Germaniyada yilning eng muhim so‘zi e’lon qilindi

Germaniyada o‘tayotgan 2024 yilning lingvistik belgisi “Ampel-Aus” so‘zi bo‘ldi, uni “svetoforlar bo‘lmaydi” yoki “svetoforning oxiri” iboralariga tarjima qilish mumkin. Bu haqda bugun, 6 dekabr kuni Visbadendagi nemis tili jamiyati ma’lum qildi.

Tilshunoslarning tanlovi yaqinda Germaniya Sotsial-demokratik partiyasi, “90 ittifoqi/Yashillar” va Erkin Demokratik partiyadan tuzilgan kansler Olaf Sholsning “svetofor koalitsiyasi”ning yuqori darajadagi qulashi bilan bog‘liq. Bu voqea uzoq vaqtdan beri davom etib kelgan va hatto o‘sha kunlarda bo‘lib o‘tgan Qo‘shma Shtatlardagi prezidentlik saylovlariga ham soya solgan edi.

Bu yil eng muhim nemis so‘zlari ro‘yxatida ikkinchi o‘rinda “Klimaschönfärberei” – “iqlim bezaklari” bo‘ldi, bu kompaniya va tashkilotlarning iqlimni muhofaza qilish choralarini ta’kidlash va o‘zlarini haqiqatdan ko‘ra ko‘proq ekologik jihatdan qulayroq qilib ko‘rsatishga urinishlarini tavsiflaydi.

Birinchi uchlikni qo‘rqinchli, ammo notinch vaqtlarda dolzarb bo‘lgan “kriegstüchtig” – “jangga tayyor” so‘zi yopadi. Bu so‘z Germaniya Mudofaa vaziri Boris Pistorius tomonidan Germaniya qurolli kuchlarini (Bundesver) jadal qayta jihozlashni talab qilganida ko‘p ishlatildi.

Hammasi bo‘lib Visbadendagi nemis tili jamiyati yilning o‘nta so‘zini tanlaydi. Bu yil deyarli 2500 ta til birligidan tanlov qilish kerak edi.

Finalga chiqqan so‘zlar yil davomida eng ko‘p qo‘llaniladigan so‘zlar emas, balki so‘nggi 12 oyning eng muhim voqealari va mavzularini eng aniq aks ettiradigan va shu tariqa yilning o‘ziga xos lingvistik xulosasini umumlashtiradigan so‘zlardir.

Germaniyada 2023 yil uchun yil so‘zi “inqiroz rejimi”, 2022 yil uchun “davrlar o‘zgarishi” va undan oldingi yil “suv oqimi” bo‘lgan edi.

Eslatib o‘tamiz, oldinroq Oksford inglizcha lug‘ati “brainrot” so‘zini 2024 yilning eng mashhur va eng yaxshi so‘zi deb e’lon qilgandi. Ushbu so‘z 37 ming o‘quvchi orasidan ovoz berish yo‘li bilan tanlangan. “Brainrot” – bu sifatsiz onlayn kontentni haddan tashqari iste’mol qilish oqibatida insonning ruhiy yoki intellektual holatining yomonlashishiga ishora qiladi.