug‘doy va arpa yetishtirishda qayd etildi. Bug‘doy hosili 51 foizga (664,8 ming tonnagacha), arpa hosili esa 59,9 foizga (611,1 ming tonna) oshdi. O‘sish ham ekin maydonlarining kengayishi, ham hosildorlikning oshishi hisobiga ta’minlandi: bug‘doy uchun – gektariga 27,7 sentnergacha (gektariga +8,6 sentner), arpa uchun – 24,7 sentner (gektariga +8,9 sentner).

Qand lavlagi hosili rekord darajada – 957,4 ming tonnani (+54,2 foiz) tashkil etdi, hosildorlik gektariga 710 sentnerni tashkil etdi – bu 2023 yilga nisbatan 237,1 sentnerga yuqori. Poliz ekinlari (+19,2 foiz), meva va rezavorlar (+24,1 foiz) va moyli ekinlar (+21 foiz) kolleksiyalari ham sezilarli darajada oshdi.

Ayrim qiyinchiliklar yuzaga keldi: kartoshka hosili 7,5 foizga (1 million 190,2 ming tonna), tamaki 32,9 foizga (1000 tonna), paxta xomashyosi 27 foizga qisqardi (46,3 tonna). Asosiy sabab – ekin maydonlarining qisqarishi bo‘ldi: kartoshka maydonlari 8,4 foizga, tamaki yetishtirish 42 foizga, paxta yetishtirish 26,9 foizga.

Bishkekdagi “AgroDialogue-2025” forumida Vazirlar Mahkamasi raisi o‘rinbosari Baxit To‘roboyev 2024 yilda qishloq xo‘jaligi mahsulotlari hajmi 395,6 milliard som ( 4 milliard 523 million 727 ming 854 dollar)ni tashkil etganini ta’kidladi. O‘sish o‘simlik mahsulotlarining 10,3 foizga, chorvachilik mahsulotlarining 3,1 foizga o‘sishi hisobiga ta’minlandi.

“Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari eksporti 34,1 milliard som (389 million 937 ming 107 dollar) ga yetdi. Uning 60 dan ortiq turlari 80 mamlakatga yetkazib beriladi. Bu fermerlarimiz mehnati va davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlanayotganining samarasidir”, dedi To‘roboyev.

U innovatsiyalarni joriy etish, qayta ishlashni ko‘paytirish va eksport salohiyatini kengaytirish asosiy vazifalar bo‘lib qolayotganini ta’kidladi. To‘roboyevning so‘zlariga ko‘ra, 2024 yilda erishilgan muvaffaqiyatlar, jumladan, rekord darajadagi hosil va eksport o‘sishi Qirg‘iziston qishloq xo‘jaligi sohasida yangi maqsadlarga erishish uchun zamin yaratdi.

Eslatib o‘tamiz, avvalroq Qirg‘iziston byudjetiga 2024 yilda eng ko‘p soliqni qaysi soha olib kelgani aytilgandi. Qirg‘iziston byudjetiga soliq tushumlarining asosiy qismini ta’minlagan iqtisodiyot tarmoqlari haqidagi ma’lumotlarga ko‘ra, savdo sohasi yetakchi bo‘lib, byudjetga 70 milliard somdan ortiq soliq tushumini keltirgan. Bu 2023 yilga nisbatan 13,9 milliardga ko‘p, ya’ni 24,6 foizga o‘sgan.