Eron 20 foizgacha boyitilgan uran ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘ydi

Eron uranni 20 foizga boyitish jarayonini boshladi, bu esa, 2015 yildagi yadroviy kelishuvda belgilangan 4 foizdan sezilarli darajada oshib ketdi, deb xabar bermoqda “Mehr”. Bu voqea AQSH Prezidenti almashishidan bir necha hafta oldin sodir bo‘lmoqda. Ma’lumot uchun, 20 foizdan yuqori boyitilgan uran qurol darajasida hisoblanadi.

Eron Hukumati vakili Ali Rabiya agentlikka Fordodagi atom inshootida ishlab chiqarish boshlanganini aytgan. 2 yanvar kuni Eron Xalqaro atom energiyasi agentligini Fordov yadro inshootidagi uranni boyitish darajasini 20 foizga yetkazish niyati to‘g‘risida xabardor qilgan. 2020 yilning dekabrida Eron parlamenti mamlakatda uranni boyitish darajasini oshirish imkoniyati to‘g‘risidagi qonun loyihasini qo‘llab-quvvatladi.

Tehronning rejasiga ko‘ra, Eron har yili 20 foizga boyitilgan holda kamida 120 kg uran ishlab chiqarishi mumkin, buning uchun kamida 1000 sentrifug IR-2m jalb qilinadi. Bundan tashqari, Tehron 2015 yilgi kelishuvga binoan, yadro inshootlarini tekshirishni taqiqlaydi. Ammo, agar yadroviy dastur bo‘yicha kelishuvda ishtirok etadigan mamlakatlar ushbu qonun tasdiqlanganidan keyin uch oy ichida o‘z majburiyatlarini bajarishni boshlasalar, Eron ma’muriyati o‘z majburiyatlariga to‘liq muvofiqligini tiklash uchun o‘zaro choralar to‘g‘risida taklifni parlamentga taqdim etishi kerak.

Yuqori darajada boyitilgan uran ishlab chiqarishni taqiqlash va boyitish darajasini 4 foizgacha cheklash 2015 yilda Eron, AQSH, Fransiya, Buyuk Britaniya, Xitoy, Rossiya va Germaniya tomonidan qabul qilingan Qo‘shma Harakat Harakat Rejasi shartlaridan biri edi. U sanksiyalarni bekor qilish evaziga Eron yadro dasturini muzlatib qo‘yishni nazarda tutgan.

Biroq, kelishuv AQSH Kongressi tomonidan ratifikatsiya qilinmadi. Amerika siyosatchilari bunga qarshi chiqdi. Bu prezident Donald Trampga hokimiyat tepasiga kelganidan so‘ng shartnomadan chiqishini va sanksiyalarni yangilashini e’lon qilishga imkon berdi. Asosiy da’volardan biri shundaki, reja Eronni raketa qurollarini ishlab chiqarishda cheklamaydi. Shartnomani tanqid qiluvchilar, shuningdek, Eronning yadro quroli ishlab chiqarish imkoniyatlarini to‘liq bartaraf etmasligini, balki kelajak uchun ushbu istiqbolni keyinga qoldirishini ta’kidladi.

Eslatib o‘tamiz, avvalroq Eron parlamenti yadro faoliyatini qayta tiklash loyihasini ma’qullagani haqida xabar qilingandi.